بیش از 10 روز از قطعی  اینترنت در کشور سپری شده است و با این که از هفته گذشته اینترنت ثابت در بیش از 90درصد استان های کشور متصل شده بود، ولی قطعی اینترنت همراه به دلیل فراگیر بودن آن، همچنان دغدغه خیل عظیم کاربران به شمار می رفت و بسیاری از متصل نبودن تلفن همراه خود به اینترنت بسیار گلایه مند بودند. اما عاقبت طلسم خاموشی اینترنت همراه شکسته شد و کاربران  در استان های مرکزی، قم، قزوین،کهگیلویه و بویراحمد، آذربایجان شرقی، هرمزگان، بوشهر و تهران( بجز شهرستان های غرب استان) به اینترنت همراه دسترسی پیدا کردند.

روشنایی بر تاریکی نت همراه

چرا با این که اینترنت ثابت در روزهای گذشته وصل شده بود اما باز هم کاربران دغدغه نبود اینترنت همراه را داشتند، چرایی این ماجرا را باید در آمار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی(رگولاتوری) جست و جو کرد. طبق آمار این سازمان، تعداد کاربران تلفن همراه در اسفندماه سال گذشته از مرز90میلیون نفر گذشته و مطمئنا این تعداد در سال جاری نیز افزایش یافته است. با توجه به این حجم کاربر، طبیعی است که کاربران با وجود اتصال اینترنت خانگی، احساس نمی کنند که به اینترنت وصل هستند وهمچنان منتظر اتفاقی جدید در حوزه اینترنت همراه هستند.

پیش از این نیز بارها شرکت های اینترنتی گلایه مند بودند که کاربران بیش از اینترنت ثابت به تلفن های هوشمند و اینترنت همراه خود وابسته اند و همین موضوع بر درآمد آنها تاثیری منفی داشته است. هرچند در آن زمان به این گلایه ها توجه چندانی نشد و حتی برخی این حرف ها را غیرکارشناسی خواندند ولی حالا قطع طولانی مدت اینترنت همراه و گلایه های شدید مردم با وجود اتصال اینترنت خانگی، گواه وابستگی کاربران به اینترنت همراه بود.

به هرحال با اتصال اینترنت خانگی، شرکت‌های تجاری و…عملا مشکلات بسیاری از کسب و کارها حل شد و اکنون در حال فعالیت هستند ولی هنوزهم عده ای از کسب و کارهای خانگی مبتنی بر اینترنت همراه دغدغه مند هستند و با مشکلات دست و پنجه نرم می کنند. به عنوان مثال بسیاری از این مشاغل خرد خانگی بر روی اینستاگرام فعالیت دارند و در روزهای نبود اینترنت همراه، عملا نمی توانستند با مشتریان خود ارتباطی برقرار کنند. آنچه مسلم است این که در دنیای امروز، بستر اولیه بسیاری از کسب و کارها بر پایه اینترنت بنا گذاشته شده و برقراری کامل اینترنت همراه بر روی تلفن های هوشمند می تواند از ضرر بیشتر این کسب و کارها ممانعت کند.

این کاربران وابسته به اینترنت همراه

میزان وابستگی مردم به اینترنت همراه و دیتای موبایل تا آنجاست که به دنبال تداوم قطع آن طی روزهای گذشته، حجم تماس ها با روزنامه ایران بشدت افزایش یافته بود و البته سوال اکثر آنها زمان برقراری اتصال اینترنت همراه نبود بلکه بسیاری دغدغه آن را داشتند که آیا اینترنت تلفن همراه وصل می شود که خوشبختانه با اتصال اینترنت همراه باید گفت حالا کاربران با خیالی جمع می توانند به اینترنت همراه خود متصل شوند.  اینک که اینترنت همراه در 18 استان و اینترنت ثابت در بیش از 90درصد کشور متصل شده است به نوعی این سوال در ذهن هر کاربری مطرح می شود که تاکنون از قطعی اینترنت به چه میزان به کسب و کارها ضرر وارد شده است؟ در همین راستا رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی کارفرمایی فروشگاه‌های اینترنتی شهر تهران در گفت و گو با ایسنا میزان خسارت وارد شده به کسب‌وکارهای مجازی در هفته گذشته را به اندازه حقوق ۱۰۰ هزار نفر تخمین زد. حمیدرضا اعتدال‌مهر با بیان اینکه امکان برآورد دقیق خسارات وارد شده به کسب‌وکارهای اینترنتی در مدتی که اینترنت قطع بود وجود ندارد، اظهار کرد: یک مدل قابل فهم و منطقی برای تخمین حدودی میزان این خسارت با استفاده از آمار اشتغال و درآمدها انجام می‌شود. وی افزود: طبق آمارها اشتغال حدود ۴۰۰ هزار نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم به اینترنت وابسته است. اگر فرض کنیم ۱۰ روز کار این افراد دچار اختلال شده و نتوانسته باشند خلق ثروت کنند و پایین‌ترین حالت ممکن برای تخمین خسارت را حقوق این افراد در نظر بگیریم، در این زمان حدوداً به اندازه حقوق ۱۳۰ هزار نفر به کسب‌وکارهای اینترنتی خسارت وارد شده است.

رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی کارفرمایی فروشگاه‌های اینترنتی شهر تهران با بیان اینکه حداقل مبلغی که می‌توان به‌عنوان ضرر و زیان محاسبه کرد، یک سوم حقوق افرادی است که شغل آنها به اینترنت وابسته است، تصریح کرد: اگر میانگین حقوق را دو میلیون تومان در نظر بگیریم، می‌توانیم میزان خسارت را به‌طور تقریبی محاسبه کنیم که عدد بزرگی است.

اعتدال‌مهر با بیان اینکه انتقاداتی در زمینه محاسبه حقوق و صفر نبودن کارکرد دراین زمان نسبت به روش گفته شده وجود دارد، گفت که می‌توانیم حداقل خسارت وارد شده به کسب‌وکارهای اینترنتی را معادل ۱۰۰ هزار نفر حقوق در نظر بگیریم که پرداخت می‌شود، ‌اما در مقابل آن کاری انجام نشده است.

پیامدهای تلخ قطعی اینترنت

ازسوی دیگر بتازگی جلسه بررسی پیامدهای قطع اینترنت بر کسب‌و‌کارها با حضور مسئولان وزارت ارتباطات و سازمان نصر و فعالین استارتاپی در سازمان فناوری اطلاعات کشور برگزار شد. در ابتدای این جلسه «امیر ناظمی»، رئیس سازمان فناوری با ذکر این نکته که نباید قطع اینترنت به یک مسئله عادی برای کشور و نهادهای تصمیم‌گیر تبدیل شود، اعلام کرد که این قطعی زیان‌های متعددی چه از نظر مالی و چه از نظر سیاسی اجتماعی به کشور و ملت وارد کرد.  ناظمی تاکید دارد که آنها می‌خواهند با ارائه گزارش‌هایی شفاف از خسارات وارد شده به کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ با نهادهای امنیتی مذاکره کنند تا ابعاد گسترده اتفاقاتی که با این تصمیم رخ می‌دهد را بهتر تشریح کنند. جعفر محمدی نایب رییس کمیسیون تجارت الکترونیکی در سازمان نصر نیز اعلام کرد در چند روز گذشته ارزیابی برای وضعیت کسب‌وکارهای آنلاین داشته‌اند و برآورد می‌شود که با قطع اینترنت روزانه ۲۵۰۰ میلیارد تومان به صنعت IT کشور ضربه وارد شده است. به گفته محمدی می‌توان آماری که قابل شناسایی است را دریافت کرد و سپس به تخمین دست زد. به گفته او آمار شاپرک و آمار PSPهای مختلف را در کنار هم قرار داده شده تا بتوان به داده‌های مورد اطمینان رسید. در روزهای قطعی اینترنت و تا قبل از اتصال اینترنت ثابت، PSPهایی که با کسب‌وکارها طرف بودند نزدیک به ۶۵ درصد کاهش تراکنش داشتند. حجم تراکنشات شاپرک نیز کاهش چشمگیری داشته و بیش از ۵۰ درصد بوده است. با توجه به این آمار و آمار ارائه شده پیش‌تر درباره درآمد صنعت تجارت الکترونیکی در کشور، می‌توانیم استناد کنیم که روزانه ۲۹۳ میلیارد تومان تنها از محل تراکنش‌های اینترنتی کاهش داشتیم.  اما اگر ضرر را در کل صنعت آی‌تی محاسبه کنیم در روز بیش از ۲۵۰۰ میلیارد تومان ضرر داریم. بعد از اتصال اینترنت ثابت هم نیمی از مشکلات حل شده و بیش از هزار و دویست میلیارد تومان در روز به صنعت آی‌تی لطمه خورده است. به گفته محمدی ضررها برای کسب‌وکارها یکسان نبوده و کسب‌وکارهای بزرگ سی درصد  و کسب‌وکارهای متوسط هفتاد درصد و کسب‌وکارهای خرد و خانگی تا ۹۶ درصد کاهش فروش داشته‌اند.

سعید امامی رئیس کمیسیون نرم‌افزارهای پیشرفته سازمان نصر نیز با تاکید بر اینکه صنعت آی‌تی می‌تواند بیش از یک میلیون شغل ایجاد کند اظهار داشت که با وجود این پتانسیل، نیروهای انسانی به مهاجرت فکر می‌کنند؛ گفته‌ای که «پارسا جانباز» عضو کمیسیون تجارت الکترونیکی نیز آن را تایید می‌کند و می‌گوید که در برخی مجموعه‌های استارتاپی بزرگ چندین نفر اعلام کرده‌اند که قصد مصاحبه با شرکت‌های خارج از ایران را دارند.

جانباز همچنین اظهار دارد که نباید ذهنیت وجود یک لیست سفید از سایت‌ها در مردم شکل بگیرد چرا که این موضوع واقعا یک موضوع ترسناک است. در همین راستا «مجید اورعی» عضو کمیسیون نرم‌افزارهای پیشرفته سازمان صنفی نیز می‌گوید که خسارت کاهش نیروهای انسانی نزدیک به ۲۰۰ میلیارد تومان ضرر به شرکت‌های تولیدکننده نرم‌افزاری زده است.