شکار متخلفان با سامانه شاهکار
امیر ناظمی رئیس سازمان فناوری اطلاعات از امکان اتصال و دسترسی برخی کسب وکارهای اینترنتی به سامانه احراز هویت کاربران (شاهکار) خبر داد. در پی اعلام این خبر روزنامه ایران به سراغ فعالان حوزه فین تک و کسب و کارهای آنلاین رفت و نظر آنها را درباره اتصال استارتاپ‌ها به این سامانه پرسید و اینکه اتصال آنها به این سامانه چه مشکلات و معضلاتی از کسب و کارهای آنلاین را حل خواهد کرد؟
حل بزرگترین چالش استارتاپ‌ها
رضا الفت نسب سخنگوی اتحادیه کسب و کارهای مجازی به «ایران» گفت: « در کسب و کارهای آنلاین امکان احراز هویت کاربرانی که از خدمات این کسب و کارها استفاده می‌کردند، ممکن نبود از این‌رو با اتصال آنها به سامانه شاهکار امکان احراز هویت کاربران میسر می شود. بدین ترتیب یکی از بزرگترین چالش‌های این بخش که همانا استفاده از عناوین جعلی و کلاهبرداری است، حل خواهد شد.»
وی افزود: اتصال کسب و کارهای آنلاین به سامانه شاهکار اتفاق خوب و گام مثبتی برای بهبود روند کاری کسب و کارهای مجازی است. پیش از این افراد زیادی برای خرید و فروش از نام‌های جعلی و سیمکارت دیگران استفاده می‌کردند که با این سامانه به نوعی جعل عنوان صورت نخواهد گرفت.
عضو هیأت مدیره اتحادیه کسب و کارهای مجازی در ادامه با اشاره به اینکه امیدوارم مسئولان قبل از استفاده از این سامانه باگ‌های احتمالی آن را برطرف کنند، گفت: از سوی دیگر به نظرم باید استفاده از این سامانه را همه گیرتر کنند تا نتایج بهتری را در حوزه کسب و کارهای مجازی شاهد باشیم.
کامل نبودن سامانه شاهکار
«بحث احراز هویت یکی از چالش‌های بزرگ استارتاپ‌ها محسوب میشود و اتصال به این سامانه کمک بزرگی به آنها خواهد کرد ولی سامانه شاهکار فعلاً نمی‌تواند تمام چالش‌های این حوزه را برطرف کند.»
مهدی عبادی رئیس انجمن فین تک‌ها با بیان مطلب فوق به «ایران» گفت: اقدام وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای رفع چالش‌های کسب و کارهای آنلاین و فین تک‌ها گامی مثبتی است ولی باید گفت با سرویس‌هایی که اکنون سامانه شاهکار دارد الزاماً احراز هویت فرد به‌صورت کامل انجام نمی‌شود.
عبادی با اشاره به اینکه تنها سرویسی که این سامانه انجام می‌دهد تطابق کدملی کاربر با شماره تلفن همراه او است، افزود: این موضوع تا حدودی به احراز هویت کاربران کمک می‌کند ولی کامل نیست، چرا که هویت دارای پارامترهای دیگری است که هنوز سامانه شاهکار آنها را ندارد. به عبارتی اطلاعات این سامانه نقص دارد چون الزاماً کدملی کاربر با سیمکارت او همخوانی ندارد، چرا که در بیشتر موارد سیمکارت کاربر به‌نام پدر، مادر و همسر اوست و این عدم تطابق مبنی بر پنهان کردن هویت نیست.
رئیس انجمن فین تک‌ها با اشاره به اینکه شنیده‌های ما حاکی است که وزارت ارتباطات قصد دارد دیگر سرویس‌های مورد نیاز احراز هویت را نیز به سامانه شاهکار اضافه کند، گفت: گویا قرار است سرویس ثبت احوال نیز به این سامانه اضافه شود اگر این اتصال نیز برقرار شود، احراز هویت تقریباً کامل میشود.
وی با بیان اینکه احراز هویت صرفاً سرویس فنی مانند سامانه شاهکار نیست، افزود: از سوی دیگر برای کامل شدن بحث احراز هویت کاربر، سازمان ارائه دهنده هویت نیز باید مسئولیت احراز هویت را برعهده بگیرد و مسئولیت احراز هویت کاربر با کسب و کارهای آنلاین نباشد.
عبادی در پاسخ به این سؤال که با اتصال به سامانه شاهکار چه معضلاتی از استارتاپ‌ها حل میشود، گفت: زمانی بحث احراز هویت معنا پیدا می‌کند که تخلفی صورت و شکایتی ثبت میشود. به‌دنبال تخلف و ثبت شکایت قوه قضائیه و پلیس فتا برابر با استعلام قضایی، از استارتاپ‌ها انتظار دارند تا دیتای کاربر مانند موقعیت مکانی، فنی و… را در اختیار آنها قرار دهند. استارتاپ‌ها اطلاعاتی از کاربر دارند ولی آنها نمی‌دانند الزاماً آنچه کاربر به کسب و کار مجازی ارائه داده است صحت دارد یا خیر چون استارتاپ‌ها هیچ ابزاری برای راستی آزمایی و تطبیق کدملی فرد و شماره تلفن و آدرس پستی کاربر برای همخوانی ندارند اما با این سامانه بحث راستی آزمایی صورت می‌گیرد و در صورت نیاز و وقوع تخلف و شکایت با استعلام قضایی اطلاعات کاربر خاطی به قوه قضائیه و پلیس فتا ارائه میشود.
امکان شناسایی متخلفان
میلاد جهاندار یکی از فعالان حوزه فین تک نیز از امکان دسترسی کسب و کارهای آنلاین به سامانه شاهکار برای احراز هویت کاربران ابراز خرسندی کرد و گفت: ما نیز درخواست اتصال به این سامانه را داده‌ایم که امیدواریم بتوانیم هرچه سریعتر به سامانه شاهکار متصل شویم.
جهاندار با اشاره به اینکه از نظر فنی احراز هویت در کسب و کارهای ارائه دهنده خدمات آنلاین بسیار مهم است، افزود: هرچقدر برای کسب وکارهای ارائه دهنده خدمات آنلاین چنین ابزارهایی مانند احراز هویت فراهم شود، به مردم بهتر می‌توانند خدمات ارائه دهند. از سوی دیگر تعامل بهتری بین استارتاپ‌ها و سازمان‌های حاکمیتی برقرار میشود، چرا که پیش از این هر مشکلی که در بحث احراز هویت کاربران و تخلفات پیش می‌آمد استارتاپ‌ها را مقصر می‌دانستند در حالی که با استفاده از این ابزار بسیاری از مشکلات این بخش حل میشود.
موسوی مسئول روابط عمومی یکی از کسب و کارهای آنلاین در فروش کالا نیز با بیان اینکه این سایت برای اتصال به سامانه شاهکار درخواست داده است، به «ایران» گفت: احراز هویت می‌تواند به کسب و کارهای آنلاین کمک فراوانی کند و راهی است برای شناسایی متخلفان.
وی افزود: از سایت کالاهای زیادی خریداری میشود و امکان احراز هویت فرد وجود نداشت بنابراین تخلفاتی که صورت می‌گرفت متوجه سایت می‌شد که با این روش مشکلاتی از این دست رفع خواهد شد.
گفتنی است سامانه شاهکار در پی مصوبه شورای عالی فضای مجازی به منظور تأمین کامل حریم خصوصی و امنیت اطلاعات کاربران در فضای مجازی و حقیقی در سال ۹۴ راه‌اندازی شده است. این سامانه در واقع یک واسط بین اپراتورهای مخابراتی و مراجع تطبیق هویت است که پیش از ارائه سرویس به مشترکان، هویت مشترک را از نظر حقیقی یا حقوقی، ایرانی یا خارجی بودن صحت‌سنجی می‌کند و درصورت تأیید درستی اطلاعات در سامانه، اجازه ارائه سرویس را می‌دهد. پیش از این اطلاع از تعداد سیمکارت‌های تلفن همراه، سرویس‌های مخابراتی شامل اینترنت، تلفن ثابت و اطلاع از شماره‌های تلفن همراه به نام مشترک از جمله سرویس‌های این سامانه بود که هم‌اکنون با توسعه سرویس‌های آنلاین از طریق اپلیکیشن‌ها و سایت‌های اینترنتی، امکان اتصال به این سامانه برای کسب و کارها نیز فراهم شده است. به این ترتیب با مشخص شدن هویت کاربر، خدمات از هر سرویس ارتباطی به صاحب همان سرویس ارائه میشود و هیچ فردی حق استفاده از شماره همراه فرد دیگری برای ثبت‌نام در خدمات مالی و بانکی، استفاده از نرم‌افزار دولت همراه، نرم‌افزارهای موبایل بانک، پرداخت آنلاین، ثبت آگهی فروش، فروشگاه‌های آنلاین و سایر نرم‌افزارهایی که حریم خصوصی در آنها مطرح است یا امکان تقلب و کلاهبرداری در آنها وجود دارد را نخواهد داشت.