سالهاست با باتریها سروکار داریم، اما همین تکنولوژی نسبتا قدیمی نقش بسیار مهمی در صنعت تکنولوژی ایفا میکند و شاخص و ابزار اندازهگیری مهمی برای پیشرفت دستگاههای تکنولوژی و بهخصوص گوشیهای موبایل محسوب میشود.
عمر باتریها با گذشت عمر گوشیهای موبایل کاهش مییابد و برای کاربران دنیایی که بیشتر امور روزمرهشان از طریق گوشیهای هوشمند انجام میشود، این مساله میتواند موجب نگرانی و دردسر شود. میزان طول عمر باتری، دومین قابلیتی است که بعد از اندازه صفحه نمایش، برای خریداران گوشیهای هوشمند امروزی مهم است. به همین منظور بسیاری از شرکتها اقدام به عرضه دستگاههای شارژ پر سرعت کردهاند تا دغدغه شارژ دستگاههای موبایل را تا حدی برای کاربر کمتر کنند. ۵ شرکت بزرگ این حوزه از جمله سامسونگ، هوآوی، گوگل، وانپلاس و اپل، از شرکتهایی هستند که شارژر پرسرعت برای دستگاههای خود عرضه کردهاند.
در دنیای امروزی، عمر باتریهای دستگاه یکی از اصلیترین دغدغههای کاربران محسوب میشود و به همین دلیل دستگاههای شارژ پر سرعت میتوانند به کار بسیاری از کاربران بیایند و به همین دلیل، در بازار به وفور نمونههای این شارژرها پیدا میشود. باتری گوشیها با کمک دستگاههای شارژ پر سرعت میتواند با سرعت ۱۰ دقیقهای شارژ شود و برای کاربری که به دلیل کمبود شارژ گوشی خود کلافه شده، این اتفاق میتواند بسیار دلپذیر باشد.اما با وجود اینکه دستگاههای شارژ پرسرعت این روزها در بازار به وفور یافت میشوند، این دستگاهها واقعا چه بلایی سر باتری گوشی میآورند؟ آیا شارژ پر سرعت، قابلیت ذخیرهسازی باتری گوشیها را در طول زمان کاهش میدهد؟
برای دریافت بهترین جواب، وبسایت سینت چندین مصاحبه با محققان و مهندسان این حوزه درمورد پدیده شارژ پر سرعت گوشی انجام داده که در ادامه نتیجه این تحقیق را میخوانید.
فعلا منتظر نسل بعدی باتریها نباشید
تمام گوشیهای موبایل-و بیشتر دستگاههای الکترونیک شخصی و حتی خودروهای الکتریکی- به باتریهای قابلشارژ لیتیوم-یونی مجهز هستند. ساخت نسل جدیدی از باتریهای قابلشارژ که بتواند مدت زمان بیشتری شارژ در خود نگه دارد، فعلا مقدور نیست زیرا تکنولوژی باتریها دهههاست که تغییری نکرده است. اما قابلیتی که به باتریهای کنونی اضافه شده، قابلیتهای مربوط به ذخیره انرژی است و همینطور نرمافزارهای جدیدی توسعه یافته که میزان مصرف شارژ و عملیات شارژ شدن را بهتر مدیریت میکند. از طرف دیگر، بیشتر توسعههایی که در زمینه باتریها انجام شده، مربوط به حوزه باتریهای صنعتی است مانند باتری خودروها، ماهوارهها و سیستمهای تامین برق خانگی. به همین دلیل از باتری گوشیهای هوشمند، بیشتر از ۳ یا ۴ سال، نمیتوان انتظار عملکرد خوب داشت. نکته دیگری که به ضرر باتری گوشیهای هوشمند عمل میکند، اندازه باتریهاست. بهعنوان مثال، باتری قابلشارژ یک خودروی الکتریکی تسلا ۳، ظرفیتی بیشتر از ۴ هزار بار بزرگتر از یک گوشی iPhone ۱۱ Pro Max دارد. باتری یک گوشی، در ساعت میتواند تنها چند میلیآمپر انرژی ذخیره کند و این در حالی است که باتری یک خودروی الکتریکی در ساعت، چندین وات انرژی ذخیره میکند. دلیل این تفاوت نیز اندازه باتریهاست. در باتریهای بزرگتر، شرکت سازنده میتواند قابلیتهای مختلفی برای ذخیره انرژی اضافه کند. مثلا هنگام شارژ باتری، میزان ولتاژ افزایش مییابد و باتری، تحت استرس قرار میگیرد بهخصوص در ۲۰ درصد آخر شارژ. برای جلوگیری از این استرس، سازندههای خودروهای الکتریکی، قابلیتی به باتری خودروها اضافه کردهاند که تنها شارژ تا میزان ۸۰ درصد را امکانپذیر میکند. به دلیل اینکه ظرفیت باتری خودروهای الکتریکی بالاست، این خودروها با ۸۰ درصد شارژ نیز میتوانند مسافت قابلتوجهی بپیمایند و به این شیوه، از بروز صدمه به باتری خودرو نیز جلوگیری میشود. گوشیهای هوشمندی که باتری بزرگتر دارند، میتوانند یک روز کامل بینیاز از شارژ فعالیت کنند اما صرفا اگر به میزان ۱۰۰ درصد رسیده باشند. به همین دلیل، در درازمدت طول عمر باتری کاهش مییابد.در گوشیهای هوشمند جدید، بیشتر توسعههایی که صورت گرفته صرفا به کممصرفسازی دستگاهها و ارتقای دستگاه برای استفاده بهینهتر از انرژی محدود میشود و باتری گوشیها توسعه زیادی پیدا نکرده است.
شارژ پر سرعت گوشی، به باتری دستگاه آسیب نمیزند
خروجی یک شارژ معمولی، بین ۵ تا ۱۰ وات است و شارژر پرسرعتتر میتواند این میزان را حداکثر ۸ برابر کند. مثلا، آیفون۱۱ پرو مکس و پرو، با یک شارژر پر سرعت ۱۸ واتی عرضه میشوند. گوشیهای گلکسینوت۱۰ و نوت۱۰پلاس نیز شارژرهای پر سرعت ۲۵ واتی در جعبه خود دارند. سامسونگ نیز شارژرهای پر سرعت ۴۵ واتی را نیز به قیمت ۵۰ دلار بهصورت جداگانه میفروشد.
استفاده از شارژر پر سرعت عموما مشکلی برای گوشی در درازمدت ایجاد نمیکند مگر اینکه مشکل و نقصی در باتری گوشی وجود داشته باشد. شارژ پر سرعت در ۲ مرحله انجام میشود. اولین فاز، انفجار ولتاژ به داخل یک باتری خالی یا تقریبا خالی است. این فاز میتواند شارژ باتری را در ۱۰، ۱۵ یا ۳۰ دقیقه، به میزان ۵۰ تا ۷۰ درصد افزایش دهد. در فاز اول شارژ، باتری میتواند بدون هیچ عارضه منفی در طولانی مدت، انرژی را با سرعت بالا جذب کند. بهعنوان مثال، سامسونگ ادعا دارد که شارژر ۴۵ واتی این شرکت میتواند میزان شارژ صفر تا ۷۰ درصد را در نیم ساعت انجام دهد. اپل نیز مدعی است که شارژر پر سرعت که با آیفون ۱۱ پرو عرضه شده، در نیم ساعت شارژ را به ۵۰ درصد میرساند.
سامسونگ، همراه با گوشی نوت۱۰پلاس خود یک شارژر پر سرعت ۴۵ واتی عرضه کرده که تنها در نیم ساعت، شارژ گوشی را به ۷۰ درصد میرساند. مرحله یا فازآخر، قسمتی است که سرعت شارژ پایین میآید تا باتری دستگاه آسیبی نبیند. بسیاری از کاربران گوشیهای هوشمند در هنگام شارژ پرسرعت گوشی نگران این هستند که باتری گوشیهایشان بیش از حد شارژ شود. همین باعث شده که برخی از کاربران تصور کنند اتصال دائمی گوشی به شارژ میتواند به باتری دستگاه آسیب بزند، انرژی بیش از حد وارد آن کند یا باعث بروز آتشسوزی شود. براساس گفته متخصصان، سیستم مدیریت شارژ گوشیهای جدید بهگونهای طراحی شده که بعد از رسیدن شارژ باتری به ۱۰۰ درصد، اتصال با برق قطع میشود و پدیدهای به نام شارژ بیش از حد باتری روی نمیدهد.
اپل قابلیت کاربردی جدیدی در نسخه آیاواس ۱۳ خود معرفی کرده که در آن شارژ ۱۰۰ درصدی دستگاه بدون هیچگونه عارضه در درازمدت، انجام میشود. اگر کاربری هستید که مدام گوشی شما در شارژ است یا هنگامی که خواب هستید گوشی خود را در شارژ نگه میدارید، میتوانید قابلیت Optimized Battery Charging (این ویژگی را میتوانید از بخش باتری تنظیمات – ستینگ – گوشی پیدا کنید) را فعال کنید تا برنامه شارژ گوشی شما تحتکنترل قرار گرفته و باتری گوشی وارد فاز استرس نشود.