آیا حریم شخصی و اخلاقی ما در معرض خطر است؟
«دیوارهای شیشه‌ای، سیم کشی‌های شبکه‌ای کاملاً مشخص و محققان جوان با لباس فرم» اینها در اصل آزمایشگاه تخصصی هوش مصنوعی در دانشگاه نیویورک را شکل می‌دهند و تمامی پروژه‌های مرتبط با توسعه هوش مصنوعی در استارتاپ‌ها نیز به این ساختمان شیشه‌ای انتقال می یابند. برای بسیاری از شرکت‌های کوچک و بزرگ که با آزمایشگاه
AI Now دانشگاه نیویورک همکاری می‌کنند یک هدف مشخص وجود دارد: ارتقای سیستم‌های پردازشی و محاسباتی مبتنی برفناوری هوش مصنوعی، از صنایع بزرگ گرفته تا خدمات درمانی.
ولی برای «مرِدیت ویتاکر» و «کیت کراوفورد» که سال 2017 میلادی آزمایشگاه AI Now را تأسیس کردند ماجرا اندکی متفاوت است. این دو محقق به تازگی گروه بزرگی از دانشمندان حوزه هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی را گرد هم آورده‌اند تا مشخص شود هر یک از مردم در طول شبانه‌روز چگونه خواسته یا ناخواسته از مزایای هوش مصنوعی بهره می‌برند و این فناوری در آینده چگونه روی زندگی شخصی آنها تأثیر می‌گذارد. آنها طی هفته جاری گزارشی را منتشر کردند که نحوه اثرگذاری هوش مصنوعی در زندگی هر یک از ما را نمایان می‌کند و نشان می‌دهد این فناوری در چه بخش‌هایی با زیرپا گذاشتن موازین اخلاقی حریم شخصی ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
ردپای هوش مصنوعی
بنیانگذاران آزمایشگاه تخصصی AI Now گزارشی را منتشر کرده‌اند که به‌صورت کلی میزان استفاده از هوش مصنوعی توسط هر یک از ما در طول شبانه روز را مشخص می‌کند. در این گزارش گفته شده است تصور کنید صبح برای رفتن به محل کار سوار اتومبیل شخصی خود می‌شوید. برای آنکه کوتاه‌ترین و خلوت‌ترین مسیر تا محل کار را شناسایی کنید یکی از اپلیکیشن‌های «گوگل مَپ»، «وِیز» یا… را مورد استفاده قرار می‌دهید. این اپلیکیشن‌ها با استفاده از هوش مصنوعی میزان حرکت اتومبیل‌ها در هر خیابان و ترافیک جاده‌ای را محاسبه می‌کنند و مبتنی بر الگوریتم‌های خاص خود، بهترین مسیر را پیشنهاد می‌دهند. در این میان ممکن است برای رفتن به محل کار از تاکسی‌های اینترنتی استفاده کنید. پس از باز کردن اپلیکیشن مربوطه موقعیت جغرافیایی شما به کمک گیرنده جی‌پی‌اس روی نقشه مشخص میشود و سپس هوش مصنوعی نزدیک‌ترین تاکسی‌ها به شما را شناسایی می‌کند و به آنها اطلاع می‌دهد که قصد عزیمت به‌مقصد مشخص را دارید.
«سامانه بزرگراه‌های میان ایالتی امریکا» براساس آخرین بررسی‌های خود اعلام کرد اپلیکیشن‌های مسیریاب که به کمک هوش مصنوعی بهترین مسیرهای رفت و آمد را در اختیار رانندگان می‌گذارند در برخی مناطق امریکا میزان تصادف ها را تا 90 درصد کاهش داده‌اند و همچنین برخی ایالت‌ها شاهد کاهش 75 درصدی ترافیک جاده‌ای بوده‌اند.
به هرحال در ابتدای صبح پس از آنکه به محل کار خود می‌رسید صفحه شخصی خود در سرویس پست الکترونیکی را باز می‌کنید و بدون آنکه متوجه شوید، فناوری هوش مصنوعی جلوی دریافت 99.9 درصد از هرزنامه‌های ارسالی را می‌گیرد تا در نهایت فقط ایمیل‌های اصلی را در اینباکس مشاهده کنید.
فناوری مذکور همچنین به‌صورت خودکار ایمیل‌های دریافتی را دسته‌بندی می‌کند تا هرکدام از آنها در بخش مورد نظر پیش روی شما قرار گیرد. در محل کار شما سیستم‌های ارتباط با مشتری یا ارتباطات داخلی سازمان به کار گرفته شده است که تمامی آنها به کمک هوش مصنوعی فعالیت می‌کنند و در اصل یک روبات هوشمند مجازی در این سیستم‌ها کار گذاشته شده‌اند تا به‌صورت خودکار به نیاز مشتریان پاسخ داده شود.
زمانی که از محل کار به خانه برمی‌گردید و قصد انجام فعالیت‌های بانکی را دارید نیز بار دیگر فناوری هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی به کمک شما می‌آید. این سیستم‌ها پس از شناسایی شما و جلوگیری از هرگونه کلاهبرداری، میزان ورودی و خروجی مالی به حساب بانکی شما را بررسی می‌کنند و متناسب با آن بهترین تسهیلات را در اختیار شما قرار می‌دهند.
زمانی که به خانه برمی‌گردید و صفحه شخصی خود در شبکه‌های اجتماعی را باز می‌کنید بار دیگر این فناوری‌ها به کار گرفته می‌شوند. به‌عنوان مثال اینستاگرام با فناوری هوش مصنوعی صفحاتی را که بیشتر مورد توجه شما قرار می‌گیرند در ابتدا به نمایش می‌گذارد و سپس پیشنهاد برقراری ارتباط با افرادی را که احتمالاً می‌شناسید برای شما مطرح می‌کند. شبکه‌های اجتماعی حتی می‌توانند مدت توقف شما روی هر یک از صفحات مختلف را محاسبه کنند تا براین اساس میزان تمایل شما به موضوعات مختلف مشخص شود و متناسب با آن آگهی‌های تبلیغاتی باز شود. در زمینه خریدهای آنلاین، استفاده از اپلیکیشن‌های موبایلی و… نیزهوش مصنوعی به همین صورت عمل می‌کند.
هوش مصنوعی اخلاق‌مدار
با توجه به اینکه فناوری‌های نوین توانسته است در بخش خصوصی زندگی ما ورود کند، کارشناسان پیامدهای اجتماعی و اخلاقی هوش مصنوعی را مورد بررسی قرار داده‌اند.
«راشیدا ریچاردسون» مدیر تحقیقات آزمایشگاه AI Now که هفته گذشته در کمیته فرعی ارتباطات، فناوری و نوآوری وابسته به مجلس سنای امریکا سخنرانی کرد در این خصوص می‌گوید: در کنار توسعه هوش مصنوعی، نگرانی‌های فراوانی هم در این زمینه مطرح شده است. سال گذشته کارمندان گوگل در مورد پروژه Maven پنتاگون برای توسعه نرم‌افزار تشخیص افراد در تصاویر تهیه شده با پهپادهای نظامی اعتراض کردند و ماه گذشته نیز گروهی از کارمندان شرکت Marriott بواسطه بهره‌مندی گسترده از فناوری هوش مصنوعی برای اتوماسیون مشاغل خود اعتصاب گسترده‌ای را ترتیب دادند.
لازم به ذکر است «مؤسسه هوش مصنوعی انسان-محور» وابسته به دانشگاه استنفورد به تازگی کمیته ویژه برای بررسی پیامدهای اخلاقی و اجتماعی این فناوری را شکل داده است و این مسأله را مهم‌ترین ویژگی در جریان توسعه هوش مصنوعی می‌داند. «مرکز اخلاق، علوم و پردازش» دانشگاه میشیگان نیزاعلام کرد که در بررسی‌های جدید خود قصد دارد جلوی تکثیر و تشدید نابرابری و تبعیض‌های صورت گرفته بواسطه هوش مصنوعی را بگیرد و «مرکز اینترنت و جامعه برکمن کلِین» وابسته به دانشگاه هاروارد با سرمایه‌گذاری‌های فراوان سعی می‌کند خدمات هوش مصنوعی را اخلاق‌مدار کند.
«کریستین سندویگ» مدیر مرکز رسانه‌های دیجیتال در دانشگاه میشیگان ضمن ابراز نگرانی در این زمینه معتقد است که هنوز برای تصمیم‌گیری در مورد آینده هوش مصنوعی زود است و باید منتظر ماند و دید این فناوری چگونه زندگی شخصی هر یک از ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
به‌هرحال باید اعتراف کرد مسیر پیشرفت هوش مصنوعی اخلاقی چندان هم ساده نیست. تغییراتی که هم‌اکنون روی این فناوری اعمال میشود، می‌تواند آینده آن را طوری رقم بزند که از این فناوری با عنوان «هوش مصنوعی اخلاقی» یاد کنیم. با وجود این،تلاش‌هایی که تاکنون صورت گرفته نتایج قابل ملاحظه‌ای دربرندارد و به نظر می‌رسد قوانین وضع شده و تلاش‌های صورت گرفته تا امروز فقط تأثیر ظاهری برجا گذاشته است.