آیا سیاست های دولت بر فناوری اطلاعات و ارتباطات اثر گذار است؟
فناوری اطلاعات و ارتباطات در همه کشورها به عنوان فناوری عمومی دارای کاربرد گسترده‌ای است که سبب تسریع رشد اقتصادی و اجتماعی در کشورهای پیشرفته شده است.
امروزه اطلاعات آنچنان بر حیات علمی، آموزشی، سیاسی، صنعتی و اقتصادی انسان تأثیر گذاشته است که نمی توان آن را نادیده گرفت. اهمیت اطلاعات و دسترسی به آن باعث تغییر جوامع صنعتی و کشاورزی به جوامع اطلاعاتی و اقتصاد مبتنی بر صنعت به اقتصاد مبتنی بر خدمات اطلاعاتی و دیجیتالی شده است.
با بیش از یک دهه از به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور منافع آن برای آحاد جامعه اعم از متولیان بخش دولتی و خصوصی آشکار شده و بر همین اساس دولت با تشکیل شوراها و تهیه برنامه های جامع سعی دارد ایجاد و توسعه فناوری اطلاعات را در جامعه تسریع دهد و شکاف موجود بین کشور و سایر کشورها در زمینه دسترسی الکترونیکی را کاهش دهد.
تشکیل شورای عالی فضای مجازی، تدوین سند راهبردی فناوری اطلاعات و ارتباطات و اختصاص بودجه مناسب برای ایجاد بسترسازی الکترونیکی از جمله اقدامات دولت برای توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور است.
عملکرد برنامه های اجرا شده نشان می دهد ایجاد زیرساخت های لازم برای استفاده از فاوا در کشور حائز اهمیت است، در این میان توزیع فضایی و ایجاد زیر ساخت های لازم برای به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات از اهمیت زیادی برخوردار است. امکانات ایجاد شده در این زمینه باید علاوه بر مناطق شهری در نقاط دور افتاده کشور نیز ایجاد شود تا تمامی مردم از مزایای آن استفاده کنند.
در سال های اخیر در ایران سرمایه گذاری در زمینه زیر ساخت های فاوا در کشور افزایش پیدا کرده و تقاضا از سوی بنگاه های اقتصادی و مصرف کنندگان برای استفاده از محصولات فاوا رشد چشمگیری داشته است.
گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشورهای در حال توسعه، باعث افزایش کارایی این کشورها شده است و بهبود عملکرد سازمان ها، ظهور بازارهای جدید، بهبود متغیرهای خرد و کلان اقتصادی کشورهای توسعه یافته در دهه های اخیر، حاصل سیاست های اشاعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در این کشورهاست.
بی شک همه کشورها به اهمیت اشاعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در تمام حوزه ها پی برده اند و در برخی موارد آن را به عنوان ابزار توسعه و راه میانبر کشورهای در حال توسعه مطرح می کنند.
دولت ها در تمامی کشورها برنامه های خاصی را در جهت توسعه علم و فناوری به ویژه فناوری اطلاعات وارتباطات تدوین و پیاده سازی می کنند. یکی از عوامل مؤثربر گسترش فناوری اطلاعات، سیاست های دولت شامل مخارج و درآمدهای مالیاتی است که می تواند انگیزه ورود به حوزه های فناوری را تحت تأثیر قرار دهد.
اغلب محققان بر این باورند که رشد فناوری و زیرساخت های آن و همچنین شاخص های مرتبط با آنها نظیر تعداد کاربران اینترنت، تعداد خطوط تلفن های همراه و دارندگان رایانه های شخصی به عنوان یکی از شاخص های مهم و اتصال اقتصاد کشورها به اقتصاد جهانی است.
در این میان این پرسش مطرح است که آیا سیاست های دولت شامل مخارج و مالیات بر فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشورها اثر گذار است؟ با توسعه فناوری ها، هزینه دسترسی به اطلاعات بازارها کاهش پیدا می کند و عوامل اقتصادی مثل مصرف کنندگان و تولیدکنندگان می توانند تصمیمات بهتری در زمینه مصرف و تولید انواع کالاها و خدمات اتخاذ کنند که در نتیجه آن، رفاه اقتصادی افزایش یافته و شرایط مناسبی برای تولید بیشتر کالاها وخدمات فراهم می شود.
براین اساس شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه فناوری، می تواند به دولت ها در فراهم سازی شرایط مناسب برای بسط و گسترش ارتباطات و فناوری یاری رساند. ضرورت، مزیت و منافع فناوری اطلاعات و ارتباطات باعث شده است که بسیاری از کشورها، سیاست ها و برنامه های خود را در راستای به کارگیری این فناوری و ایجاد جامعه اطلاعاتی در سطح بالاتر طراحی و تدوین کنند.
پژوهشی تحت عنوان «اثر سیاست‌های دولت بر فناوری اطلاعات و ارتباطات» اثر سیاست‌های دولت شامل مخارج و درآمدهای مالیاتی و متغیر شاخص توسعه انسانی بر روی توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشورهای در حال توسعه را با استفاده از الگوی پانل دیتا بررسی و تحلیل می کند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که درآمدهای مالیاتی و متغیر شاخص توسعه انسانی بر توسعه فناوری در کشورهای تحت بررسی تاثیر بسزایی دارد.
این پژوهش توسط فاطمه مقدمی از دانشکده اقتصاد، دانشگاه سمنان تالیف شده است.