اندروید و iOS پلتفرم های موبایل اصلی در عصر حاضر محسوب می شوند، ولی همیشه تلاش برای معرفی گزینه سوم وجود داشته است. بیشتر این گزینه ها همانند اندروید از کرنل لینوکس استفاده می کنند، با این تفاوت که تجربه کاربری لینوکس دسکتاپ را به دنیای موبایل می آورند.
پیشرفت فناوری طی دهه اخیر باعث شد تا گوشی هایی نظیر Librem 5 و PINE64 را شاهد باشیم. این محصولات بیشتر کاربران خاص را هدف گرفته اند، به خصوص افرادی که به امنیت و حریم خصوصی اهمیت می دهند. با این حال حتی اگر این اهداف را کنار بگذاریم، نیاز به گوشی لینوکسی بیش از پیش احساس می شود تا بازار موبایل از این وضعیت دوقطبی بیرون بیاید.
گوشی لینوکسی چیست؟
اگر فقط کرنل را در نظر بگیریم، تمام محصولات اندرویدی هم لینوکسی محسوب می شوند. این تعریف نمی تواند کاربران اکوسیستم لینوکس را راضی کند، چون اندروید با تصور عمومی از سیستم عامل لینوکس تفاوت زیادی دارد.
سیستم عامل لینوکس یا به عبارت دقیق تر، گنو/لینوکس فقط با کرنل تعریف نمی شود، بلکه اکوسیستمی متشکل از نرم افزار و توسعه دهندگان جامعه متن باز است. اگرچه می توان نرم افزارهای اختصاصی را روی لینوکس نصب کرد، ولی قاعده این نیست. گوشی لینوکسی در درجه اول روی نرم افزارهای متن باز تمرکز دارد تا همکاری و اشتراک گذاری را ترویج کند.
نوآوری، حلقه گمشده
فرهنگ اپن سورس فقط محدود به مفاهیمی مثل امنیت، محرمانگی و اخلاقیات نیست. این فرهنگ می تواند صنعت موبایل را با نوآوری همراه کند، صنعتی که فقط به خاطر سودآوری بیشتر شرکت ها درجا می زند. اندروید و iOS از سوی شرکت هایی توسعه پیدا می کنند که فقط به درآمد خود می اندیشند. هرگونه تغییر در این پلتفرم ها فقط با هدف فروش بیشتر و کسب منفعت بیشتر صورت می گیرد. صنعت موبایل کنونی در مسیر ثابت شده، کم خطر و عام پیش می رود.
البته شرکت هایی که گوشی لینوکسی می سازند، بنگاه خیریه راه ننداخته اند. ساخت گوشی به سرمایه زیادی نیاز دارد و ادامه این روند هم به کسب درآمد وابسته است. با این حال شرکت های فعال در حوزه متن باز به سودآوری به عنوان هدف نهایی خود نگاه نمی کنند. به همین دلیل می توانند ایده هایی را به اجرا درآورند که در گوشی های معمول بازار یافت نمی شوند.
توانایی نصب توزیع های مختلف لینوکس روی گوشی های ساده یا حتی گوشی های ماژولار و تعمیر پذیر، به راحتی غول های صنعت موبایل مثل سامسونگ را از این بازار خارج می کند. گوشی لینوکسی به خلق ایده هایی کمک می کند که سازندگان کنونی حتی جرأت فکر کردن به آن را هم نخواهند داشت. نوآوری و آزمون و خطا، همان چیزیست که دنیای موبایل برای پیشرفت به آن نیاز دارد.
فرهنگ تک بعدی و کشنده
تحریم هواوی از سوی آمریکا، باید زنگ خطر را برای کاربران هر دو اکوسیستم اندروید و iOS به صدا درآورد. اکنون همه می دانند که این پلتفرم ها در انحصار یک کشور هستند و استفاده از آنها به تصمیمات سیاسی وابسته است. پلتفرم اپن سورس اندروید به نرم افزار اختصاصی گوگل تبدیل شده و همه کاربران این پلتفرم به خدمات گوگل وابسته اند.
فهرست سیاه آمریکا
هواوی با سیستم عامل اختصاصی هارمونی تلاش می کند تا این وضعیت را تغییر دهد، اما به احتمال زیاد شکست خواهد خورد. هواوی می خواهد اندروید گوگل را سطر به سطر شبیه سازی کند ولی باز هم با محدودیت ها و مشکلاتی مواجه است. کاربران لینوکس اما در قید و بند این نرم افزارهای اختصاصی نیستند. همیشه جایگزینی، چه بسا بهتر از قبلی وجود دارد تا نیاز شما را رفع کند.
به چالش کشیدن وضع موجود
گوشی لینوکسی فقط به امنیت و حریم شخصی شما مربوط نمی شود. همه چیز به فضای باز برای توسعه و تجربه بر می گردد. لینوکس همان کاری که با دسکتاپ کرد را می تواند با دنیای موبایل هم انجام داده و وضعیت موجود را تغییر دهد. گوشی لینوکسی تغییراتی را در حوزه نرم افزار موبایل ایجاد می کند که فرایندهای طراحی تولید را هم تحت تأثیر قرار دهد.