زمینه ورود نرم افزارها ی وطنی به بازار بین المللی فراهم می شود
نخستین هاب صادراتی محتوای دیجیتال کشور در حوزه‌های مختلفی چون نرم افزارهای تلفن همراه، محتوای ویدئویی و انیمیشن رونمایی شد. به بهانه رونمایی از این پروژه به سراغ حمیدرضا احمدیان، مدیر کل نوآوری و سرمایه‌گذاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات رفتیم تا درباره جزئیات این طرح و وضعیت بازار محتوا بیشتر بدانیم.
هاب صادراتی محتوای دیجیتال چه ماهیتی دارد؟
این هاب، ماهیت پایانه صادراتی دارد به طوری که تمامی خدمات مورد انتظار از آموزش، قرارداد تا انتقال مبالغ مرتبط با پروژه‌ها در قالب سرویس‌های مختلف را ارائه خواهد داد. به عبارتی این هاب به‌عنوان یک تسهیلگر به میدان می‌آید تا فعالیت در عرصه بین‌المللی حوزه تولید محتوا را ساماندهی کند.
این هاب چه وظایفی بر عهده دارد؟
وظیفه این هاب مطالعه بازار و برآورد حداقلی آن، ارائه مشورت‌های لازم، آماده‌سازی و در نهایت ارائه محصولات حوزه نرم افزاری به بازار بین‌المللی است. می‌توان گفت توسعه صادرات محتوای دیجیتال می‌تواند یک مفهوم جدید در ارائه محتوا با فرمت‌های مختلف، تقویت نهادهای تسهیلگری و شتاب دهنده‌های تخصصی باشد و اگر بدرستی و با تدوین شاخص‌های دقیق مدل شود، شاهد ارزش افزوده بالایی در این حوزه خواهیم بود.
چه گروه‌های هدف «هاب صادرات محتوای دیجیتال» هستند؟
چند گروه هدف در هاب صادراتی محتوای دیجیتال مدنظر هستند. یک گروه هدف شامل تعامل و مذاکره و حضور در بازار درباره پروژه‌های تولید محتوا است. گروه دیگر هدف ظرفیت‌های موجود در آماده‌سازی محتواهایی است که یا شرایط ورود به بازار را دارند یا با حداقل تغییرات می‌توانند مهیای ورود به بازار شوند؛ از سوی دیگر محتوای دیجیتالی از مرحله ایده تا محصول وجود دارد ولی صاحبان و مالکان این نوع محتواها نیازمند دریافت خدمات مشاوره‌ای یا مشارکتی برای تکمیل و ارائه ایده‌های خود هستند بنابراین هاب صادراتی با ارائه مشاوره و مشارکت آنها را برای حضور در بازارهای بین‌المللی آماده می‌کند. به‌عنوان مثال اگر شخصی کتاب قدیمی باارزشی داشته باشد و محتوای این کتاب بدرستی دیجیتال شود، می‌تواند مخاطبان زیادی را در داخل و خارج از کشور جذب کند. گروه دیگر شامل پروژه‌های کوچک و در قالب فرد یا گروه‌های کاری کوچک خواهد بود این گروه کاری می‌تواند منافع جدی برای توسعه اشتغال و بلوغ حوزه کاری بخش‌های مرتبط داشته باشد، چرا که از یک سو شاهد رونق و توسعه کسب و کارهای آزاد و از سوی دیگر باعث انتقال دانش و ارتقای سطح توانمندی داخلی خواهیم شد.
شما در حال حاضر وضعیت تولید محتوا در کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
تولید محتوا در چند سال اخیر شتاب خوبی گرفته و دلیل آن هم وجود فارغ‌التحصیلان در حوزه تولید محتوا و جوانان آشنا به این حوزه، وجود نیروی انسانی مستعد و آماده به کار است از سوی دیگر برگزاری دوره‌های کوتاه مدت، ایجاد کسب و کارهای پیشرو در این حوزه موجب شده تا تولید محتوا رشد خوبی در کشور داشته باشد.
محتوای دیجیتالی شامل چه نوع محتوایی میشود؟
محتوا شامل کارهای طراحی، آماده‌سازی محتوا با فرمت مورد نظر، گرافیک، انیمیشن، نگهداری سایت، تولید اطلاعات متناسب با دامنه کاری کسب و کار و … است.
از نگاه شما حوزه تولید محتوای دیجیتالی با چه چالش‌هایی مواجه است؟
این حوزه با چالش‌ها و نگرانی‌هایی همچون نبود تدوین درست شاخص‌های مورد انتظار، نبود توسعه آگاهی، نبود شناخت مناسب و کافی از بازار و انتظارات مواجه است. چالش‌های مهم دیگری نیز در حوزه انتقال استانداردها و سطح دانش فنی مورد نیاز وجود دارد که این هاب صادراتی قرار است این سرویس‌ها را به فعالان حوزه محتوای دیجیتالی ارائه دهد.
از نگاه شما شرکت‌های تولید محتوا در حال حاضر آمادگی حضور در بازارهای بین المللی را دارند؟
واقعیت این است که شرکت‌های زیادی در حوزه تولید محتوای دیجیتال در کشور فعال نیستند. از سوی دیگر شرکت‌هایی هم که در حوزه تولید محتوای دیجیتالی فعال هستند به فکر بازارهای بین‌المللی نیستند اما با بررسی‌های صورت گرفته مشخص شده است برخی از شرکت‌ها آمادگی ورود به بازارهای بین‌المللی را دارند.
آیا مدل حمایتی در پروژه هاب صادراتی محتوای دیجیتالی نیز مانند سایر طرح‌های حمایتی، مالی است؟
متأسفانه مدل حمایتی دولت از کسب و کارها بیشتر مالی است وقتی حمایت تنها مالی باشد و تبدیل به مطالبه اصلی شود، سبب میشود کسب و کارها، مراحل بلوغ و رشد را به کندی طی کنند. به‌همین دلیل باید با فرهنگ سازی، آگاهی‌رسانی و شفاف‌سازی در تعاملات بین بخش‌های دولتی و خصوصی مدل‌ها و نگاه‌های واقعی‌تر و جامع‌تری از حمایت ترسیم کنیم. یکی از آفت‌های جدی این مدل حمایت‌ها، اقدام‌های موازی در بخش‌های مختلف خواهد بود و این موضوع نقطه تاریکی در استفاده بهینه از منابع ملی خواهد شد.
به‌نظر می‌رسد حوزه تولید و صادرات محتوای دیجیتال متولیان زیادی دارد برای بهبود صادرات در این حوزه چه کاری باید انجام بگیرد؟
بله. در حوزه تولید و صادرات محتوای دیجیتال، نهادهای متولی در بخش دولتی زیاد هستند. در این حوزه متولیانی مانند مرکز ملی فضای مجازی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ستاد توسعه نرم و هویت ساز معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و انجمن‌های مردم نهاد فعال هستند در صورتی که تمام این نهادها باید موازی کاری را کنار گذاشته و به‌صورت شفاف و هدفمند در کنار هم کارکنند. البته وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با توجه به موضوعات جدی که در بخش توسعه صادرات نرم افزار و خدمات و برنامه توسعه صادرات فاوا دنبال می‌کند خود را موظف می‌داند که در راستای شرح وظایف و راهبردهای اساسی خود از این مهم نیز حمایت کند.
فعالان حوزه محتوای دیجیتال بخصوص بخش نرم افزاری و بازی‌ها معتقد هستند که محصولات باکیفیتی در کشور تولید نمی‌شود با این نظر موافق هستید؟
در حوزه تولید بازی رایانه‌ای و نرم افزار، از حداقل‌های خوبی برخوردار هستیم و با توسعه بوت کمپ‌های برنامه‌نویسی در تلاش هستیم تا سطح توانمندی‌ها را ارتقا دهیم به همین دلیل تحقق کیفیت مطلوب در تولید اصلاً دور از دسترس نیست چرا که کیفیت در تولید یکی از شاخص‌های راهبردی برای ورود به بازارهای هدف است.
مهم‌ترین نیازمندی تولید محتوای دیجیتالی چیست؟
نیازمند بازارشناسی و بازارسنجی هستیم. باید مشتری‌های خود را براساس مدل همکاری‌های متعدد و با روش‌های مختلف بیابیم. باید با حضور در مناسبت‌ها و رویدادهای بین‌المللی ظرفیت شرکت‌ها و جوان‌های ایرانی را نشان دهیم.
با وجود شرایط تحریم امکان صادرات حوزه محتوای دیجیتالی وجود دارد، چرا که در این بخش، بحث‌های انتقال مالی به‌نظر می‌رسد مهم‌ترین دغدغه فعالان این حوزه باشد.
تحریم‌های غربی و نابخردانه، شاید روند کاری ما را با کندی مواجه کرده و مسیر مذاکره‌ها و حضور در بازارهای بین‌المللی را اندکی پیچیده‌تر کند اما واقعیت این است که دانش و توان فنی شرکت‌ها و افراد قابل تحریم نیست. ما در کشور محصولات باارزش بسیاری داریم که با وجود تحریم، جوامع غربی و سایر کشورها خواهان آن هستند. بنابراین اگر این محصولات را متناسب با نیاز بازار و با دانش قوی در عرصه تعاملات بین‌المللی وارد کشور کنیم قطعاً کمترین گزند را از تحریم‌ها خواهیم دید و تأکید می‌کنم که این مهم نیازمند همدلی، باور و مدل‌های مطلوب و البته با زمانبندی مناسب است.