دبیر شورای عالی فضای مجازی: در دنیای امروز، حکمرانی داده‌ها جنگ را رقم می‌زند
دبیر شورای عالی فضای مجازی کشور در نشستی که با فعالان حوزه تجارت الکترونیک برگزار شد، گفت: این روزها کشورها دیگر بر سر آب نمی‌جنگند، «داده‌ها» هستند که قدرت را تعیین می‌کنند و جنگ ها را راه می‌اندازند.
چهارمین صبحانه بیستونی نظام صنفی رایانه‌ای کشور با حضور ابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی با موضوع «تبیین سیاست‌ها والزامات توسعه خدمات دیجیتال در فضای مجازی کشور» برگزار شد.
فیروزآبادی با اشاره به این که برگزاری این جنس جلسات منجر به نزدیک شدن دیدگاه‌های بخش دولتی و حاکمیتی خواهد شد، گفت: مرکز ملی شورای عالی فضای مجازی در حال تهیه سند خدمات دیجیتال در فضای مجازی کشور است. به دلیل برجسته بودن بخش خصوصی، نه تنها باید نظرات بخش خصوصی را اخذ کنیم، بلکه باید آن‌ها را مورد توجه قرار دهیم.
در این سند، الزاماتی برای بخش عمومی و حاکمیتی در نظر گرفته شده است که هر دو طرف باید به آن پایبند باشند. به تعریف دیگر هر خدمتی که روی شبکه ملی اطلاعات ارائه میشود، باید در این چهارچوب تعریف شود.
رئیس مرکز ملی فضای مجازی افزود: این روزها شاهد تنوع خدمات دیجیتال هستیم و تمام شئون زندگی اجتماعی، وجه خدمت دیجیتال دارد و کشور نیز شاهد این تنوع در حوزه حمل و نقل، خدمات، گیم، فروشگاهی، بانکی، خدمات آموزشی و صدها خدمت دیگر است که به شکل مجازی ارائه میشود.
فیروزآبادی درباره این که رشد این حوزه نیز بسیار قابل توجه است، گفت: طبق آمار وزارت صمت بیش از ۱.۱ دهم میلیارد تراکنش اینترنتی و ۱۵ هزار ای نماد و حجم ۱۵۰ هزار میلیاردی تراکنش‌های اینترنتی در سال ۹۷ نشان می‌دهد که باید به این حوزه توجه ویژه کرد.
این حوزه غیر از تنوع، دارای پیچیدگی‌های خاص خود است که پیچیدگی آن به دلیل گره خوردن تکنولوژی با سبک زندگی، چند رشته‌ای بودن فضای مجازی و عمومی بودن خدمات است. همین مسائل بر ضرورت نظام‌مندی فضای مجازی بیش از هر زمان دیگری، تاکید می‌کند.
اگر نظام‌مندی در گذشته فقط از دید دولت بود، امروزه اگر بخواهیم نظام‌مندی همراه با پایداری، اعتماد و امنیت را پایه‌گذاری کنیم نیاز به هم‌فکری و همکاری با بخش خصوصی داریم.
فیروز آبادی با اشاره به این که در رابطه با توسعه خدمات دیجیتال در کشور با یکسری چالش‌های داخلی و خارجی رو به رو هستیم، افزود: چالش‌های داخلی ما به داده‌ها برمی‌گردد. ما در حین ارائه خدمت داده‌های انبوهی را تولید می‌کنیم که قابل ثبت، ضبط و توزیع مجدد است. در این رابطه بحث حریم خصوصی، حفاظت از داده و نحوه استفاده از آن مطرح میشود. کلاهبرداری‌هایی مانند فیشینگ که به طور انبوه و به شکل قابل توجهی در حال رشد است، نیاز به تدابیر ویژه دارد. آن چیزی که به عنوان زیربنای فیشینگ به توسعه این کار کمک می‌کند، ابهام نظام هویت در فضای دیجیتال کشور است.
فیروزآبادی اشاره کرد: ما به بحث احراز هویت توجه ویژه داریم، به همین دلیل سعی داریم ثبت احوال کشور را به مراکز بزرگ دولت متصل کنیم. به همین دلیل نیز سندی را برای نظام هویت تهیه و شروع به تقویت آن کردیم.
نظام اعتماد برای صیانت از داده، جلوگیری از کلاهبرداری، پایداری شبکه و خدمت، یکپارچگی خدمت و مسئولیت پذیری در این فضا، از مواردی است که احراز هویت در بخش فضای مجازی را بیش از پیش مورد توجه قرار می‌دهد.
در اسناد شورای عالی فضای مجازی به بحث تقویت نظام احراز هویت در فضای مجازی کشور پرداختیم و معتقدیم که نظام صنفی رایانه‌ای کشور نیز باید در این حوزه کمک کند. اگر بتوانیم نظام احراز هویت را در سطح قابل قبولی در کشور پیاده‌سازی کنیم، به این واسطه هم کسب و کارها توسعه پیدا می‌کند هم کاربران از رضایت بهتری برخوردار خواهند شد.
او در خصوص چالش‌های خارجی گفت: فضای مجازی فاقد مرز و اشراف گریز است. به آن راحتی که درباره اقتصاد سیاست‌گذاری می‌کنیم، نمی‌توانیم در خصوص اقتصاد دیجیتال سیاست‌های مورد نظر را اعمال کنیم. در بسیاری از حوزه‌ها نمی‌توانیم با ارائه دهندگان خدمت پر قدرت که بازار جهانی دارند رقابت کنیم. این وظیفه بخش خصوصی، عمومی و دولت است که به شکل متحد با حفظ سطح کیفیت ارائه خدمت به مردم، منافع ملی خود را حفظ کنیم.
یک مشکل جهانی نیز وجود دارد به نام انحصار که در ایران نیز تا حدودی شکل گرفته است. این بحث انحصار که معتقد هستیم اگر در فضای مجازی نظارت صورت نگیرد، کسب و کارها به سمت انحصار می‌روند که منجر به مفسده‌های دیگر میشود.
دبیر شورای عالی فضای مجازی خاطرنشان کرد: به دلیل همین مسائل لازم دیدیم که سندی در این حوزه تدوین کنیم. سندی که باید جنبه حمایت خدمات دولتی در آن منظور شود و به یک نظام‌مندی چالاک برسد.
این نظام‌مندی نباید طوری باشد که ما به دست و پای خدمات کشور زنجیر ببندیم اما پلتفرم‌های خدمات دهنده خارجی آزادانه کار کنند. معضلی که از آن صحبت می‌کنم در بسیاری از کشورهای در حال توسعه نیز مطرح است. شیب فضای مجازی تند است و باید یک بخش خصوصی قدرتمند داشته باشیم تا سیستم‌هایی مانند فایو جی را توسعه دهند.
فیروزآبادی افزود: این روزها به جای این که کشورها در حوزه آب و زمین بجنگند، در حوزه تکنولوژی می‌جنگند. دعوا سر این است که چرا مثلا چین در حوزه فایو جی از کشورهای دیگر پیشی گرفته است؟
تعداد کنسرسیوم‌های فضای مجازی بیش از ۲۰۰ است. ما یک کنسرسیوم بزرگ و شاخص نداریم و نمی‌دانیم یکپارچگی پروتکل‌ها باید چه طور باشد. انتظار داریم این روند شکل بگیرد و سندی که مد نظر داریم با این نگاه تدوین شود.
او اشاره کرد: در تدوین این سند پیش‌نویس قطعا کمبودهایی داریم اما دلمان می‌خواهد با کمک بخش خصوصی سند به بلوغ خوبی دست پیدا کند.
بحث دیگر خدمات عمومی است که ما معتقدیم شکل اقتصادی و فنی آن باید سکویی باشد. خدمات عمومی مثل سلامت، آموزش که عامه مردم از آن بهره‌مند هستند باید ایرانی باشد. برخی از خدمات شکل گرفته و برخی باید به سرعت شکل بگیرد. سطحی که مدنظر داریم بالاتر از اپلیکیشن است، خدمات باید در سطح پلتفرم ارائه شوند.
فیروز آبادی با تاکید بر این که دولت باید در خدمات ضروری همگانی برای افراد کم توان اجتماعی سوبسید در نظر بگیرد، افزود: همه گیری، شفافیت، یکپارچگی داده، تطابق فرهنگی، عدم انحصار، قدرتمند بودن فضای کسب و کارهای مجازی از مواردی است که باید در این سند به آن توجه ویژه شود.
سندهایی که در مرکز ملی شورای عالی فضای مجازی می‌نویسیم، سندهای کلی هستند که مبنای کار دستگاه های اجرایی و مجلس قرار خواهند گرفت. مجلس می تواند با توجه به سندهای اینچنینی، در حوزه خدمات و صیانت از داده قوانینی را وضع کند.
او با بیان این موضوع که تدوین سند و سیاست‌گذاری مرکز ملی به وضع قوانین کمک می‌کند، گفت: هم اکنون طرحی در مجلس برای ساماندهی پیام رسان ها در دست طراحی است که به زودی آماده خواهد شد. در این طرح از سندی که مرکز ملی برای حمایت از پیام رسان‌ها تعریف کرده، الهام گرفته شده است.
ما به عنوان شورای سیاست گذار، سیاست گذاری‌های لازم را برای کمک به قوانین وضع می‌کنیم.