«اندونزی» و «ویتنام»؛ کشورهای پیشرو در حوزه اقتصاد دیجیتال
گوگل در تازه‌ترین گزارش خود به وضعیت اقتصاد دیجیتال آسیای جنوب شرقی پرداخته و با اشاره به اندونزی و ویتنام به عنوان دو کشوری که بالاترین رشد را در منطقه در زمینه جذب کاربر اینترنت، تلفن همراه و… داشته‌اند، عنوان کرده است که حجم اقتصاد دیجیتال آسیای جنوب شرقی در سال جاری، برای نخستین بار از مرز 100 میلیارد دلار گذشته است. این گزارش همچنین نشان می‌دهد که این رقم نسبت به سال گذشته رشدی 39درصدی داشته است.
360 میلیون کاربر آنلاین در آسیای جنوب شرقی
البته این نخستین بار نیست که منطقه آسیای جنوب شرقی مورد توجه گوگل قرار گرفته و به مطالعاتی درباره آن پرداخته است. در واقع این غول دنیای فناوری از سال 2016 تاکنون هر سال یک گزارش سالانه از شاخص‌های مختلف فناوری اطلاعات و آی سی تی در این منطقه ارائه می‌دهد. مشابه این گزارش برای نخستین بار در سال 2016 منتشر شد و در قالب آن، 6 بازار بزرگ منطقه آسیای جنوب شرقی در 5 شاخص از جمله سفر و گردشگری آنلاین، رسانه‌های آنلاین و همچنین سرویس‌های مالی دیجیتال مورد ارزیابی قرار گرفتند. گوگل برای انتشار این گزارش با مؤسسات و شرکت‌های دیگری همچون هلدینگ Temasek و شرکت Bain & Company نیز همکاری داشته است.
طبق گزارش گوگل، اقتصاد این منطقه را اینترنت تغییر داده است به گونه‌ای که حالا دیگر اقتصاد دیجیتال این منطقه 100 میلیاردی شده و انتظار می‌رود تا سال 2025 حدود 3 برابر شود درحالی که این رقم در سال 2015 حدود 32 میلیارد دلار بوده است. بخش زیادی از این پیشرفت به ضریب نفوذ اینترنت در این منطقه مربوط میشود؛ ضریب نفوذی که حالا دیگر نزدیک به اروپا و امریکای شمالی شده است. همچنین درحالی که کل جمعیت جهان حدود 8میلیارد نفر و تعداد کاربر اینترنت در دنیا رقمی حدود 4 میلیارد و 500 میلیون نفر است، آسیا بخش عمده‌ای از این کاربران را در دل خود جای داده است. در آسیا با جمعیت 4 میلیارد و 242 میلیون نفری، حدود 2 میلیارد و 300 میلیون کاربر اینترنت وجود دارد که 360 میلیون نفر از این جمعیت آنلاین در آسیای جنوب شرقی سکونت دارند.
افزایش جمعیت آنلاین، عامل رشد اقتصاد دیجیتال
اقتصاد دیجیتال آسیای جنوب شرقی در سال گذشته ارزشی معادل 72میلیارد دلار داشت و انتظار می‌رود این رقم تا سال 2025 ارزشی 300 میلیارد دلاری داشته باشد. در واقع در سال جاری میلادی ارزش اقتصاد دیجیتال آسیای جنوب شرقی معادل 3.7درصد از تولید ناخالص ملی این منطقه (GDP) بوده است که این رقم نسبت به سال 2015 رشدی 1.3 درصدی داشته است و انتظار می‌رود این رقم تا سال 2025 رشدی 8درصدی داشته باشد.
اما چرا اقتصاد اینترنت این منطقه رشدی پیوسته و چشمگیر دارد و چه عواملی زمینه‌ساز بروز این اتفاق شده‌اند؟ پاسخ را می‌توان در جمعیت آنلاین روبه رشد منطقه آسیای جنوب شرقی یافت. گفتنی است در ژوئن 2018 تعداد کاربران اینترنت در 6 بازار بزرگ آسیای جنوب شرقی یعنی سنگاپور، ویتنام، تایلند، مالزی، اندونزی و فیلیپین بیش از 350 میلیون نفر است که این رقم نسبت به سال 2015 حدود 90 میلیون نفر افزایش داشته و در سال جاری میلادی نیز تاکنون 10 میلیون کاربر جدید برای نخستین بار آنلاین شده‌اند.
نکته جالب دیگر اینکه 90 درصد از این جمعیت آنلاین از طریق تلفن همراه خود به وب سایت‌های مورد نظرشان دسترسی پیدا می‌کنند. باید گفت که علاقه‌مندترین کاربران اینترنت همراه جهان در این منطقه قرار دارند طوری که در ایستگاه اتوبوس یا مترو سنگاپور، کوالالامپور، بانکوک، مانیل یا جاکارتا، افراد زیادی را می‌بینید که در حال استفاده از تلفن همراه هستند. همچنین جالب است بدانید که میزان خرید آنلاین از طریق تلفن همراه در جامعه شهرنشین این منطقه 6 برابر سایر نقاط جهان است و این رقم برای جوامع روستایی هم به 2 برابر روستاهای سایر نقاط دنیا می‌رسد.
همچنین در سال جاری حدود 40میلیون کاربر آنلاین از سرویس‌های
On-demand یعنی سرویس‌هایی همچون سفارش غذای آنلاین یا حمل و نقل آنلاین در منطقه آسیای جنوب شرقی بهره گرفته‌اند که این رقم نسبت به سال 2015 حدود 8 میلیون نفر بیشتر شده و رشد داشته است.
افزایش ارتباط‌های اینترنتی در آسیای جنوب شرقی همچنین زمینه‌ساز توجه بیشتر کاربران به سرویس‌های مالی دیجیتال در این منطقه شده است به گونه‌ای که در سال 2019 میزان پرداخت‌های آنلاین به ثبت رسیده در این منطقه، حدود 600 میلیارد دلار بوده و با توجه به روند روبه رشد جمعیت آنلاین این منطقه، محققان در تازه‌ترین گزارش گوگل یادآور شده‌اند که تخمین زده میشود این رقم تا سال 2025 میلادی از مرز یک تریلیون دلار نیز عبور کند که پیشرفتی چشمگیر محسوب میشود. این بدان معناست که تقریباً یک دلار از هر 2 دلاری که در منطقه آسیای جنوب شرقی خرج میشود، به صورت دیجیتالی خواهد بود.
تجارت الکترونیک، کلید رشد اقتصاد دیجیتال
یکی از حوزه‌هایی که در رشد اقتصاد دیجیتال آسیای جنوب شرقی رشدی چشمگیر داشته، تجارت الکترونیک (e-commerce) است به گونه‌ای که میزان تجارت الکترونیک در این منطقه اکنون به 38 میلیارد دلار رسیده است که این رقم نسبت به سال 2015 که عددی معادل 5.5 میلیارد دلار بوده، بسیار بزرگ است و رشدی چشمگیر نشان می‌دهد. در منطقه آسیای جنوب شرقی در حال حاضر شاهد حضور 150 میلیون خریدار آنلاین هستیم که همین موضوع در رشد تجارت الکترونیک بسیار تأثیرگذار است.
گفته میشود که سریع‌ترین و بالاترین رشد اقتصاد دیجیتال در آینده نیز به بخش تجارت الکترونیک مربوط خواهد بود و در همین راستا انتظار می‌رود ارزش این بخش تا سال 2025 در منطقه آسیای جنوب شرقی به 150 میلیارد دلار برسد. اما کدام کشورها در منطقه آسیای جنوب شرقی سهم بیشتری از رشد اقتصاد دیجیتال دارند؟ در پاسخ باید گفت اندونزی و ویتنام در زمینه رشد در اقتصاد دیجیتال با رشد سالانه 40 درصدی در منطقه پیشرو هستند و خوش درخشیدند. این رقم رشد سالانه برای دیگر کشورهای این منطقه ازجمله مالزی، تایلند، سنگاپور و فیلیپین 20 تا 30 درصد است. در گزارش گوگل آمده است ویتنام یکی از سریع‌ترین رشدهای اقتصاد دیجیتال را در منطقه آسیای جنوب شرقی دارد و در این میان تجارت الکترونیک نقشی جدی ایفا می‌کند. حجم اقتصاد دیجیتال ویتنام در سال 2019 با رشد 38 درصدی سالانه نسبت به سال 2015، به 12میلیارد دلار رسیده است و 5 درصد از تولید ناخالص ملی این کشور به اقتصاد دیجیتال مربوط میشود.
ویتنام همچنین سریع‌ترین رشد را در پرداخت‌های موبایلی دارد که نسبت به سال گذشته رشد 24 درصدی نشان می‌دهد. البته باید گفت که در حوزه پرداخت‌های موبایلی، چین در آسیا پیشتاز است به گونه‌ای که 86 درصد جمعیت این کشور از این سرویس‌ها استفاده می‌کننند و بعد از آن تایلند قرار دارد که 67 درصد از جمعیت آن پرداخت موبایلی انجام می‌دهند.
آسیای جنوب شرقی بهشت استارتاپ‌ها
در گزارش گوگل آمده است آسیای جنوب شرقی برای استارتاپ‌هایی که به دنبال سرمایه گذارهای جدید هستند هم به یک بهشت تبدیل شده چرا که این شرکت‌های نوپا موفق شده‌اند در 4 سال گذشته، بیش از 37 میلیارد دلار سرمایه جذب کنند. باید گفت در نیمه نخست سال 2019 میزان سرمایه جذب شده توسط استارتاپ‌ها حدود 7.6 میلیارد دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 7 درصد بیشتر بوده است. البته باید گفت استارتاپ‌هایی که در زمینه تجارت الکترونیک و سرویس‌های
ride-hailing (پلتفرم‌هایی که ارتباط بین مسافران و رانندگان محلی را تسهیل می‌کنند) در جذب سرمایه در آسیای جنوب شرقی پیشتاز هستند.