چرا صداوسیما «سروش» را می‌فروشد؟
تا چند روز دیگر یعنی ۲۰ فروردین ماه امسال زمان مزایده و قرائت پیشنهادها برای فروش پیام رسان«سروش» است. پیام رسانی که اواخر سال گذشته آگهی مناقصه فروش مالکیت آن در پایگاه اطلاع رسانی مناقصات کشور منتشر و رسانه ای شدن آن بسیار خبرساز شد.
روزنامه ایران در ادامه نوشت: پیام رسانی که در بحبوحه فیلترینگ تلگرام هم هر روز خبرساز می شد. روزی با ادعای اینکه با بیش از ۲۰ میلیون کاربر ، رقیب تلگرام است. روزهای دیگر هم با نشت اطلاعات کاربرانش، ثبت نام اجباری و بدون اطلاع کاربر، تغییرات پی‌در‌پی مدیرانش و سرانجام با جنگ لفظی که دست اندرکاران آن با وزیر ارتباطات بر سر حمایت های مادی و وام ۵میلیاردی داشتند، نام این پیام رسان را سرزبان‌ها انداختند. اما حال این سؤال مطرح است که چرا صدا و سیما پیام رسان سروش را می خواهد به فروش برساند؟ آیا فروش این پیام‌رسان به منزله شکست آن است؟ و برای اینکه این پیام رسان بتواند با عقبه ای که دارد دوباره مطرح شود و کاربر جذب کند سرمایه گذار جدید آن چه اقدام های مؤثری باید انجام دهد؟ کارشناسان حوزه پیام‌رسان‌ها و فناوری اطلاعات به این سؤالات پاسخ می‌دهند.
دشوار شدن نگهداری پیام رسان
«سازمان صدا و سیما پیام رسان سروش را به چند دلیل برای فروش به مزایده گذاشته که به نظر می رسد بحث اقتصادی و فشار «روبیکا» ازمهمترین آنها باشد.»
مهدی انجیدنی، مدیرعامل پیام‌رسان گپ با بیان مطلب فوق به «ایران» گفت: به نظر می رسد علت اول به مزایده گذاشتن پیام رسان سروش، دشوار شدن نگهداری تجاری این پیام رسان است. چون هزینه های نگهداری پیام رسان ها زیاد است و باید مدل خوب تجاری وجود داشته باشد تا از پس هزینه های آن برآمد از آنجایی که سازمان صدا و سیما نیز با مشکلات مالی روبه رو است و نمی‌تواند از نظر مالی آن را پشتیبانی کند، حال تصمیم گرفته آن را به مزایده گذاشته و به فروش برساند.
انجیدنی دلیل دوم به مزایده گذاشتن پیام رسان سروش را فشار اپلیکیشن روبیکا عنوان کرد و افزود: به نظرم سازمان صدا و سیما با اپلیکیشن روبیکا در حال مشارکت است. این برنامه به دلیل قدرت و رانتی که دارد، توانسته یکسری کارها را به دلیل انحصار به خوبی انجام دهد. مثلاً پهنای باند آن در بین اپراتورها ( اپراتورهای اول و دوم ) رایگان بوده و تبلیغ آن روی آنتن صدا و سیما بی‌نهایت است بنابراین همین موضوع‌ها باعث شده که صدا وسیما انگیزه خود را (حال هم به دلیل بحث تجاری و مشکلات مالی و هم به دلیل فشار روبیکا،) برای همکاری با سروش از دست بدهد. به عبارتی حال که قرار است با روبیکا مشارکت داشته باشد دیگر نیازی به ادامه همکاری با سروش نمی بیند.
وی با بیان اینکه ورود صدا و سیما به داشتن پیام رسان از ابتدا کار درستی نبود، گفت: ولی باید گفت به مزایده گذاشتن این پیام رسان، به معنی شکست خوردن پروژه نیست. چون بسیاری از پیام رسان ها در دنیا مانند اسنپ چت، لاین و … بارها فروخته و یا وارد بازار بورس شده اند . یا وقتی واتس اپ به فیس بوک فروخته شد یک پروژه شکست خورده نبود اتفاقاً بسیار هم موفق بود بنابراین تغییر مالکیت امر طبیعی است و این کار برای رسیدن به منابع مالی بهتر و رشد بالاتر صورت می گیرد، چرا که برای سرمایه گذاری به پول بیشتری نیاز دارد.
این فعال حوزه پیام رسان ها در ادامه گفت: حال که قرار است سروش را کس دیگری بخرد و سرمایه گذاری کند، بنابراین پول هایی که برای آن پیش از این هزینه شده به هدر نرفته است، بلکه سرمایه گذاری بهتر برای آن ادامه می یابد و فروش آن به معنای ادامه کار است.
انجیدنی ابراز امیدواری کرد که این پروژه را بخش خصوصی بخرد چون به نظر وی وقتی بخش خصوصی در این زمینه ورود می کند منابع آن اتلاف نمی شود و بهتر از بخش دولتی و یا نیمه دولتی عمل می کند. وی معتقد است وقتی پیام رسان در دست حاکمیت است به دلیل رانتی که دارد مانع پیشرفت بخش خصوصی می شود، چرا که امکان رقابت سالم وجود ندارد.
چابکی نیاز اول یک پیام رسان
سهیل تقوی کارشناس فناوری اطلاعات هم معتقد است فروش و مزایده پیام رسان سروش امری طبیعی است و از آنجایی که راه اندازی آن از ابتدا و در زمان سرافراز رئیس سابق صدا و سیما سیاسی شد، حساسیت ها به آن زیاد شد.
تقوی گفت: به نظرم نهادهای حاکمیتی نباید در چنین پروژه هایی که به علت قرار گرفتن در لبه فناوری نیاز به چابکی بالا دارد، ورود کنند به همین دلیل ورود صدا و سیما از ابتدا به حوزه پیام رسان ها کار درستی نبود و از همان ابتدا انتقادهای زیادی به آن وارد شد، چرا که نهادهای حاکمیتی و بزرگی چون صدا و سیما چابک نیستند.
وی با بیان اینکه حتی خود مدیران این پیام رسان نیز به چابک شدن آن اذعان می کنند، افزود: مرتضی رحیمی مدیر پیام رسان سروش و جعفر خورشاد رئیس هیأت مدیره این پیام‌رسان نیز همین عقیده را دارند آنها نیز اعلام کردند که صدا وسیما به دنبال تزریق چابکی به این پیام رسان و تسهیل منابع مالی است بنابراین تصمیم گرفته مالکیت خود را به بخش خصوصی و تجاری واگذار کند. وی افزود: البته باید گفت صدا و سیما در بخش تبلیغات و رسانه این پیام رسان موفق عمل کرده بنابراین مخاطب خوبی هم نسبت به سایر پیام رسان های داخلی جذب کرده بود ولی با فروکش کردن تبلیغات برای این پیام رسان مخاطبان آن هم ریزش کردند. این برند آنگونه که انتظار می رفت نتیجه بخش نبود از سوی دیگر صدا و سیما طبق تعهداتی که داشت نتوانست به حمایت های مالی خود از این پیام رسان ادامه دهد بنابراین اکنون بهتر دیده تا سهم خود را به فروش برساند.
این کارشناس فناوری اطلاعات اعتقاد دارد که افزایش اختلافات سیاسی، تبلیغاتی و فنی در این پیام رسان نیز موجب شد تا سروش پلاس رونمایی شود و بعد از آن بود که اختلافات در این پیام‌رسان علنی‌تر شد و در همین راستا صدا و سیما نیز تصمیم گرفت با فروش آن از این پروژه خارج شود و آن را به یک سرمایه گذار جدید بسپارد تا به رشد پیام رسان کمک کند.
تقوی در ادامه گفت: فروش یک پیام رسان اتفاق خارق العاده ای نیست و در دنیا نیز مرسوم است و این کمک می کند تا از سوی سرمایه گذار جدید حمایت شود ولی باید پول، هوشمند به آن تزریق شده و تغذیه شود، اگر این اتفاق بیفتد می توان به آینده این پیام رسان امیدوار بود.
وی با بیان اینکه به دلایل سیاسی به برند این پیام رسان لطمه وارد شده است، افزود: بنابراین باید سرمایه گذار جدید برند را تغییر داده و بازیابی در آن صورت بگیرد تا بتواند رشد فناورانه ای داشته باشد. از سوی دیگر باید به شکل خلاقانه و کسب و کاری به آن تزریق شود تا وضعیت آن بهتر از قبل شده و مخاطبان زیادی را جذب کند.
تقوی معتقد است وقتی پروژه ای به مزایده گذاشته شود معنی اش شکست خورده بودن آن نیست واین نرم افزار بین ۲۰ نرم افزار برتر است و بین پیام رسان ها نیز جزو ۵ پیام رسان برتر انتخابی حاکمیت بوده. ممکن است بین رقبای خارجی اش عقب ماندگی داشته باشد ولی در بین داخلی ها اینگونه نیست و دارای موفقیت نسبی در جذب مخاطب بوده است.
مرتضی برجی دیگر کارشناس حوزه پیام رسان ها نیز معتقد است که سازمان صدا و سیما به این نتیجه رسیده که بهتر است توسعه و نگهداری اپلیکیشن سروش در یک مجموعه دیگر انجام شود، زیرا نرم افزارهای شبکه اجتماعی از بعد فنی و بازاریابی تخصص ویژه ای نیاز دارند و پیگیری آن احتمالاً در کنار سایر وظایف ذاتی صدا و سیما پیچیده است.
این کارشناس حوزه پیام رسان ها گفت: به مزایده گذاشتن این برنامه کاربردی به معنای شکست پروژه نیست اما به نظر می رسد سازمان صدا و سیما در مدیریت پیچیده آن موفق نبوده است چون اگر این اپلیکیشن با موفقیت عمل کرده بود و به اهداف از پیش تعیین شده می رسید، مدیریت صداو سیما اقدام به فروش نمی کرد.
برجی افزود: صدا و سیما از نظر مالی و تبلیغاتی هزینه زیادی برای این اپلیکیشن پرداخت کرد و هر چه در توان داشت برای بالا بردن نصب و استفاده ازاین اپلیکیشن به کار گرفت، ولی به نظرم آنچنان که باید هدفی که می‌خواست، محقق نشد.
وی در ادامه گفت: باید این پیام رسان را مجموعه ای خریداری کند که تخصصی و حرفه‌ای باشد. تجربه نشان داده است که واگذاری به شرکت‌های غیرمرتبط کار درستی نیست و نتیجه خوبی دربر نخواهد داشت مجموعه خریدار باید تعهد و انرژی خود را در به مقصد رسیدن این کار به کار بندد. امیدوارم که این پیام رسان راه خود را پیدا کند .