چین چگونه از فناوری برای مقابله با کرونا استفاده می‌کند
چین دهه‌های طولانی روی بخش فناوری خود سرمایه‌گذاری کرده و حالا که با بحران گسترده بهداشت عمومی حاصل از شیوع ویروس کرونا مواجه شده، سعی می‌کند شرکت‌های فناوری خود را نیز به گروه‌های مبارزه با این ویروس ملحق کند.
شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین، در اوایل ماه فوریه تاکید کرد «مبارزه با بیماری همه‌گیر بدون پشتیبانی علم و فناوری ممکن نیست». وزارت علوم و فناوری چین نیز در روز پنجشنبه – ۲۱ فوریه برابر با ۲ اسفند – از بخش فناوری تقاضای کمک کرد و گفت ربات‌ها، دستگاه‌های نظارت بر دمای بدن و دستگاه‌هایی که می‌توانند تماس‌های انسانی را کاهش دهند، باید بیشتر به کار گرفته شوند. غول‌های فناوری این کشور با استفاده از وسائل حمل و نقل بدون راننده، مواد مورد نیاز را به نیروی کار کادر درمانی می‌رسانند، با استفاده از دوربین‌های حرارتی پهپادها موقعیت‌های جغرافیایی ویروس را می‌یابند و از توان محاسباتی خود در ایجاد واکسن کمک می‌کنند.
مدیران چینی سعی می‌کنند از فناوری حوزه‌های مختلفی برای درمان و پیشگیری از کرونا استفاده کنند و همین امر نشان می‌دهد که این ویروس جزو اولویت‌های ملی است و نیاز به اقدام جمعی دارد. هنوز مشخص نیست که فناوری چقدر می‌تواند به کنترل ویروس که تا کنون بیش از ۹۰ هزار نفر را در سراسر جهان مبتلا کرده و موجب مرگ بیشتر از سه هزار نفر شده، کمک کند. به نظر دنی مو (Danny Mu) تحلیلگر فناوری‌های نوظهور در فورستر (Forrester)، فناوری عامل غالب در مبارزه با این بیماری نیست؛ اما کاربردهای خود را دارد، مثل خدمات دیجیتالی ارسال غذا و پرداخت‌های همراه که به مردم کمک می‌کند با اپیدمی این بیماری، بهتر مقابله کنند.
تحقیقات درمانی و حذف تماس‌های انسانی
شرکت هلدینگ چینی تنسنت (Tencent) در اوایل ماه جاری (فوریه) بر قابلیت‌های خود از جمله ماشین‌هایی که می‌توانند محاسبات را خیلی سریع‌تر از رایانه‌های معمول انجام دهند تا انجام تحقیقات برای یافتن درمان، تاکید کرد. موسسه علوم زیستی پکن و دانشگاه چینهوا با شرکت تنسنت در این زمینه همکاری می‌کنند. علاوه بر این، دیدی (Didi) بزرگ‌ترین شرکت حمل و نقل و سفرهای اشتراکی چین با تیم‌های پزشکی و سازمان‌ها همکاری می‌کند تا نیروی کاری که نیاز به تحلیل داده‌ها، شبیه‌سازی‌های آنلاین یا حمایت لجستیک دارند، بتوانند از سرورها این شرکت به طور رایگان استفاده کنند. دیگر شرکت‌های فناوری چین نیز ربات‌های خود را به کار گرفته‌اند تا تماس‌های انسانی که ناقل بیماری است، حذف شود.
برای مثال غول تجارت الکترونیکی چینی به نام JD با استفاده از ربات‌های خودران کالاها را به نیروهای درمانی در شهر ووهان که منشا اولیه ویروس بوده، می‌رساند و بسته‌ها را به بیمارستان‌ها تحویل می‌دهند؛ به نظر کی کنگ (Qi Kong) ـ مدیر بخش خودران لجستیک شرکت JD – حذف انسان‌ها از فرایند این کار باعث شده امنیت کارکنان بیشتر حفظ شود. علاوه بر این استارت‌آپی به نام TMIRob ده‌ها ربات را به بیمارستان‌های ووهان، شهری که ویروس از آنجا شیوع پیدا کرده فرستاده که به بخش‌های ایزوله، مراقبت‌های ویژه و اتاق‌های عمل را ضدعفونی می‌کنند. الیام هوانگ (Eliam Huang) تحلیلگر موسسه Coresight Research می‌گوید: «نمی‌توان همه این فعالیت‌ها را فریبکاری کسب‌وکارها خواند؛ اما شرکت‌های فناوری چینی می‌توانند مسئولیت‌پذیر، پاسخ‌گو و سازگار باشند».
اپلیکیشن‌های دورکاری
بخش نرم‌افزارهای سازمانی چین در مقایسه با غرب رشد تدریجی‌تری داشته است؛ اما این صنعت بعد از بحران کرونا شاهد استفاده میلیونی نرم‌افزارهای دورکاری از طریق شبکه‌های خانگی بوده است. دینگ‌تاک (DingTalk) محصول شرکت علی‌بابا و WeChat Work شرکت تنسنت و همچنین Lark از شرکت ByteDance از جمله نرم‌افزارهای پراستفاده دورکاری در ماه اخیر بوده‌اند. آمار نشان می‌دهد کاربران این اپلیکیشن‌ها از ۲۲ ژانویه تا ۲۰ فوریه ۲۰۲۰ به ترتیب ۱.۴۴۶ درصد، ۶.۰۸۵ درصد و ۵۷۲ درصد رشد داشته‌اند. معلوم نیست این انفجار رشد استفاده از این اپلیکیشن‌ها به دلیل وضعیت فعلی است و آیا بعد از ناپدید شدن کرونا، همچنان امکان این اپلیکیشن‌ها برای دورکاری مورد استفاده قرار می‌گیرد یا خیر.
از سویی دیگر الگوی کار از خانه، مورد انتقاد بسیاری واقع شده است؛ کارکنان از قوانین شاکی‌اند و می‌گویند قانون همیشه روشن بودن وب‌کم دستگاه در دورکاری، ناامیدکننده است.
بخش آموزش آنلاین نیز همین رشد را تجربه کرده و در عین حال شکایت‌هایی را برانگیخته است. اپلیکیشن DingTalk ابزارهایی را به پلت‌فرم خود اضافه کرده تا بتوان کلاس‌های دانش‌آموزان را در شرایط تعطیلی مدارس و آموزشگاه‌ها از راه دور برگزار کرد. در این میان دانش‌آموزان شاکی شده‌اند که این اپلیکیشن تعطیلات قرنطینه‌ای آنها را خراب کرده و بیزاریشان از این وضعیت را با دادن یک ستاره امتیاز، اعلام کرده‌اند.
الگوریتم‌ها، الگوریتم‌ها، الگوریتم‌ها
چین برای ممانعت از شیوع ویروس، استفاده مردم از ماسک را در فضاهای عمومی اجباری کرده و از فناوری‌های در دسترس مثل اسکن عنبیه در سیستم‌های تشخیص عنبیه (Iris recognition) برای شناسایی استفاده می‌کند تا نیاز نباشد مسافران ماسک‌هایشان را دربیاورند. افراد می‌توانند با رد شدن از ایستگاه‌های قطار و مترو و بدون اینکه نیاز باشد ماسک‌هایشان را در بیاورند، از ایستگاه‌ها رد شوند. این مساله تا حدودی حریم خصوصی افراد را تحت شعاع قرار می‌دهد و می‌تواند نگرانی‌های را به دنبال داشته باشد. هنوز مشخص نیست که این تغییر به دلیل شکل‌های پیشرفته‌تر فناوری‌های بیومتریک است یا حکومت چین به طور موقت نظارت سختگیرانه دوربین‌های خود را بر افراد، سهل‌‌تر گرفته است.
گذرگاه‌های دیجیتالی و نظارت
دولت چین همچنین ابزارهایی را ارائه داده است تا افراد تاریخچه مسیرهای رفته خود و حرکتشان را ثبت کنند. یکی از نمونه‌های این برنامه که توسط یک شرکت دولتی چینی توسعه پیدا کرده، اپلیکیشن مبتنی بر وب Close Contact Detector است. کاربران می‌توانند با وارد کردن نام و شماره تلفن و کارت شناسایی خود، متوجه شوند که آیا با افراد دارای بیماری کرونا در ارتباط بوده‌اند یا خیر. این برنامه بیشتر از اینکه تحسین و تشویق را برانگیزد، باعث انتقاد شده است، چرا که این سوال را برای مخاطبان این اپلیکیشن ایجاد کرده است که اگر دولت پیش از این نیز تاریخچه سفر مردم را در اختیار داشته، چرا پیش از این اقدام به محدود کردن سفرهای درون شهری آنان نکرده است؟ چرا این خدمات چند هفته پس از اولین شیوع بزرگ بیماری، ارائه شده است؟ همه این موارد به چالش جمع‌آوری و استفاده از داده‌های شهروندان در دپارتمان‌های مختلف اشاره می‌کند. به نظر می‌رسد بحران سلامتی روند یکپارچه‌سازی داده‌ها در چین را سرعت داده است. سوال پا برجا این است که دولت در طول این اپیدمی، چگونه از این داده‌ها استفاده خواهد کرد؟
بسیاری از این ابزارهای دیجیتالی که برای مقابله با شیوع بیماری ایجاد شده‌اند، در WeChat قدرت می‌گیرند که پیام‌رسان غالب در چین است. در شنژن که مقر تنسنت ـ شرکت مادر WeChat ـ است، ماشین‌ها بعد از اینکه راننده‌ها کد QR وی‌چت آویزان شده از پهپاد را اسکن می‌کنند، اجازه ورود به شهر می‌یابند و بدون اینکه با افسران روبه‌رو شوند، به صورت دیجیتالی تاریخچه سفر خود را ثبت می‌کنند. علاوه بر این، پهپادها به مقامات امکان می‌دهند که بر جمعیت انبوه نظارت داشته باشند و در صورتی که فردی به کمک پزشکی نیاز دارند، شناسایی‌اش کنند. استارت‌آپ MicroMultiCopter واقع در شنژن چین، حدود صد پهپاد را برای این کار به سراسر کشور چین ارسال کرده. آنها همچنین ۲۰۰ کارمند را برای نظارت داده‌های همزمان پهپادها تعیین کرده‌اند.
استفاده از پهپادها و دیگر فناوری‌های نظارتی دولت چین را با انتقادهای شدیدی مواجه کرده است. بسیاری هشدار داده‌اند این شکل از نظارت باعث نقض حقوق انسانی و آزادی میشود. به عقیده بسیاری از منتقدان این نوع از نظارت می‌تواند نوعی جواز مردم به دولت، برای سرک کشیدن به زندگی روزانه، برگشتن از سر کار، آپارتمان و زندگی‌شان در شهر باشد.
گزارش‌های شهروندی
ویروس کرونا به‌سرعت منتشر میشود، شایعات هم نیز مانند آن گسرش می‌یابد. در این میان شهروندان نقشی مهم در مبارزه با اطلاعات نادرست دارند. Dxy.cn جامعه‌ای آنلاین است که با تمرکز بر وضعیت پزشکی و درمانی، به میزان گسترش ویروس کورونا می‌پردازد و نقشه‌ای ملی را با تمرکز بر تعداد موارد مبتلا به آن و همچنین گستردگی‌اش به‌روزرسانی می‌کند. Sspai.com نیز یکی از سایت‌هایی است که بر اساس گزارش‌های مقامات رسمی، نقشه محل‌هایی را که مواردتاییدشده ابتلا به ویروس در آنها وجود دارد، نشانه‌گذاری می‌کند. شهروندان جوان چینی نیز به این جنب و جوش پیوسته‌اند. مثلا چند نفر از دانش‌آموزان دبیرستانی در شانگهای وبلاگی راه‌اندازی کرده‌اند که اخبار سازمان‌های سراسر جهان در زمینه ویروس کورونا را پوشش می‌دهد.
از سرگرمی‌ها تا خوراکی‌ها
محبوس شدن یک ملت، تضمینی بر رواج بیشتر سرگرمی‌های آنلاین است. به گزارش موسسه تحقیقاتی QuestMobile بخش ویدئوی کوتاه ۵۶۹ میلیون کاربر روزانه فعال در این دوره داشته است. سایت‌های پخش ویدئو موزیسین‌ها را دعوت می‌کنند تا اجرایشان را به صورت مجازی پخش کنند و فیلم‌های سینمایی نیز به علت تعطیلی سینماها به صورت آنلاین پخش می‌شوند. بسیاری از شهرهای چینی، رستوران‌ها را در دوره اپیدمی تعطیل کرده‌اند و به این ترتیب، خدمات تحویل غذا و خواروبار نیز مثل سرگرمی‌های آنلاین با افزایش تقاضا و استفاده همراه بوده است.