آیا شبنم به پایان خود رسیده است؟
مدیر پروژه شبنم: هنوز اطلاعیه‌ای مبنی بر توقف طرح شبنم به ما ابلاغ نشده است.
در حالی‌که پروژه شبنم طی حدود سه سال اخیر با حمایت سازمان و ارگان‌های دولتی در سطوح گسترده در سطح بازار و دروازه‌های ورودی اجرا شده است، اما گویا اعتراض منتقدان به اجرای این پروژه باعث بروز اتفاقات جدید شده است.
برخی گزارشها حاکی از این است که احتمال لغو اجرای طرح وجود دارد. یک مقام مسوول در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس از حذف ایران‌کد، شبنم و اظهار نامه‌های گمرکی دستی از سیستم واردات کشور خبر داده است. بنا بر این گزارش برای تسهیل تجارت خارجی و همچنین روان شدن کار در این حوزه ایران‌کد، طرح شبنم و اظهار نامه‌های گمرکی دستی از حوزه تجارت خارجی حذف می‌شوند. این درحالی است که غلامرضا نوریزاده مدیر پروژه شبنم در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» اعلام کرد: هنوز در این مورد اطلاعیه‌ای به ما ابلاغ نشده است.وی البته این موضوع را تکذیب نکرده و اعلام کرد: بروز هر اتفاقی ممکن است و ممکن است این اتفاق رخ دهد یا در حد شایعه باشد.
وی در پاسخ به این سوال که انتقادهای کارشناسان در این رابطه هر روز بیشتر از قبل میشود به «دنیای‌اقتصاد» گفت:این طرح مصوب مجلس است و به منظور جلوگیری از قاچاق اجرایی شده است. ایرادات نیز رفع خواهند شد.
این درحالی است که کارشناسان می‌گویند ایرادات این طرح طی سه سال گذشته رفع نشده و به نظر نمی‌رسد رفع شود.
پیشتر یحیی آل اسحاق و برخی بزرگان اتاق بازرگانی نیز از منتقدان اجرای این طرح بوده و به فارس گفته‌اند برای تسهیل تجارت در شرایط تشدید تحریم خواهان حذف طرح شبنم شده، اجرای طرح‌هایی از این دست به نوعی تحریم داخلی به حساب آمده و باعث کندی و حتی توقف روند تجارت خارجی میشود.
به گفته آنها اگر چه این طرح با هدف مبارزه جدی با قاچاق به مرحله اجرا درآمده است، اما تاکنون هیچ آمار یا گزارش مستندی در این رابطه منتشر نشده است و هرگاه از مسوولان این پروژه آمار و ارقامی مطالبه کرده‌ایم آنها به آمار ارائه شده از جانب گمرک جمهوری اسلامی در مورد گوشی موبایل استناد کرده‌اند.
انتقاد دبیر سازمان نظام صنفی از شبنم
در این باره برخی کارشناسان و فعالان بخش خصوصی با اعتراض نسبت به اجرای این پروژه اعلام کرده‌اند که شاید بهتر باشد در مورد طرح‌هایی این چنین که در مقابل واردات مانع ایجاد می‌کنند تجدید نظر شود.
در این باره رییس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران اعلام کرده است: آثار اجرایی طرح شبنم (شبکه بازرسی و نظارت مردمی) در بازارIT کاملا مبهم است و مسوولان اجرای شبنم باید آثار اجرای این طرح را در مبارزه با قاچاق کالاهای رایانه‌ای اعلام کنند.
به گفته آزاده داننده، بزرگ‌ترین انتقاد به طرح شبنم این است که مسوولان آن درحوزه فناوری اطلاعات، هنوز هیچ آماری مبنی بر کاهش میزان قاچاق کالاهای رایانه‌ای اعلام نکرده‌اند. وی ضمن اشاره به مخالفت فعالان حوزهICT از دیرباز نسبت به نحوه اجرای این طرح تاکید کرد: با وجود منتقدان سرسختی که شبنم در بازار رایانه دارد باید آمارهایی منتشر شود تا مشخص شود این طرح نظارتی با وجود دشواری‌هایی که به صنف تحمیل کرده، چه تاثیری بر کاهش حجم قاچاق داشته است.
داننده با بیان اینکه هیچ بازرگانی حاضر نیست با قاچاقچیان رقابت کند، افزود: قطعا تنها راهی که می‌تواند مقاومت بازار را نسبت به اجرای این طرح از میان بردارد این است که آمار و اطلاعات موفقیت شبنم درخصوص مبارزه با قاچاق و احقاق حقوق مصرف‌کنندگان شفاف‌سازی شود.
به گفته رییس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران، ماهیت کالاهای حوزه IT به گونه‌ای است که بازرگانان، مبادی قانونی واردات را به راه‌های غیرقانونی ترجیح می‌دهند، اما درصورتی که راه و روش اجرای شبنم در بازار تصحیح شود، تجار می‌توانند با آگاهی از مزایای این طرح نظارتی، از آن حمایت کنند.
همچنین یکی دیگر از فعالان خصوصی حوزه آی تی پیشتر در این باره به «دنیای اقتصاد» اعلام کرده بود: مجری انحصاری، ضعف اطلاع رسانی عمومی، افزایش قیمت‌ها به بهانه نصب برچسب و ناممکن بودن الصاق برچسب‌ها در مبادی ورودی کالا از جمله ضعف‌هایی است که تاکنون از سوی مجامع صنفی، مرکز پژوهش‌های مجلس و اتاق بازرگانی تهران درباره اجرای شبنم مطرح شده است که امید است به این موضوع رسیدگی شود.
نوریزاده، مدیر پروژه شبنم در پاسخ به این انتقاد کارشناسان به «دنیای اقتصاد» اعلام کرد: مسوولان اجرایی این پروژه تمام اطلاعات مورد نظر را ارائه کرده و در این زمینه کوتاهی نمی‌کنند. این در حالی است که روزنامه «دنیای‌اقتصاد» پس از ماه‌ها تلاش برای دسترسی به برخی از اطلاعات این شرکت هنوز موفق به دریافت اطلاعات نشده است.