تولید گوشی داخلی؛ شاید وقتی دیگر
در شرایطی که برندهای بزرگ تولیدکننده گوشی در مواردی به دلیل تحریم‌های آمریکا روی خوش به ایران نشان ندادند، شاید تولید محصول داخلی باکیفیت یک راه چاره در نظر گرفته شود، اما با وجود وعده‌ها برای معرفی چند شرکت تولیدکننده گوشی، این اتفاق هنوز رخ نداده است.
تولید گوشی موبایل از زمان ورود نخستین تلفن همراه به کشور تا امروز، همواره یکی از دغدغه‌های صنعت‌مردان ایرانی بوده است. البته پیش از این تنها یک شرکت به‌عنوان تولیدکننده محدود گوشی شناخته می‌شد؛ تولیدکننده‌ای که البته به‌زعم برخی از کارشناسان این حوزه، بیش‌تر مونتاژ کننده قطعات وارداتی گوشی بوده تا این‌که بخواهند صفر تا صد گوشی را در داخل کشور تولید کند.
طی سال‌های گذشته، گوشی‌هایی که به انحاء مختلف در داخل تولید شده بودند، در بازار موجود بود. اما موضوع تولید گوشی ایرانی چندی پیش باز هم مطرح شد و از نیمه‌های سال ۱۳۹۸ بود که موضوع تولید گوشی‌های جدید ایرانی، باز هم به یکی از مباحث حوزه فناوری اطلاعات راه پیدا کرد، آن هم تولید یک گوشی که ایرادهای مدل‌های قبلی را برطرف کرده باشد و بتواند با نسخه‌های خارجی رقابت کند.
درحالی که به گفته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، چهار شرکت برای تولید گوشی‌های هوشمند ایرانی اعلام آمادگی کرده و یکی از شرکت‌ها نیز محصولات خود را ارائه داده، طرح حمایت از تولید و توسعه زیست‌بوم موبایل تولید داخل هم به همین منظور بود که کلید خورد و البته در حالی که سرآغاز آن از دی ماه و در معاونت فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات رقم خورد، اولین هدف آن، رونمایی از محصولات سه شرکت فعال در این زمینه در دهه فجر بود.
با وجود این با گذشت دهه فجر و حتی تا پایان سال گذشته هم خبری از معرفی محصولات جدید ایرانی نشد. از طرفی اگر چه در شرایط تشدید تحریم‌ها علیه ایران، درصورتی که امکان واردات وجود نداشته باشد و یا قیمت گوشی‌های خارجی بسیار بالا برود که برای مصرف‌کننده ایرانی مقرون‌به‌صرفه نباشد، یک گوشی باکیفیت ایرانی می‌تواند در نقش جایگزین ظاهر شود، اما از طرف دیگر باید توان در تولید گوشی هم مورد بررسی قرار گیرد، زیرا صرف مونتاژ قطعات شاید چندان معنای تولید گوشی را به ذهن متبادر نکند.
هدف‌گذاری دیگری که در این طرح به آن پرداخته شد، تولید دو میلیون گوشی تلفن همراه است که مقرر شده با برآوردهای انجام‌شده، ظرف مدت دو سال، به این هدف برسیم، گوشی‌هایی که مزیت قیمتی نسبت به برندهای خارجی داشته باشند و با وجود برخورداری از کیفیت مناسب، با قیمتی پایین‌تر از نمونه‌های خارجی خود عرضه شوند. اگرچه چهار شرکت تولیدکننده محصول ایرانی هنوز معرفی نشده‌اند، اما شاید با نگاهی امیدوارانه بتوان به آینده برای تولید دو میلیون گوشی چشم دوخت.
از طرفی در حال حاضر شرکت‌های تولیدکننده گوشی در سراسر جهان دچار بحرانی به نام کرونا شده‌اند، در صدر آنها کشور چین که نه تنها تولیدکننده و صادرکننده بسیاری از محصولات فناوری از جمله گوشی‌های هوشمند است، بلکه این بار ویروس کرونا را به بسیاری از کشورها انتقال داده و شرایط بیماری را در جهان حاکم کرده است. این موضوع تولید انواع گوشی از مدل‌های آمریکایی که قطعاتش در چین تولید و سرهم میشود و همچنین برندهای چینی را دچار دردسر کرده است.
این اتفاقات در حالی است که در مواردی شرکت‌های آمریکایی مانند اپل و گوگل و حتی به‌تازگی سامسونگ کره‌ای به تبعیت از تحریم‌هایی که علیه ایران وضع شده، خود را موظف‌به رعایت قوانین اعلام کرده و در موارد بسیاری خدمات و محصولات خود را از ایران دریغ کرده‌اند، شرکتی حاضربه قرار دادن اپلیکیشن‌های ایرانی در گوشی‌هایش نیست و شرکتی دیگر ایمیلی به کاربران ایرانی ارسال می‌کند که از این پس نمی‌تواند خدمات فروش آنلاین خود را به ایرانیان ارائه کند.
در این شرایط شاید فکر کردن به تولید گوشی‌های هوشمند که بتواند نیاز کاربر ایرانی را رفع کند، چندان بی‌منطق نباشد. اگرچه تولید گوشی ایرانی به‌معنای اجبار کاربران به استفاده از محصولات بومی نیست، اما با در نظر گرفتن رویدادهای یک‌باره‌ای که به‌دنبال تحریم‌ها رخ می‌دهد و حتی عرصه ارتباطات و فناوری اطلاعات هم از آن مصون نیست، برخورداری از توانایی نرم‌افزاری و سخت‌افزاری می‌تواند در شرایط بحرانی چاره‌ساز باشد.
اما درصورتی که تولید گوشی همراه در شرایط فعلی در توان تولیدکنندگان داخلی نیست و همان‌طور که برخی معتقدند ایران فعلا توانایی و دانش فنی و بازار لازم را برای فروش گوشی ندارد، می‌توان به جای کاهش تعرفه واردات قطعات گوشی و سرهم کردن آنها در ایران، لوازم جانبی تلفن همراه را تولید کرده و در مراحل بعدی به تولید گوشی رسید.