این روزها اینترنت بستر توسعه صنعت آیتی و پیشرفت کشورها در جهان است و هرگونه اختلال عمدی یا غیرعمدی در آن، میتواند خسارتهایی جبرانناپذیر بهدنبال داشته باشد. در همین راستا کمپانی Top10VPN که تعداد زیادی از محققان اینترنت را گردهم آورده، نگاهی به تبعات زیان بار خاموشیهای اینترنت در جهان داشته و به این نتیجه رسیده است که قطعیهای عمدی اینترنت در سال 2019 که به دستور دولتها صورت گرفته، ضرری 8میلیارد دلاری به اقتصاد دنیا وارد کرده است. در این گزارش همچنین آمده است که انتظار میرود در سال 2020 حتی شرایط بدتر نیز بشود.
18هزار ساعت قطعی اینترنت
محققان کمپانی Top10VPN برای تهیه این گزارش، از اطلاعات و دادههای Netblocks و همچنینThe Internet Society استفاده کردند. پیشتر، این دو مؤسسه با همکاری یکدیگر از ابزاری بهنام Cost of Shutdown Tool
(COST) رونمایی کردند تا بتوانند هزینه خاموشیهای عمدی اینترنت را بهتر و سریعتر اندازهگیری کنند تا به این ترتیب دولتها را تحت تأثیر قرار دهند که به خاطر اقتصاد کشورشان هم که شده، این مسدودسازی را انجام ندهند.
این گزارش مفصل نشان از حدود 18هزار و 225 ساعت قطعی و اختلال عمدی اینترنت در سرتاسر جهان در سال 2019 دارد و عنوان شده که این تعداد ساعات معادل 8.05 میلیارد دلار خسارت به اقتصاد جهان وارد کرده است.
این محققان همچنین یادآور شدهاند که در سال 2019 بیشترین تعداد ساعت قطعی اینترنت تاکنون را شاهد بودهایم و میزان خسارت اقتصادی آن نسبت به سال 2016 حدود 235درصد افزایش داشته چراکه این رقم از 2.4میلیارد دلار در سال 2016 به 8.05میلیارد دلار در 2019 رسیده است. طبق این گزارش، در سال 2019 میلادی 122خاموشی عمدی بزرگ در 21کشور جهان رخ داده و البته 90 خاموشی اینترنت هم بهطور جداگانه گزارش شده که دامنهای کمتر داشتهاند. از این موارد میتوان به خاموشیهایی در هندوستان و همچنین محدودیتهایی جزئی در سایر مناطق جهان اشاره کرد.
بیشتر خاموشیهای گسترده عمدی اینترنت در پاسخ به ناآرامیهای داخلی کشورها بوده است که البته بسیاری نسبت به این موضوع نگران هستند و معتقدند این روند ممکن است برای جریان آزاد اطلاعات مشکلاتی ایجاد کند. البته دلیل همه این قطعیها، موضوعهای سیاسی و ناآرامیهای کشورها نبوده و گاه نیز در جریان امتحانات و به منظور جلوگیری از تقلبهای احتمالی انجام شده است که از جمله آن کشورها میتوان به عراق، الجزایر و اتیوپی اشاره کرد که در دوران امتحانات سراسری، اینترنت را مسدود میکنند.
خاورمیانه و آفریقای شمالی، متضررترین
در گزارش Top10VPN میزان خاموشیهای اینترنت در مناطق مختلف جهان مورد توجه قرار گرفته و عنوان شده است که مناطق خاورمیانه و آفریقای شمالی، بزرگترین ضربه اقتصادی را از قطعیهای عمدی اینترنت در سال 2019 متحمل شده اند و سهمی 39درصدی از مجموع خسارتهای اقتصاد جهان را به خود اختصاص داده اند چرا که این رقم خسارت از 3میلیارد دلار نیز فراتر رفته است. پس از این منطقه نیز منطقه جنوب صحرای آفریقا قرار دارد و 26.8درصد از سهم زیانهای اقتصادی قطعی عمدی اینترنت به این منطقه رسیده چراکه ضرر اقتصادی این منطقه، 2.2میلیارد دلار است. این درحالی است که21 درصد از مجموع خسارتهای اقتصادی جهان به آسیا مربوط میشود. طبق این گزارش، آسیا منطقهای که بیشترین تعداد خاموشیهای عمدی اینترنت در آن به ثبت رسیده، متحمل 1.7میلیارد دلار خسارت شده است. گفتنی است در این منطقه حدود 9هزار و 677 خاموشی اینترنت ثبت شده است. پس از آسیا نیز امریکای جنوبی با 13.3درصد از زیانهای اقتصادی این خاموشیها قرار دارد.در این گزارش به اختلال شبکههای اجتماعی هم اشاره شده و واتس اپ با 6هزار و 236ساعت مسدود بودن، در صدر قرار داشته و پس از آن، فیسبوک با 6هزار و 208ساعت اختلال قرار دارد. اینستاگرام هم 6هزار و193ساعت، توئیتر 5هزار و 860ساعت و یوتیوب هم 684ساعت درسال گذشته اختلال داشته است.
عراق، صدرنشین خسارتهای اقتصادی
این گزارش، کشورها را نیز به تفکیک مورد مطالعه قرار داده و یادآور شده است عراق، بالاترین میزان خسارت ناشی از خاموشی عمدی اینترنت را داشته چراکه اقتصاد این کشور ضرری 2.3میلیارد دلاری متحمل شده است. عراق 263ساعت قطعی اینترنت عمدی در سال گذشته داشته است که بر روند زندگی 19میلیون کاربر اینترنت در این کشور تأثیر گذاشت. گستردهترین خاموشیهای اینترنت مربوط به اکتبر سال گذشته و اعتراض مردم به بیکاری، فساد و نبود خدمات عمومی بود.
سودان در شاخص میزان خسارت اقتصادی ناشی از قطعی اینترنت در جایگاه دوم جای گرفته و اقتصاد این کشور با هزار و 560ساعت قطعی عمدی اینترنت متحمل خسارت 1.87میلیارد دلاری شد. هندوستان هم سومین کشور دراین زمینه محسوب میشود چراکه متحمل خسارت 1.3میلیارد دلاری اقتصادی از این موضوع شد.گزارش Top10VPN نشان میدهد که در سال گذشته بیش از 100 قطعی گسترده اینترنت به میزان 4هزار و 196ساعت در این کشور وجود داشت. بخشی از این خاموشیهای اینترنت به ناآرامیهای کشمیر مربوط میشود (خاموشی اینترنت تنها در کشمیر 150روز بود) و البته بخش دیگری هم ریشه در تنشهای مذهبی بین مسلمانان و بوداییان دارد. در منطقه امریکای لاتین نیز ونزوئلا با 171ساعت خاموشی اینترنت و 1.07میلیارد دلار خسارت اقتصادی در رتبه چهارم قرار دارد.گفتنی است ایران قبلاً نامش در میان کشورهایی با خاموشی عمدی اینترنت قرار نداشت اما در سال 2019 پس از نا آرامیهای آبان ماه با 240ساعت قطعی اینترنت و خسارت 611.7میلیون دلاری اقتصادی، اسم کشورمان در این لیست دیده میشود . الجزایر هم با 50ساعت قطعی عمدی اینترنت و 199.8میلیون دلار خسارت اقتصادی، در جایگاه ششم جای گرفته است و اندونزی با 416ساعت قطعی اینترنت زیان 187.7میلیون دلاری را تجربه کرد. چاد با 4هزار و 728ساعت قطعی عمدی اینترنت با خسارت اقتصادی 125.9میلیون دلاری مواجه شد و پس از آن سریلانکا در رده نهم جای گرفته است. این کشور 337ساعت قطعی اینترنت با 83.9میلیون دلار خسارت اقتصادی داشت. میانمار نیز با 4هزار و 880ساعت قطعی اینترنت و 75.2میلیون دلار ضرر اقتصادی دهمین کشور در این گزارش شناخته شد.
تأثیر بر تولید ناخالص داخلی کشورها
مؤسســـــــــــــه شبکـــــــــــــه جهــــــــــانی
(The Global Network Initiative) نیز در گزارشی میزان تولید ناخالص داخلی کشورهای درگیر خاموشیهای عمدی اینترنت را مورد بررسی قرار داد و عنوان کرد: این گزارش نشان میدهد که کشورهایی با ارتباط اینترنتی بالا به ازای هر روز قطع کامل همه سرویسهای اینترنتی 1.9درصد از تولید ناخالص داخلی(GDP) خود را از دست میدهند. میزان این خسارت در کشورهای متوسط، به ازای هر روز قطعی اینترنت یک درصد تولید ناخالص داخلی است و در کشورهایی که از نظر اینترنت وضعیت چندان پیشرفتهای ندارند این میزان خسارت اقتصادی به0.4درصد از تولید ناخالص داخلی محدود میشود. این گزارش همچنین اشارهای به سال 2016 داشته و یادآور شده است اتیوپی، هند، برزیل، ترکیه، مراکش، پاکستان، کنگو و عربستان سعودی در این سال بیشترین خسارت ناشی از قطعی عمدی اینترنت را داشتند.