وزیر ارتباطات: محدودسازی ارتباطات، راه توسعه را می‌بندد
ایران – مینو مؤمنی : در یکی از روزهای منتهی به پایان سال میهمان وزیر جوان بودیم. وزیری که وقتی نام او از سوی رئیس‌جمهوری به‌عنوان گزینه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات معرفی شد، از هر طیف و جناحی مخالفان بسیاری صف‌آرایی کردند و در این میان بالاترین انتقاد به سابقه امنیتی او برمی‌گشت تا آنجا که حسن روحانی در دفاع از وزیر پیشنهادی با بیان اینکه این نخستین تجربه در استفاده از جوانان خواهد بود، گفت: «من در شورای عالی فضای مجازی، جهرمی را یک بار از طرف وزیر اطلاعات آقای علوی و بار دیگر از طرف وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، آقای واعظی دیده‌ام. ایشان همیشه امنیت و آزادی را با هم می‌دیدند. این حرف که او آزادی را به مذبح می‌برد، نادرست است.» به هرحال با تمام اما و اگرها عاقبت «محمدجواد آذری جهرمی» با ۱۵۲ رأی موافق، ۱۲۰ رأی مخالف و ۷ رأی ممتنع از مجموع ۲۸۸ رأی توانست به کرسی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت دوازدهم دست یابد و لقب جوان‌ترین وزیر کابینه را از آن خود کند. در این گفت‌وگو سعی داشتیم علاوه بر موضوعات مهم روز حوزه فاوا، از وزیر جوان سؤال‌های شخصی نیز داشته باشیم؛ سؤال‌هایی که وزیر با گشاده‌رویی به همه آنها پاسخ داد.
بسیاری شما را یک فرد امنیتی می‌دانند حتی جناب آقای روحانی در دفاع آخر از کابینه درخصوص شما گفتند وزیر ارتباطات باید آزادی، امنیت و فناوری اطلاعات را بداند تا بتواند از اطلاعات و آزادی مردم در فضای مجازی حراست کند. شما تا چه حد خود را یک فرد امنیتی می‌دانید و آیا واقعاً امنیتی بودن امتیازی برای وزیر ارتباطات به شمار می‌رود؟
الزاماً وزیر ارتباطات نباید امنیتی باشد. سابقه من یک سابقه روشنی است و مسأله این نیست که من امنیتی بودم یا نه. بالاخره من یک سابقه‌ای داشتم که در حوزه فنی، امنیت کار کرده‌ام در واقع در حوزه امنیت با دیدگاه فنی کار کرده‌ام نه دیدگاه امنیتی، من مهندس بوده‌ام چه در یک دستگاه امنیتی چه در وزارت ارتباطات. وظیفه مهندس هم مشخص است. یک مدت معاون وزیر و رئیس زیرساخت بودم که وظایف مشخص داشتم. حالا هم در جایگاه وزیر یک وظایف مشخص دارم. وزیران ارتباطات مختلفی در دنیا وجود دارند که سابقه امنیتی دارند و این مسأله ای نیست که تنها در ایران اتفاق افتاده باشد. به‌عنوان مثال، وزیر ارتباطات آفریقای جنوبی سابق بر این وزیر اطلاعات این کشور بوده و وزیر ارتباطات روسیه نیز سابقه امنیتی دارد در ضمن وزیران دیگر کشورها هم هستند که سابقه امنیتی دارند. بنابراین امنیتی بودن الزام ندارد که شما نگاه امنیتی به هر مسأله داشته باشید. اما اینکه بگوییم این اپیدمی است و باید وجود داشته باشد، حرف درستی نیست و در عین حال بودن آن هم چیز عجیب و غریبی نیست.
چرا سابقه امنیتی شما با حاشیه‌های بسیاری همراه شد؟
در کشور برای کسی که در نهاد امنیتی کار کرده همیشه یک نکات منفی در نظر می‌گیرند یا مثلاً می‌گویند کابینه امنیتی تشکیل داده‌اند. به نظر من اینکه فردی با سابقه امنیتی می‌خواهد در هر حوزه دیگری کار کند، نباید این سابقه برایش یک امتیاز منفی باشد. یک فرد را باید با توجه به توانایی‌هایش دید. وقتی از مجموعه جدا شده که دیگر به آن مجموعه تعلق ندارد. آن چیزی که خطرناک است، این است که یک فرد نگاه امنیتی همراه با محدودیت ساز نسبت به مسائل داشته باشد. عرصه ارتباطات عرصه توسعه است نه عرصه محدودیت. اگر گسی دیدگاه محدودیت‌ساز داشته باشد، الزاماً نیاز نیست که امنیتی باشد. سابق بر این وزیران ارتباطاتی داشتیم که می‌گفتند پهنای باند ۱۲۸ کیلو بیت بر ثانیه برای کل کشور کافی است. این افراد هیچ سابقه امنیتی هم نداشتند. چیزی که مذموم است، این است که نگاه محدودساز خود را به عرصه توسعه‌ای وارد کنیم. پاسخ من هم در زمانی که عده‌ای شبهاتی نسبت به سابقه کاری من داشتند، این بود که اگر کسی باور دارد که نگاه من نگاه محدودساز است، برود و عقبه آشکار فعالیت من را ببیند. بالاخره جهرمی در رایتل، سازمان تنظیم مقررات و زیرساخت بوده نگاهش آیا در این مشاغل توسعه‌ای بوده یا محدودساز؟ زمانی که یک مسأله امنیتی در کشور صورت می‌گیرد و فردی با نام سرباز گمنام امام زمان(عج) فعالیت می‌کند، همه چیز خوب است اما اگر همین فردی که در مجموعه‌ای استخوان خرد کرده می‌خواهد پستی بگیرد، سریع می‌گویند این فرد امنیتی است. به هرحال از نگاه من باید ظرفیت و سابقه فرد دیده شود نه اینکه چون در یک نهاد امنیتی کار کرده پس نگاه مذموم و بدی به مسائل دارد.
در زمان فیلتر شدن «تلگرام» و «اینستاگرام» شما به صورت مشخص در شبکه‌های اجتماعی خود اعلام کردید که این فیلترینگ موقت است و حتی از کسب و کارهایی که ضرر هم دیدند، عذرخواهی کردید که به نوبه خود این کار تحسین برانگیزی بود. چرا که در زمان فیلتر شدن شبکه‌هایی مانند «توئیتر» و «فیس‌بوک» هیچ مسئولی دلیل این محدودیت را اعلام نکرد. آیا امکان داشت در سال‌های گذشته از همین روش جلوی فیلتر شدن شبکه‌های اجتماعی نظیر فیس‌بوک و توئیتر را گرفت؟
چون من در آن مقطع زمانی نبودم، نمی‌دانم چه تصمیمی می‌توانست اتخاذ شود تا جلوی فیلتر این شبکه‌ها گرفته شود. هر اتفاقی شرایط خاص خودش را دارد در شرایط فعلی کسب و کار و زندگی مردم وابستگی بسیاری به شبکه‌های اجتماعی دارد. ممکن است در آن مقطع زمانی مسئولان چاره‌ای جز گرفتن این تصمیم نداشتند اما باید توضیحات لازم برای این تصمیم هم اعلام می‌شد و درحال حاضر هم کسانی که این سرویس‌ها را فیلتر کردند، حضور دارند و باید پاسخگو باشند. به نظر من نیاز است که ما در سیاست‌های رسانه‌ای خودمان تجدید نظر کنیم. در زمینه استفاده از پیامرسانهای داخلی باید فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی صورت بگیرد که استفاده از این پیام‌رسان‌ها با توجه به زیرساخت‌هایی که در کشور ایجاد شده، چه مزیت‌هایی برای کاربران به‌دنبال دارد. اعتقاد شخصی بنده در موضوع رسانه این است که رسانه‌ها باید آزادی عمل بیشتری داشته باشند.
یکی از نکات منفی تلگرام هم همین موضوع است. ما همه مردم کشور را جمع کرده‌ایم در فضای بسته و همه کسانی را هم که می‌خواهند با مردم صحبت کنند به این فضا آورده‌ایم اما افکار جهانی تحت تأثیر تلگرام نیست چرا که محیطش بسته است و همه مردم دنیا هم عضو آن نیستند. اما افکار جهانی تحت تأثیر اتفاقاتی که در توئیتر رخ می‌دهد، هستند. به اعتقاد من شیوه و سیاست رسانه‌ای ما نیاز به بازنگری دارد. البته وزارت ارتباطات متولی سیاستگذاری رسانه‌ای نیست به همین خاطر هم می‌گویم نظر شخصی من این است.
آیا همین سیاستگذاری رسانه‌ای باعث شده که به این شدت تلگرام در کشور مورد استقبال قرار بگیرد و هر تصمیمی درخصوص آن با حساسیت‌های بسیاری همراه باشد؟
چون محدودیت رسانه‌ای داریم، این پلتفرم پیام‌رسان تبدیل به پلتفرم رسانه‌ای شده است. این در حالی است که این دو مقوله از یکدیگر جدا هستند و به همین علت در هیچ جای دنیا به این شدت به یک پیام‌رسان توجه نمی‌شود.
در حال حاضر شبکه اجتماعی در کشور وجود دارد که بتواند جایگزین تلگرام باشد؟البته در این زمینه اعلام شده پیام‌رسانی به نام «ایتا» قرار است جایگزین تلگرام شود.
به‌عنوان وزیر ارتباطات و همچنین فردی که در فضای مجازی حضور فعالی دارم، باید بگویم تاکنون اسم این پیام‌رسان داخلی را نشنیده‌ام.
طبیعتاً ما خدمات دولت الکترونیک، پرداخت بانکی و… را نمی‌توانیم روی یک پیام‌رسان خارجی ببریم. اما بحث رسانه کمی متفاوت است. اگر قرار باشد تنها پیام‌رسان کار رساندن پیام ساده را انجام بدهد، باید گفت پیامرسانهای داخلی ما این ظرفیت را دارند و این کار خیلی پیچیده‌ای نیست. اما وقتی انتظار دارید یک پیام‌رسان تبدیل به رسانه‌ای شود که با گذاشتن یک مطلب در یک لحظه ۵۰۰ هزار نفر آن را ببینند، این قطعاً حوزه کاری‌اش رسانه است. توجه به این نکته بسیار اهمیت دارد که حوزه پیام‌رسان و رسانه باید تفکیک و مشخص شود به نوعی که عرصه پیام‌رسان باید داخلی باشد و عرصه رسانه بین‌المللی که ما هم در آن حضور مؤثر داشته باشیم که با توجه به این نکات می‌توانیم منطقی به نتیجه برسیم. توجه داشته باشید در ایران به‌دلیل محدودیت، برخی شبکه‌های اجتماعی مفهوم پیام‌رسان و رسانه یکی شده است. حالا شما می‌پرسید آیا میشود جایگزینی برای تلگرام داشت؟ بنده می‌گویم در بخش پیام‌رسان بله اما درخصوص رسانه باید گفت در صورتی امکان جایگزینی یک پیام‌رسان داخلی به جای تلگرام امکان پذیر است که در لایه رسانه به جنبه‌های بین‌المللی آن هم نگاه شود.
یعنی می‌توانیم یک پیام‌رسان داخلی داشته باشیم که مانند تلگرام به بستری برای کسب وکارهای مجازی هم تبدیل شود؟
چنین پیام‌رسانی پیش نیازهایی دارد از جمله اینکه بستر پرداخت داشته باشد، خدمات الکترونیکی دولت روی آن قرار گرفته باشد و… که درحال حاضر پیامرسانهای داخلی ما ظرفیت‌های خوبی ایجاد کرده‌اند که کسب و کارهای داخلی ما می‌توانند روی این پیامرسانهای بومی براحتی کار کنند.
چرا تاکنون این پیام‌رسان‌ها مورد استقبال کاربران ایرانی قرار نگرفته‌اند؟
شما تلگرام را الان با این دید استفاده می‌کنید که یک خبری را روی آن بخوانید، خبری را از طریق آن منتشر کنید و در کنار آن خریدی را هم انجام دهید. تلگرام امروز به یک رسانه تبدیل شده و به هیچ وجه بحث‌های پیام‌رسانی آن مورد توجه نیست. کارکرد تفاوت را هم اگر می‌خواهید ببینید واتس اپ یک پیام‌رسان است اما تلگرام در مقابل آن یک رسانه است.
پس شما می‌گویید بخش توسعه پیام‌رسان داخلی برعهده وزارت ارتباطات است اما بخش توسعه رسانه آن برعهده نهاد دیگر مانند وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی است.
خیر. بخش توسعه پیام‌رسان و رسانه به هیچ وجه برعهده وزارت ارتباطات نیست. ما تنها باید زیرساخت شبکه را آماده کنیم که آماده شده است. یکی از وظایفی که در مصوبه شورای عالی فضای مجازی برعهده وزارت ارتباطات گذاشته شده این است که ما باید تسهیلاتی را برای پیامرسانهای داخلی به وجود می‌آوردیم که ایجاد کرده‌ایم و در مجموع وزارت ارتباطات متولی سیاستگذاری در فضای مجازی نیست.
از آنجا که رفع فیلتر از توئیتر دغدغه بسیاری از کاربران است، در همین راستا گفت‌وگویی با بعضی از نمایندگان مجلس داشتیم که آیا برای این رفع فیلتر برنامه‌ای در دست دارند که یکی از نمایندگان بر این اعتقاد بود که مسئولینی که توئیت می‌کنند، بیکار هستند چرا که مسئولی که دغدغه کار برای مردم داشته باشد، حتی فرصت تماشای تلویزیون ندارد چه رسد به حضور در شبکه‌های اجتماعی؛ از آنجا که شما حضور فعالی در شبکه‌های اجتماعی دارید، نظرتان در این خصوص چیست؟
در این خصوص دو دیدگاه وجود دارد. یکی دیدگاه سنتی مدیریتی است. یعنی شما تمام انرژی و وقتت را برای انجام مجموعه اقداماتی می‌گذارید و تمام. یک دیدگاه مدرن مدیریتی هم وجود دارد که براساس آن شما از جامعه برای انجام اقدامات خود بازخورد دریافت می‌کنید. شما مجموعه اقداماتی را برای مردم انجام می‌دهید پس باید ببینید اثرات آن در سطح جامعه به چه صورت است. در بسیاری از مواقع ما کاری را در وزارت ارتباطات انجام می‌دهیم و در نهایت خلاصه‌ای از گزارش کار را از طریق شبکه‌های اجتماعی با مردم در میان می‌گذاریم.
از طریق همین اطلاع‌رسانی، کامنت‌هایی دریافت می‌کنیم و متوجه می‌شویم که نتوانسته‌ایم درخصوص یک موضوع همه جوانب را در نظر بگیریم. به اعتقاد من لازمه مدیریت هوشمند استفاده از ظرفیت‌هایی است که شبکه‌های اجتماعی به وجود آورده‌اند مثلاً درخصوص طرح رجیستری، تغییر تعرفه اینترنت و… تصمیماتی برای مردم گرفته میشود پس باید همراهی افکار عمومی را هم با خودت داشته باشی چرا که نمی‌توان به افکار عمومی بی‌تفاوت بود.
تمام شبکه‌های اجتماعی که در آن فعال هستید را خودتان به‌روزرسانی می‌کنید؟
بله.
چه مدت زمان برای فعالیت در شبکه‌های اجتماعی اختصاص می‌دهید؟
معمولاً شب‌ها یک ساعت و تا یک ساعت و نیم وقت برای خواندن مطالبی که لازم باشد، در نظر می‌گیرم.
هر نوع کامنتی پای پست‌های شما دیده شده آیا اقدام به پاک کردن یا بستن کامنت‌های خود در این شبکه‌ها هم کرده‌اید؟
بله، در بسیاری از موارد افراد از الفاظ رکیک استفاده کرده و من مجبور به پاک کردن آن شده‌ام. البته در بخشی از موارد از آنها خواسته‌ام که رعایت کنند چرا که ما در محیطی هستیم که همه چیز آن مشخص است و خیلی‌ها رعایت کرده‌اند و نسبت به گذشته فضا بهتر شده است.
در بخشی از کامنت‌ها هم این کاربران هستند که به سؤالاتی که از من پرسیده شده، جواب داده‌اند که این بسیار جالب است. یک فضای تعاملی سازنده که به تصمیمات ما در وزارت ارتباطات هم کمک می‌کند. کامنت‌ها را گذاشته‌اند که نظرات را بخوانیم نه اینکه آنها را ببندیم.
اگر گفت‌وگو را به سمت مسائل روز حوزه فاوا ببریم نخستین سؤال باید درخصوص طرح رجیستری باشد. جناب وزیر بحث‌های گوناگونی درخصوص اجرای طرح رجیستری تلفن همراه مطرح هست از جمله اینکه عده‌ای با انجام تغییرات فنی، امکان دور زدن این طرح را دارند. آیا این ادعا درست است؟
اینکه ما در مورد راه‌های دور زدن رجیستری تلفن همراه صحبت کنیم، مطلوب نیست.
منظور صحت این ادعاست که آیا راه دور زدن این طرح وجود دارد و وزارت ارتباطات به‌عنوان مسئول فنی طرح از این راه‌ها با خبر است یا خیر؟
هر طرحی که اجرا شود، ممکن است یک روش خلاقانه آن را نقض کند. این خصلت فناوری است. بحثی که در سال ۸۵، زمانی که نخستین بار این طرح پیاده‌سازی شد، مطرح بود به نوعی دور زدن رجیستری بود. به این صورت که رجیستری با جعل کد IMEI گوشی به سادگی صورت می‌گرفت. یعنی زمان اتصال گوشی با شبکه تنها با کد IMEI گوشی چک می‌شد و یک سودجو این IMEI را به سادگی جعل و سیستم را براحتی دور می‌زد. تدبیری که در دور دوم اجرای این طرح در نظر گرفته شد، این بود که اتصال بین شماره تلفن و IMEI با یکدیگر به وجود بیاید که با این کار امکان جعل کد IMEI بشدت مشکل می‌شد.
ولی باز هم راهی برای دور زدن طرح رجیستری وجود دارد؟
در هر صورت ممکن است در اجرای این طرح خیلی اتفاق‌ها رخ دهد. اما باید جلوی آنها را با راهکارهای ویژه گرفت. برای مثال ۲۰ شیوه دور زدن طرح ابداع شده که ما برای جلوگیری این ۲۰ شیوه راهکار در نظر گرفته‌ایم. از سوی دیگر هزینه این دور زدن بسیار بالا خواهد بود و چندان مقرون به صرفه نیست که فردی از آن استفاده کند.
برند گوگل در ایران هیچ واردکننده رسمی ندارد ولی در عین حال رئیس انجمن واردکنندگان تلفن همراه اعلام کرده که حجم بالایی از گوشی پیکسل گوگل وارد کشور شده است که این حجم بالا نشان‌دهنده آن است که مسافری نبوده، براساس نظارتی که روی بازار دارید، این گوشی‌ها چگونه وارد کشور شده است؟
بنابر جدیدترین آماری که از واردات این گوشی به دستم رسیده، باید گفت که در حال حاضر به صورت رسمی هزار و 482 گوشی پیکسل گوگل به‌صورت قانونی و ۱۴۱عدد هم به‌صورت قاچاق وارد کشور شده است. در نظر داشته باشید انجمن واردکنندگان تلفن همراه به اطلاعات شبکه دسترسی ندارند. طبیعتاً این حرف فاقد اعتبار است. ایشان اعلام کرده که حجم بالایی وارد کشور شده که مسافری هم نبوده است پس ایشان چگونه می‌داند که یک تعداد گوشی این برند وارد کشور شده است. بنابراین پس خودش اطلاع دارد که یک نفر این گوشی را وارد کرده است. این فرد چه کسی بوده؟ از سوی دیگر وزارت صنعت و معدن مسئول ارائه مجوز برای واردات است. پروتکل آنها برای ارائه این مجوز این است که کسی که می‌خواهد واردات این کالا را انجام دهد باید شبکه توزیع داشته باشد و الزامی به داشتن نمایندگی رسمی از تولید‌کننده اصلی از ابتدا مطرح نبوده است. بنابراین کسی که بخواهد واردکننده گوشی گوگل باشد و خودش هم شبکه توزیع داشته باشد که پاسخگوی مشترک است به اعتقاد من نباید برای فعالیتش مشکلی وجود داشته باشد. اما برای پاسخ دقیق‌تر بهتر است از وزارت صنعت و معدن هم این سؤال را بپرسید.
زمانی که به‌عنوان وزیر ارتباطات شروع به فعالیت کردید، نخستین کاری که وعده دادید در ۱۰۰ روز اول انجام خواهید داد، تغییر تعرفه اینترنت ثابت بود. در نهایت هم این تعرفه‌گذاری براساس مصوبه ۲۶۶ به اجرا گذاشته شد. هدف نهایی این طرح جلب رضایت کاربران و اپراتورهای اینترنتی است. به نظر شما در این مدت که مصوبه به اجرا گذاشته شده کاربران و همچنین اپراتورها از آن راضی بوده‌‌اند؟
طبیعتاً درست کردن مدلی که به صورت صد درصد همه از آن راضی باشند، امکانپذیر نیست. حتی اگر طرح تعرفه‌ای برای اینترنت در نظر بگیریم که کاربران به صورت رایگان از این سرویس استفاده کنند، باز هم عده‌ای هستند که از آن ابراز نارضایتی کنند. رضایت صد درصد در هیچ حوزه‌ای حادث نمی‌شود. اما ما یک شاخص‌هایی در این زمینه در اختیار داریم. شاخص‌های ما نیز براساس مدل بازار طراحی شده است. در حوزه پهنای باند موبایل ما جزو 10 کشور اول دنیا از نظر قیمت هستیم. اما در حوزه اینترنت ثابت قیمت سرویس‌ها بسیار گران است.
دلیل این گرانی هم این است که در همه دنیا پهنای باند موبایل به‌صورت حجمی ارائه میشود درست مانند ایران، اما در هیچ جای دنیا اینترنت ثابت به صورت حجمی در اختیار کاربر قرار نمی‌گیرد و به‌صورت connection به فروش می‌رسد. در این شرایط می‌خواهیم مدل فروش و استفاده از سرویس را تغییر دهیم و در واقع یک رفتار را عوض کنیم. تغییر رفتار چند ساله یعنی روبه‌رو شدن با یک مقاومت. در ذات تغییر، مقاومت وجود دارد و مقاومت با خودش نارضایتی به‌دنبال دارد.
به وجود آمدن این مقاومت کاملاً طبیعی است. وقتی جنبه کلان توسعه اینترنت ثابت در کشور را نگاه کنید، متوجه خواهید شد که این حوزه نیاز به اصلاح برای رشد دارد. سرویسی در اینترنت پرسرعت ثابت خانگی وجود داشت به نام سرویس رایگان حجمی شبانه. یعنی ما همه کاربران را منتقل می‌کنیم به بیدار ماندن که شب تا صبح به صورت رایگان دانلود کنند. از دید شرکت‌ها چون در آن ساعت شبکه خلوت‌تر است، برایشان این روش مقرون به‌صرفه‌تر خواهد بود. اما خود همین طرح آفات فرهنگی به‌دنبال دارد. کاربر با یک نوع زندگی غیر معمولی روبه‌رو خواهد شد. این مدل در واقع سیکل‌های غلط زندگی برای کاربران به وجود می‌آورد. مشتری ثابت سرعت می‌خواهد و برایش مهم نیست که چه ساعتی از شبانه روز دانلود کند. همچنین نباید نگران حجم مصرفی خود باشد. در حال حاضر ۶۰ درصد استفاده از اینترنت، ویدئو است.
کاربر نباید به خاطر اینکه نگران پایان حجم خود است، ویدئویی که تماشا می‌کند را متوقف کند. به همین خاطر مصوبه ۲۶۶ با نگاه به این شرایط تدوین و تصویب شد. با نگاه به کاربرانی که سرعت بیشتر و حجم بیشتر نیاز دارند. دست کاربر در این مصوبه باز گذاشته شده تا اگر سرعت بیشتر می‌خواهد و در کنار آن نیاز به دانلود بالا دارد سرویس سرعت بالا همراه با حجم بیشتر را خریداری کند. در مقابل کاربری که نیاز بسرعت متوسط با حجم معمولی دارد نیز اقدام به انتخاب سرویسی با سرعت متوسط و حجم اینترنت مشخص می‌کند. در این تغییر ایجاد شده قیاس صورت می‌گیرد. یعنی شما سابق بر این مشترکی بودید که مصرف اینترنت بالایی داشتید و سرعت اینترنت هم برایتان مهم بوده است به همین خاطر پول زیادی برای حجم بسته‌های خریداری شده پرداخت می‌کردید اما حالا می‌بینید که با مصوبه جدید می‌توانید سرعت بالا در کنار حجم مصرف منصفانه بدون نگرانی از پایان بسته اینترنتی خود داشته باشید.
سابق بر این و براساس مصوبه گذشته شرکت‌ها دسترسی به‌سرعت را در تمام سرویس‌ها باز می‌گذاشتند چرا که وقتی سرعت بالا بود، میزان استفاده از حجم اینترنت هم بالا می‌رفت. نارضایتی از کجا شروع شد؟ از جایی که براساس مصوبه جدید دسترسی به‌سرعت بالاتر از سرعت خریداری شده محدود شد.
در واقع در گذشته ممکن بود کاربر اینترنت با سرعت ۵۱۲ خریداری می‌کرد اما شرکت تا جایی که خطش اجازه می‌داد، دسترسی به‌سرعتی بالاتر را فراهم می‌کرد. اما در مدل جدید این اتفاق نمی‌افتد یعنی شما همان سرعت ۵۱۲ را خواهید داشت که خریداری کردید نه بیشتر. به همین خاطر مشترک مرتب درحال قیاس سرعت خود با گذشته است و فکر می‌کند با مصوبه جدید سرعتش کاهش پیدا کرده است.
در حال حاضر بسیاری از کاربران براساس مصوبه جدید حجم بالایی اینترنت دارند اما سرعت‌شان آنقدر نیست که بتوانند از سرویس خریداری شده خود استفاده کنند.
اصلاً حجم مهم نیست. همین قیاسی که انجام می‌دهید و می‌گوید سرعت کاهش پیدا کرده، نشان از اشتباه رایج موجود در بازار دارد. چرا که شما فکر می‌کنید باید آنقدر سرعت داشته باشید که این حجمی را که خریداری کردید، مصرف کنید.
گفته میشود در مدل جدید تعرفه‌گذاری چون کاربران حجم بالایی از اینترنت دارند، ترجیح می‌دهند از vpn استفاده کنند تا با بارگذاری فیلم، این حجم براحتی تمام شود. آیا واقعاً آماری وجود دارد که این ادعا را ثابت کند؟
حجم استفاده از vpn افزایش پیدا نکرده است. تا الان ۲۵ درصد کل مشترکان به سمت استفاده از اینترنت براساس مدل جدید منتقل شده‌اند. ۷۵ درصد مشترکان اینترنت ثابت با وجود اینکه قراردادهای قبلی‌شان تمدید نشده، روی مدل قدیمی هستند.
به‌نظر شما این آمار نشان نمی‌دهد که کاربران از همان مدل قدیمی رضایت بیشتری داشتند؟
خیر، چون هنوز قراردادهای قبلی تمام نشده است. دلیل دیگری که در این زمینه وجود دارد، این است که مدل جدید اینترنت برای شرکت‌های اینترنتی مقرون به صرفه نیست. این شرکت‌ها براساس مصوبه قدیمی، سودهای هنگفتی به دست می‌آوردند که حالا با این مصوبه این سودها از بین رفته است، پس شروع می‌کنند به تزریق احساس به مشترک نهایی. چگونه میشود وقتی هنوز ۷۵درصد مشترکان اینترنتی براساس مدل قدیمی اینترنت سرویس دریافت می‌کنند اما شرکت‌های اینترنتی مدام در حال پمپاژ این خبر هستند که درآمدشان کاهش قابل توجهی داشته است؟ البته بررسی میزان رضایت مشترک نهایی برای ما مهم است و ما این موضوع را در نظر داریم. در همین راستا در تحلیل رفتار ۲۵ درصد کاربران که براساس مصوبه ۲۶۶ سرویس اینترنت دریافت کرده‌اند به این نتیجه رسیده‌ایم که عده‌ای هستند که به صورت مقطعی از اینترنت استفاده می‌کنند و مصرف بالایی ندارند و حجم مصرف‌شان هم کم است اما سرعت بالایی می‌خواهند، در کنار همه اینها وضع مالی خوبی هم ندارند و به نوعی قشر ضعیف بواسطه این مصوبه متضرر شده‌اند.
پیشنهاد شما در خصوص این افراد هم این بود که از دیتای موبایل استفاده کنند؟
بله، ابتدا پیشنهاد دادیم که این دست کاربران از دیتای موبایل استفاده کنند. البته که در ابتدا ما می‌خواستیم مدل حجمی برای این کاربران در مصوبه ۲۶۶ در نظر بگیریم اما دیدیم که شرکت‌ها پیش از این به‌خاطر قرار دادن دو مدل حجمی و غیر حجمی در کنار هم به‌کاربران اجحاف کرده بودند. در نهایت تصمیم بر این شد که تا پایان فروردین سال ۹۷ و جا افتادن حدودی مدل جدید برای کاربران صبر کنیم و بعد برای این دست از کاربران مدل جدیدی ارائه کنیم.
نظرسنجی یا تحلیلی انجام داده‌اید که از ۲۵ درصدی که براساس مصوبه جدید اینترنت دریافت می‌کنند، تا چه میزان از سرویس خود راضی هستند؟
براساس نظرسنجی، تماس‌ها و بازخوردهایی که دریافت کرده‌ایم، حدود ۷۰ درصد مشترکانی که به استفاده از سرویس اینترنت براساس مدل جدید منتقل شده‌اند، از سرویس خود راضی هستند. ما قائل به این موضوع که شرکت‌های اینترنتی متحمل ضرر شوند نیستیم اما موضوع این است که اجرای درست این مصوبه یک بازه زمانی ۶، ۹ماه یا یک ساله می‌خواهد تا اصلاح شود. با مدل قبلی نمی‌توانستیم توسعه اینترنت ثابت در کشور را داشته باشیم. در واقع با مدل قبلی رشد استفاده از ویدئو روی شبکه ملی اطلاعات جا نمی‌افتاد.
همان‌طور که خودتان اشاره کردید، اجرای مصوبه ۲۶۶ برای شرکت‌های اینترنت یا همان دارندگان FCP مقرون به‌صرفه نیست. این شرکت‌ها باید چه کاری برای ادامه حیات خود در بازار داشته باشند؟
اپراتورهای اینترنتی باید مدل درآمدی خود را تغییر دهند. اگر بخواهند با روش قبلی به رشد خود در بازار ادامه دهند و مردم را مصرف‌گرا بار بیاورند که بیشتر مصرف کنند تا آنها پول بیشتری به‌دست بیاورند، این کار منطقی نیست. شرکت‌ها باید براساس مصوبه جدید رشد کنند و سود به‌دست بیاورند.
ابتدای سال معاون دولت الکترونیک سازمان فناوری اطلاعات با اشاره به ایجاد ۶۶ میلیون پرونده الکترونیک سلامت از حذف دفترچه‌های بیمه در راستای توسعه دولت الکترونیک تا یک ماه آینده خبر داده بود با توجه به پایان سال آیا این طرح اجرا شده است؟
موضوع «کارپوشه» زیرساخت‌هایش آماده و به بهره‌برداری رسیده است که هر ایرانی یک روالی داشته باشد که مراجعات و اطلاعات دولتی از این طریق در اختیارش قرار بگیرد. در رابطه با دسترسی‌ها و مشخص کردن هویت‌ها، چالش‌ها و ناهماهنگی‌هایی به وجود آمد. این بحث وجود داشت که ما می‌خواهیم کارپوشه دیجیتال کاربران را ایجاد کنیم. اما برای ایجاد آن یک روال فیزیکی در نظر گرفته‌ایم. در فرآیند دولت همراه آمدیم «کارپوشه ایرانیان» را در برنامه دولت همراه گنجاندیم. از این طریق کاربر از طریق گوشی به همه اطلاعاتی که برای دستگاه‌های دولتی و… ارسال کرده دسترسی خواهد داشت. نرم افزار دولت همراه که تا چندی بعد رونمایی میشود، یکی از گزینه‌ها کارپوشه است که تأیید هویت را به‌صورت دیجیتال انجام می‌دهد تا مردم برای فعال‌سازی حساب خود دیگر نیاز به حضور فیزیکی نداشته باشند.
فارغ از سؤال‌های دیگر که می‌توان در حوزه فاوا از جنابعالی پرسید، ترجیح می‌دهم زمان باقی مانده مصاحبه را به چند سؤال شخصی اختصاص دهم. به‌عنوان نمونه آیا حقیقت دارد یک تیم متشکل از 50 جوان دهه 60 و 70 شما را در کارهایتان مشاوره می‌دهند؟
خیر، از اول که کارم را به‌عنوان وزیر ارتباطات شروع کردم، یک شورای دستیاران جوان را تشکیل دادم. به همه مدیران زیرمجموعه وزارت ارتباطات الزام کردم که دستیار جوان داشته باشند. طبیعتاً بدنه وزارت ارتباطات لایه‌های سنی مختلفی دارد و تفاوت نسلی در وزارت ارتباطات زیاد است. من از مدیران بخش‌های مختلف گزارش دریافت می‌کنم تا از بازخوردهای اتفاقات مختلف وزارتخانه باخبر باشم. یکی از بخش‌هایی که گزارش‌های خوبی از آنها دریافت کرده‌ام، دستیاران جوان است. دستیاران جوان ساختار مشاوره‌ای ندارند. یعنی به من مشاوره نمی‌دهند بلکه پیشنهادات و گزارش‌های مختلف درخصوص موضوعات را در اختیار من می‌گذارند. تعداد نفرات‌شان هم مشخص است و ۵۰ نفر نیستند. به تعداد هر سازمان یک نفر مشخص شده که جلسات هفتگی دارند. یکی از وظایف اصلی‌شان هم شناسایی افراد نخبه و متخصص در سازمان‌ها است چرا که ماباید نسل جوان را بسرعت در بخش‌های مختلف
جایگزین کنیم.
آیا 5 سال قبل این تصور را داشتید روزی بر مسند وزارت ارتباطات تکیه خواهید زد؟
خیر، حتی یک سال پیش هم چنین فکری نداشتم.
به ندرت دیده شده وزیری به همراه فرزند خردسال خود در جاهای عمومی مثل سینما ظاهر شود اما تصویری از شما در همین رابطه در فضای مجازی انتشار یافت که بازتاب‌های بسیاری به همراه داشت. آیا این حضور دلیل خاصی داشت؟
جوابش مشخص است؛ بچه به مادرش نیاز دارد و مادرش می‌خواست که به سینما برود. طبیعتاً بچه خردسالی که شیر خشک نمی‌خورد، باید با ما همراه می‌شد. البته این آمادگی وجود داشت که اگر بچه سر و صدا کند، او را از محیط سینما دور کنیم. الحمدلله او خیلی آرام در کل فیلم خواب بود و هیچ مشکلی به وجود نیامد. توجه داشته باشید بخشی از وظایف من به‌عنوان وزیر، بخشی پدر و بخشی هم همسر است. اینکه وزیر شدم، دلیل نمی‌شود وظایف همسری خود را کنار بگذارم. ممکن است آنها ایثار کنند اما من باید وظایفم را انجام بدهم. همسرم دوست داشت با من به سینما برود و من هم او را با کمال میل به سینما بردم.
به‌عنوان آخرین سؤال شما در کابینه دولت به وزیر جوان مشهور هستید. آیا این لقب باعث شده بیشتر از وزیران دیگر زیر ذره‌بین باشید؟
در دولت واقعاً تفاوتی بین وزیران گذاشته نمی‌شود. حضور ما در مجموعه دولت بار سنگینی ندارد حضور ما فعالانه است و درخصوص موضوعات مختلف اظهار نظر داریم. ارتباط دوستانه‌ای با وزیران برقرار شده و شرایط، شرایط مطلوبی است. اما در بین نسل جوان حضور من در دولت مقدار زیادی در چشم است من را نماینده نسلی می‌بینند که موفقیت مرتبط با موفقیت خودشان است. این مسئولیت که اگر جهرمی به‌عنوان وزیر موفق نباشد اعتماد به جوانان زیر سؤال خواهد رفت، بار سنگین است که از طریق افکار عمومی آن را دریافت می‌کنم. در هر جمعی که می‌روم، نخستین نکته‌ای که از آنها می‌شنوم، همین موضوع است. خیلی‌ها حتی من را می‌بینند و می‌گویند ما از شما خوشمان نمی‌آید اما باید موفق باشید.