همه آنچه که برای رجیستری گوشی باید بدانیم
اگرچه مهم‌ترین هدف رجیستری گوشیهای موبایل جلوگیری از قاچاق اعلام شده بود، اما با وجود گذشت دو سال از اجرایی شدن این طرح، هم‌چنان مشکلاتی برای برخی کاربران همراه ایجاد شده و هنوز هستند افرادی که درباره چگونگی این موضوع و تبعات احتمالی آن سوالاتی دارند.
با اجرای طرح رجیستری (طرح احراز اصالت تجهیزات دارای سیمکارت) مقرر شد صرفا گوشی‌هایی که از مبادی قانونی وارد کشور شده‌اند، در شبکه اپراتوری کشور فعال شوند. همچنین طبق اعلام سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، در راستای اجرای آخرین مرحله این طرح از اردیبهشت سال گذشته اعلام شد که تمامی گوشی‌هایی که پیامک مبنی بر غیرقانونی بودن گوشی دریافت کنند، ۳۱ روز مهلت استفاده داشته و پس از آن از شبکه سرویس نخواهند گرفت.
بر این اساس با اجرای طرح رجیستری یکی از اقداماتی که لازم است قبل از خرید تلفن همراه توسط شخص خریدار انجام شود، استعلام اصالت تلفن همراه است. استعلام اصالت تلفن همراه به‌منظور بررسی قانونی بودن، نو یا دست دوم بودن، مشخصات فنی دستگاه، اطلاعات نشان‌تجاری، مدل، شرکت گارانتی‌کننده و نظایر آن انجام میشود.
مشتریان می‌توانند قبل از خرید تلفن همراه، با پیامک‌کردن شناسه ۱۵ رقمی IMEI (که روی جعبه تلفن همراه درج شده است) به شماره ۷۷۷۷، اصالت تلفن همراه را استعلام کنند. به طور کلی انجام فرآیند استعلام اصالت از طریق درگاه‌های ارتباطی سامانه همتا امکان پذیر است که این درگاه‌ها عبارتند از سامانه پیامکی ۷۷۷۷، کد دستوری #۷۷۷۷*، اپلیکیشن همتا و وبسایت اینترنتی همتا به نشانی hamta.ntsw.ir.
استعلام اصالت گوشیهای دو (چند) سیمکارته
تلفن‌های همراه دو یا چند سیمکارته، درصورتیکه از مبادی قانونی وارد شده باشند، در پاسخ استعلام یکی از شناسه‌ها، شناسه‌های بعدی نیز نمایش داده میشود؛ لذا درصورتیکه در پاسخ استعلام اصالت تلفن همراه، تمامی شناسه‌های تلفن همراه نمایش داده شود، می‌توان از قانونی بودن تلفن همراه اطمینان حاصل کرد. همچنین اگر تلفن همراه دست دوم (کارکرده) باشد، چنانچه مالک تلفن همراه از طریق فرآیند افزودن دستگاه [در ادامه توضیح داده خواهد شد] شناسه‌های تلفن همراه را وارد کارتابل خود کرده باشد، در پاسخ استعلام یکی از شناسه‌ها، شناسه‌های بعدی نیز نمایش داده میشود.
فعالسازی تلفن همراه، فرآیندی است که به موجب آن اتصال میان تلفن همراه و شبکه‌های اپراتوری برقرار میشود. فرآیند فعالسازی از طرق مختلفی انجام می شود که عبارتند از: اپلیکیشن همتا، وبسایت اینترنتی همتا و کد دستوری #۷۷۷۷*. درصورتیکه فرآیند فعالسازی برای تلفن همراه انجام نشود، در ابتدا پیامک هشداری با متن [دستگاه زیر در صورت عدم فعالسازی از تاریخ **** سرویس نخواهد گرفت] برای مالک تلفن همراه ارسال می شود و تلفن همراه پس از مدت زمان مشخصی قطع شده و دیگر قادر به سرویس‌گرفتن از شبکه‌های اپراتوری نخواهد بود. لازم به ذکر است، درصورتیکه تلفن همراه به دلیل عدم فعالسازی قطع شود، این امکان وجود دارد که با انجام فرآیند فعالسازی، مجدداً وصل شود.
کد فعالسازی یک کد شش رقمی یکبار مصرف است. برای گوشیهای قانونی آکبند، شرکت واردکننده موظف به تولید کد فعالسازی به ازای هردستگاه تلفن همراه بوده و لازم است که این کد را با عبارت «کد فعالسازی» یا Activation Code به‌صورت «اسکرچ‌شده» روی کارت گارانتی درج کرده یا با برچسب برروی جعبه تلفن همراه الصاق کند؛ بنابراین لازم است تمامی فروشندگان جهت جلوگیری از مشکلات بعدی حتما از وجود کد فعالسازی اطمینان حاصل کنند.
همچنین برای گوشیهای کارکرده و دست دوم نیز کد فعالسازی با درخواست فروشنده (پس از انجام فرآیند انتقال مالکیت) از طرف سامانه همتا برای شخص خریدار پیامک خواهد شد و لازم است شخص خریدار از طریق این کد فرایند انتقال مالکیت دستگاه را کامل کند. همچنین برای گوشیهای مسافری نیز پس از پرداخت عوارض گمرکی و ثبت درخواست در سامانه همتا، درصورت تائید صحت اطلاعات وارد شده، کد فعالسازی برای شماره همراه شخص (که در سامانه همتا وارد کرده است) پیامک خواهد شد. دقت داشته باشید که کد فعالسازی، یک کد یکبار مصرف است و پس از یکبار فعالسازی، غیرقابل استفاده می شود.
فرآیندهای خرید گوشی نو از فروشگاه های داخلی:
۱- استعلام اصالت شناسه گوشی تلفن همراه قبل از پرداخت هزینه از طریق شماره گیری #۷۷۷۷* (گزینه استعلام اصالت) یا از طریق پیامک ۷۷۷۷
۲- حصول اطمینان از وجود کارت گارانتی و کد فعالسازی غیر قابل رویت درج شده روی کارت گارانتی به همراه جعبه گوشی.
۳- پس از حصول اطمینان از قانونی بودن و نو بودن گوشی و خرید، انجام عملیات فعالسازی از طریق شماره گیری #۷۷۷۷* (گزینه فعالسازی) یا از طریق سایت همتا.
فرآیندهای خرید گوشی دست دوم:
۱- استعلام اصالت شناسه گوشی تلفن همراه قبل از پرداخت هزینه از طریق شماره گیری #۷۷۷۷* (گزینه استعلام اصالت) یا از طریق پیامک ۷۷۷۷
۲- الزام انجام عملیات انتقال مالکیت از فروشنده به خریدار از طریق شماره گیری #۷۷۷۷* و فعال کردن گزینه انتقال مالکیت یا از طریق ورود به سایت همتا hamta@ntsw.ir (توسط فروشنده).
۳- ارسال پیامک حاوی کد فعالسازی به شماره تلفن خریدار و انجام عملیات فعالسازی توسط خریدار.
تبصره: در صورتی که برای گوشی های قدیمی و یا گوشی هایی که قبل از طرح فعال بوده اند اقدام به انتقال مالکیت می کنید، می بایست در ابتدا شناسه دستگاه از طریق شماره گیری #۷۷۷۷* یا سایت همتا، گزینه افزودن دستگاه، در کارتابل فروشنده یا انتقال دهنده ثبت و سپس عملیات انتقال مالکیت انجام شود.
فرآیندهای ثبت گوشی مسافری:
۱- مراجعه مسافر (با اطلاعات شماره پاسپورت، کد ملی و شماره تلفن مسافر) به سایت گمرک به آدرس https://epl.irica.gov.ir/ImeiRegister و انتخاب دقیق مدل و برند دستگاه و ثبت دقیق اطلاعات مورد درخواست و شناسه گوشی تلفن همراه و سپس پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و دریافت شناسه پرداخت.
۲- پس از پرداخت موفقیت آمیز و دریافت شناسه پرداخت، مراجعه به سایت همتا، انتخاب گزینه ثبت اطلاعات مسافری و اقدام به ورود اطلاعات مطابق با اطلاعات گمرکی و ثبت درخواست.
۳- دریافت کد فعالسازی از سامانه همتا از طریق پیامک (کد فعالسازی در کارتابل فرد در سامانه همتا بخش ثبت اطلاعات مسافری نیز قابل مشاهده است).
۴- انجام عملیات فعالسازی برای شماره ای که در گوشی استفاده خواهد شد از طریق شماره‌گیری #۷۷۷۷* (گزینه فعالسازی) یا از طریق سایت همتا.
فرآیندهای خرید گوشیهای دو سیم کارت که یکی از اسلاتها فعال و دیگری غیر فعال است:
۱- حصول اطمینان فرد از قانونی بودن دستگاه از طریق استعلام اصالت شناسه های گوشی تلفن همراه از طریق شماره گیری #۷۷۷۷* (گزینه استعلام اصالت) یا از طریق پیامک ۷۷۷۷ یا سایت همتا.
۲- در صورتی که در پاسخ استعلام یکی از شناسه ها قانونی (ثبت شده) و دیگری غیر قانونی (ثبت نشده) باشد، فرد می بایست از طریق ورود به سایت همتا (با شماره تلفن مورد استفاده در اسلات قانونی) و انتخاب گزینه ب (مدیریت دستگاه) و گزینه افزودن دستگاه اقدام به وارد کردن هر دو شناسه گوشی و ثبت آن کند یا از طریق شماره گیری #۷۷۷۷* (گزینه افزودن دستگاه) اقدام به ثبت هر دو شناسه کند.
اسلات به شیارهایی روی مادربورد گفته میشود که می‌توانیم در آن کارت‌های جانبی قرار دهیم. کارت ها باید به صورت درست و صحیح نصب شوند.
فرآیندهای ثبت گوشی تعمیری:
۱- مراجعه به سایت همتا با شماره ای که در گوشی استفاده می شده است.
۲- انتخاب گزینه مدیریت دستگاه و حصول اطمینان از وجود شناسه قدیمی دستگاه در کارتابل فرد. در صورت عدم وجود شناسه قدیمی دستگاه با انتخاب گزینه افزودن دستگاه می بایست در ابتدا شناسه قدیمی در کارتابل ثبت شود.
۳- انتخاب گزینه ثبت گوشی تعمیری و اظهار IMEI (شناسه) قبلی و IMEI جدید و اقدام به ثبت گوشی تعمیری و جایگزین کردن شناسه جدید با شناسه قدیمی.
فرآیندهای ثبت گوشی پستی:
۱- مراجعه به سایت همتا، انتخاب گزینه ثبت اطلاعات مسافری و ورود اطلاعات و مستندات متقاضی و انتخاب گزینه گوشی پستی و ثبت درخواست.
۲- پس از دریافت اطلاعات پستی فرد از گمرک توسط سامانه همتا، کد فعال سازی از طریق پیامک به متقاضی ارسال می شود (کد فعالسازی در کارتابل فرد در سامانه همتا بخش ثبت اطلاعات مسافری نیز قابل مشاهده است).
۳- انجام عملیات فعالسازی از طریق شماره گیری #۷۷۷۷* (گزینه فعالسازی) یا از طریق سایت همتا.
درصورتیکه فردی بخواهد تلفن همراه کارکرده خود را به شخص دیگری بفروشد، لازم است با استفاده از فرآیند انتقال مالکیت، مالکیت تلفن همراه را به شخص خریدار منتقل کند. فرآیند انتقال مالکیت از طریق درگاه‌های سامانه همتا انجام میشود. این درگاه‌ها عبارتند از: اپلیکیشن همتا، وبسایت اینترنتی همتا به نشانی hamta.ntsw.ir و کد دستوری #۷۷۷۷*.
در خرید و فروش تلفن همراه لازم است جهت جلوگیری از هرگونه ضرر و زیان احتمالی، حتماً فرآیند انتقال مالکیت انجام شود. اما درمواردی مثل قرض دادن، تعویض سیمکارت و موارد مشابه، شخص دارنده تلفن همراه میان انجام یا عدم انجام فرآیند انتقال مالکیت مخیر است.
نحوه انتقال مالکیت از طریق کد دستوری #۷۷۷۷*:
فروشنده باید با استفاده از یک تلفن همراه و با همان سیمکارتی که پیش از این روی تلفن همراهی که قصد فروشش را دارد، قرار گرفته است، کد دستوری #۷۷۷۷* را شماره‌گیری کرده و در ادامه عدد مربوط به گزینه «انتقال مالکیت» یعنی عدد ۳ را ارسال کند. در ادامه لازم است شناسه IMEI تلفن همراه را وارد کند. درصورتیکه شناسه IMEI گوشی را قبلاً از طریق فرآیند افزودن دستگاه [که در ادامه توضیح داده خواهد شد] وارد کارتابل خود کرده باشد، در این مرحله شناسه قابل مشاهده است و می توان آن را انتخاب کرد.
در مرحله بعد لازم است شماره سیمکارت فردی که قصد انتقال مالکیت به او وجود دارد، وارد شود. پس از تائید اطلاعات وارد شده، پیغامی مبنی بر ارسال کد فعالسازی به شماره سیمکارت خریدار نمایش داده میشود. درنهایت شخص خریدار باید با استفاده از کد فعالسازی دریافتی، تلفن همراه را برای شماره سیمکارت خود فعال کند.
تفاوت انتقال مالکیت از طریق کد دستوری با انتقال مالکیت از طریق اپلیکیشن و سایت
انتقال مالکیت از طریق کد دستوری #۷۷۷۷* به‌صورت غیرمستقیم انجام میشود؛ به بیان دیگر درصورتیکه فرآیند انتقال مالکیت از این طریق انجام شود، ابتدا کد فعالسازی برای شخص خریدار ارسال خواهد شد و در ادامه لازم است فرد خریدار تلفن همراه را برای شماره سیمکارت خود فعال کند. اما انتقال مالکیت از طریق اپلیکیشن و وبسایت همتا به‌صورت مستقیم انجام میشود؛ یعنی با انجام فرآیند انتقال مالکیت، شناسه تلفن همراه مستقیماً از کارتابل فرد فروشنده خارج شده و وارد کارتابل شخص خریدار میشود.
به عبارت دیگر شناسه از مالکیت سیمکارت فروشنده خارج شده و تحت مالکیت سیمکارت شخص خریدار قرار می گیرد؛ لذا در انجام فرآیند انتقال مالکیت از طریق اپلیکیشن و وبسایت همتا لازم است نهایت دقت در وارد کردن شماره سیمکارت شخص خریدار انجام شود.
صاحبان گوشی‌هایی که در دوره رویت سابقه‌ای از فعالیت آن‌ها در شبکه وجود داشته است، بایستی شناسه تلفن همراه خود را به کارتابل متعلق به سیمکارت خود وارد کنند. به عبارت دیگر این افراد بایستی تلفن‌های همراه تحت مالیکت سیمکارت خود را به سامانه همتا اظهار کنند؛ در غیر این صورت امکان انجام هیچگونه فرآیندی اعم از انتقال مالکیت، ثبت شناسه گوشی تعمیراتی و امثال آن برای این دسته از افراد وجود نخواهد داشت.
این فرآیند از طریق بخش «افزودن دستگاه» فراهم شده است. صاحبان این گوشی‌ها می‌توانند از طریق کد دستوری #۷۷۷۷* یا وبسایت اینترنتی همتا نسبت به افزودن دستگاه اقدام کنند. تنها درصورتیکه در دوره رویت، سابقه‌ای از فعالیت یک تلفن همراه با یک شماره سیمکارت وجود داشته باشد، امکان اضافه کردن شناسه آن تلفن همراه به کارتابل متعلق به همان سیمکارت وجود دارد. درغیراین‌صورت امکان اضافه کردن شناسه تلفن همراه به کارتابل متعلق به آن سیمکارت وجود نخواهد داشت.
نحوه افزودن دستگاه از طریق کد دستوری #۷۷۷۷*:
ابتدا شخص باید با استفاده از یک تلفن همراه [و با همان سیمکارتی که قبلاً روی تلفن همراهی که قصد افزودن دستگاه آن را دارد، بوده است]، کد دستوری #۷۷۷۷* را شماره‌گیری کرده و در ادامه عدد مربوط به گزینه «افزودن دستگاه» یعنی عدد ۴ را ارسال کند. در مرحله بعد بایستی شناسه ۱۵ رقمی تلفن همراه را بدون هرگونه علامات اضافی وارد کند.
درصورتیکه تلفن همراه تک سیمکارته باشد، پس از ارسال شناسه، با وارد کردن عدد ۱ شناسه را تائید می‌کند. درصورتیکه تلفن همراه دارای دو یا چند سیمکارت باشد، پس از واردکردن و ارسال شناسه اسلات اول، باید شناسه اسلات دوم را وارد و ارسال کند و در نهایت پس از ارسال همه شناسه‌ها با وارد کردن عدد ۱، شناسه‌های وارد شده را تائید کند.
در صورتی که گوشی خود را قبل از تاریخ های اعلام شده روشن نکرده اید، طبق قوانین، قطع سرویس خواهید شد. در صورتی که مدعی روشن بودن گوشی قبل از تاریخ های اعلامی برای برندهای مشمول طرح هستید، جهت پیگیری موضوع را به مرکز تماس طرح با شماره ۰۹۶۳۶۶ یا به آدرس ایمیل hamta@ntsw.ir اعلام کنید.
در صورتی که بعد از تاریخ های اعلام شده از مغازه یا فروشگاه داخل ایران، گوشی خریداری و از سامانه همتا پیامک مبنی بر غیر قانونی بودن گوشی و قطع سرویس دریافت کرده اید یا قطع سرویس شده اید، گوشی شما غیر قانونی تلقی شده و باید گوشی را عودت دهید و در صورت بروز هرگونه مشکل با فروشنده، با سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان (۱۲۴) و بازرسی و تعزیرات حکومتی (۱۳۵) تماس بگیرید.
در صورتی که بعد از تاریخ های اعلام شده، گوشی مشمول طرح رجیستری از خارج از کشور خریداری کرده اید ۳۰ روز مهلت دارید در سایت https://epl.irica.gov.ir/ImeiRegister اقدام به ورود اطلاعات کرده و حقوق و عوارض گمرکی را پرداخت کنید، سپس در سایت سامانه همتا در بخش مسافری ثبت کرده و کد فعالسازی دریافت کنید و با کد فعالسازی دریافتی از طریق سایت همتا یا شماره گیری #۷۷۷۷* (گزینه فعالسازی) اقدام به فعالسازی گوشی کنید.
در صورت وصل نشدن گوشی بعد از دو تا سه روز با مرکز تماس طرح ۰۹۶۳۶۶ یا به آدرس ایمیل hamta@ntsw.ir اعلام کنید. در صورتی که گوشی مستعمل خود را بنا به هر دلیلی در فروشگاه های خارج و داخل کشور تعمیر یا تعویض کرده‌اید که منجر به تغییر IMEI (شناسه) گوشی شده است و پیامک از سامانه همتا مبنی بر قطع سرویس دریافت کرده‌اید یا قطع سرویس شده‌اید، باید وارد سایت همتا به آدرس hamta.ntsw.ir شوید و در بخش گوشی تعمیری با اظهار IMEI گوشی قبلی و IMEI گوشی جدید اقدام به ثبت گوشی تعمیری کنید.
لازم به ذکر است که تمامی گوشی هایی که پیامک مبنی بر غیر قانونی بودن گوشی دریافت کرده اند ۳۰ روز مهلت استفاده داشته و پس از آن از شبکه سرویس نخواهند گرفت.