چه کسی از خط عبور خواهد کرد؟ هوش مصنوعی برای بشر/ پیشرفت فعالان هوش مصنوعی
مسابقه شروع‌شده است؛ همه کشورها می‌خواهند در حوزه هوش مصنوعی پیشتاز باشند. ایالات‌متحده آمریکا، روسیه، کانادا، چین، دانمارک، فنلاند، فرانسه، آلمان، بریتانیا، سوئد، نیوزلند، لهستان، استرالیا، ایتالیا، ژاپن، مکزیک، سنگاپور، مالزی، هند، کره جنوبی، تایوان، امارات متحده عربی استراتژی‌هایی را برای استفاده از هوش مصنوعی و توسعه آن، ارائه داده‌اند.
استراتژی کشورها مشابه نیستند و هرکدام بر جنبه‌های مختلف خط‌مشی خوش مصنوعی تمرکز کرده‌اند، جنبه‌هایی مثل تحقیقات علمی، بهبود آموزش، زیرساخت دیجیتالی، داده‌ها، استانداردها، مقررات و اخلاق.
پیش‌بینی‌ها، تحقیقات و مطالعات اخیر و دیگر ارزیابی‌های مربوط به هوش مصنوعی، نشان می‌دهد که این فناوری در حال پیشرفت است، هرچند هنوز قواعد مشخص و یکسانی در زمینه حریم خصوصی داده‌ها در کسب‌وکارهای جهانی وجود ندارد.
به گزارش فوربس حداقل ۷۵ کشور از ۱۷۶ کشور جهان، از فناوری‌های هوش مصنوعی فعالانه استفاده می‌کنند؛ این موارد استفاده اهداف مختلفی دارد: ۵۶ کشور از هوش مصنوعی برای ایجاد پلتفرمهای شهر هوشمند و امن استفاده می‌کنند و ۶۴ کشور از سیستم‌های تشخیص چهره استفاده می‌کنند.
در ادامه به کشورهایی می‌پردازیم که در این رقابت، حضور پررنگ‌تری دارند و به وضعیت ایران نیز نگاهی می‌اندازیم.
چین
دولت چین بارها اشاره‌کرده است که می‌خواهد تا سال ۲۰۳۰ نوآور پیشتاز هوش مصنوعی باشد. استراتژی ملی چین سرمایه‌گذاری میلیاردها دلار روی تحقیق و توسعه هوش مصنوعی است.
به گزارش CB Insights در سال ۲۰۱۷ استاتر‌های هوش مصنوعی ۴۸ درصد از سرمایه‌گذاری کارآفرینی جهان روی هوش مصنوعی را به خود اختصاص دادند.
گزارش‌شده است که چین بعد از آمریکا بیشتری شرکت‌های هوش مصنوعی را دارد و خانه بسیاری از شرکت‌های پیشرفته و ارزشمند در این حوزه است.
فرانسه
استراتژی ملی فرانسه در مورد هوش مصنوعی در سال ۲۰۱۸ با عنوان «هوش مصنوعی برای بشر» منتشر و ۱.۵ میلیارد یورو به این طرح اختصاص یافت.
برنامه فرانسه در حوزه هوش مصنوعی متمرکز بر اکوسیستم داده باز، مؤسسات تحقیقاتی و تبیین مصائب اخلاقی و ارتقای بخش‌هایی مشخص از اقتصاد فرانسه است.
در حال حاضر دو کشور چین و آمریکا دارای بیشترین و بزرگ‌ترین لابراتوارهای صنعتی تولید هوش مصنوعی در زمینه‌های نظامی و دستگاه‌های تولیدی هستند. به گزارش رویترز، دولت مکرون می‌خواهد فرانسه را به‌عنوان یک کشور جدید در زمینه استفاده از هوش مصنوعی معرفی بکند تا از این راه ضمن فراهم کردن تسهیلات مربوط به قوانین کارگری به جذب سرمایه‌گذاری خارجی در این فناوری دست یابد تا هم‌زمان از سلطه غول‌های الکترونیکی مانند گوگل و فیس‌بوک در کشور بکاهد.
آلمان
دولت آلمان به دنبال تسریع توسعه و استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی است و برنامه دارد از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۵ حدود ۳ میلیارد دلار یورو روی هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کند. آلمان امیدوار است این سرمایه‌گذاری اقتصادش را بهبود بیشتری بخش. مطالعه نشان می‌دهد که فناوری هوش مصنوعی می‌تواند ۳۲ میلیارد یورو به خروجی تولید کشور کمک کند.
دغدغه‌های موجود در کشور آلمان بر اساس اولویت‌ها در درجه اول اخلاق استفاده از هوش مصنوعی و در درجه دوم کاهش مشاغل به دلیل روی کار آمدن هوش مصنوعی است. به‌این‌ترتیب تمرکز زیادی بر آموزش مهارت‌ها شده است تا کارکنان بتوانند با شرایط جدید و نحوه استفاده از فناوری‌های نوظهور تطبیق یابند.
بریتانیا
بریتانیا با یک میلیارد پوند سرمایه‌گذاری دولتی سعی دارد از دانشگاهیان و آکادمی در زمینه هوش مصنوعی حمایت کند. بریتانیا بیشتر از کشورهای دیگر بر نوآوری تمرکز دارد.
به گزارش سرویس آی‌تی و فناوری انتخاب، آژانس اقتصادی لندن بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷ افزایش سرمایه مالی ۲۰۰ درصدی را در حوزه هوش مصنوعی ثبت کرده است. این موضوع در راستای برنامه «ترزا می» نخست‌وزیر انگلیس برای شناسایی صنایعی است که به تبدیل اقتصاد و افزایش بهره‌وری کمک می‌کند.
دولت انگلیس همچنین قصد دارد حوزه‌هایی مثل بیوتکنولوژی و شبکه تلفن همراه را هدف قرار دهد که فکر می‌کند می‌تواند در آینده در آن‌ها به برتری برسد.
آمریکا
ایالات‌متحده آمریکا سال‌ها پیشتاز تحقیقات هوش مصنوعی بوده است و در سال ۲۰۱۲ سرمایه‌گذارهای کارآفرین ۲۸۲ میلیون دلار روی نوآوری‌های هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کردند. این رقم بر اساس گزارش موسسه Statisca در سال ۲۰۱۷ به ۵ میلیارد دلار و در سال ۲۰۱۸ به ۸ میلیارد دلار رسید.
طبق آمارهایی که در گزارش توسعه هوش مصنوعی سال ۲۰۱۸ میلادی منتشرشده، ایالات‌متحده آمریکا میزبان بیش از ۲۰۰۰ شرکت و استارتاپ مبتنی بر هوش مصنوعی و یادگیری ماشین است.
ایران
ایران در سال‌های اخیر به هوش مصنوعی توجه خاصی داشته است. پروفسور کارو لوکس (۱۳۸۹-۱۳۲۸) پدر هوش مصنوعی ایران و یکی از چهره‌های ماندگار علمی در کشور با ایجاد مرکز «کنترل و پردازش هوشمند» در دانشگاه تهران این علم را رسماً پایه‌گذاری کرد.
او در خلال دهه هشتاد به‌تدریج تمرکز پژوهش‌‌هاى خود را به سمت سیستم‌‌هاى هوشمند انتقال داد و جزو نخستین پژوهشگران بین‌المللى بود که ارتباط میان شبکه‌‌هاى عصبى، منطق فازى و الگوریتم‌‌هاى ژنتیک را محقق کردند. با وجود این‌که رشته هوش مصنوعی و رباتیک از سال ۱۳۸۱ در ایران تدریس میشود و فارغ التحصیلانی زیادی داشته است اما هنوز این رشته در بین آحاد مردم گمنام مانده است.
با این وجود در سال‌های اخیر تلاش شده است از هوش مصنوعی در فناوری‌های مختلف، استفاده شود. یکی از نمونه‌هایی که هوش مصنوعی امروز در ایران به کار گرفته شده راه‌اندازی اپلیکیشنی برای کمک به ناشنوایان است. در این اپلیکیشن، هوش مصنوعی به ناشنوایان کمک می‌کند تا با محیط اطراف خود ارتباط برقرار کنند. هوش مصنوعی در این اپلیکیشن، با تبدیل صداها به علامت، به ناشنوایان نشان می‌دهد چه اتفاقی در حال رخ دادن است.
به صورت کلی می‌توان گفت اصلی‌ترین راه پیشرفت در این زمینه ورود استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان هستند. اپلیکیشن‌های مسیریابی مثل نشان و بلد در ایران و همچنین بسیاری از پلتفرمهای اقتصاد اشتراکی مثل اپلیکیشن‌های تاکسیرانی اسنپ و تپ‌سی، نرم‌افزارهای هوشمند دارند.
همه این‌ها به دلیل الگوریتم‌های هوشمندشان، ذیل هوش مصنوعی قرار می‌گیرند. در حال حاضر، برخی از استارت‌آپ‌های دانش‌بنیان در حال کار روی فناوری هوش مصنوعی هستند، اما این فناوری علیرغم رشد تئوریک خود در فضای دانشگاهی ایران، رشد کاربردی چندانی نداشته است و هنوز بسیاری از ایده‌ها به واقعیت پیوند نخورده‌اند.
بر اساس گزارش موسسه تحقیقاتی Expertenkommission Forschung und Innovation (EFI) ایران در سال ۲۰۱۹، رتبه ششم را از نظر تولید مقاله و پژوهش در زمینه هوش مصنوعی به خود اختصاص داده است.