همنشین روزهای قرنطینه
درحالی‌که معمولا کتاب‌ها چندان قدر نمی‌بینند و جای مهمی در سبد خرید اغلب افراد ندارند، اما حالا شیوع ویروس کرونا و به‌دنبال آن خانه‌نشینی و قرنطینه اجباری باعث شده است که جایگاه این دوستان مهربان در زندگی روزمره تعریف جدیدی پیدا کند.
در واقع بسیاری از ما برای گذراندن روزهای عجیب قرنطینه، در جست‌وجوی راه‌های بهتر هستیم تا حداقل سختی این این روزها کمتر شود و هر کتاب دریچه‌ای به یک دنیای تازه است. با این اوصاف در ماه‌های اخیر و با همه‌گیری این ویروس، کتابخانه‌های زیادی در سراسر دنیا امکان دسترسی آنلاین و رایگان به مخازن خود را برای تمام مردم جهان فراهم کرده‌اند.
این درحالی است که ناشران و کتابفروشی‌های بسیاری هم با ابتکارات مختلفی سعی کرده‌اند کتاب‌هایشان را به‌صورت آنلاین ارائه کرده یا امکان سفارش از راه دور را برای افراد ایجاد کنند.جالب است بدانید که کتابخانه ملی ایران یکی از اولین کتابخانه‌های بزرگ دنیا بود که در هفته آخر اسفند گذشته اعلام کرد عموم مردم تا پایان فروردین به بیش از ۴۰۰ منبع این کتابخانه دسترسی رایگان و آنلاین خواهند داشت.
مسوولان این کتابخانه این کار را با هدف مسوولیت اجتماعی خود برای توزیع عادلانه اطلاعات و تقویت منابع مورد نیاز پژوهشگران و اهالی فرهنگ، انجام دادند. به این ترتیب و در زمان تعطیلی تالارهای این کتابخانه، بخشی از منابع کتابی و غیرکتابی این کتابخانه شامل ۱۳ هزار عکس تاریخی، ۳۷ هزار نسخه خطی، ۱۵ هزار کتاب چاپی نفیس، ۴ هزار کتاب چاپی سنگی، ۱۰۰هزار پرونده و ۲۲۰ هزار پایان‌نامه به‌صورت رایگان در اختیار اعضا قرار گرفته است.برای دسترسی به این منابع باید به آدرس http:/ / dl.nlai.ir مراجعه کنید. درحال‌حاضر امکان عضویت در کتابخانه ملی ایران برای استفاده از کتابخانه دیجیتال، بدون محدودیت سنی، تحصیلی و مکانی وجود دارد.
بعد از کتابخانه ملی، دانشگاه تهران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نهادهای آموزشی کشور دسترسی به کتاب‌های الکترونیکی موسسه انتشاراتی خودش را رایگان کرد.در آخرین روز از سال گذشته، روابط عمومی دانشگاه تهران اعلام کرد به‌خاطر مشکلات ناشی از شیوع ویروس کرونا و عدم دسترسی دانشجویان، استادان و عموم مردم به منابع علمی، کتاب‌های الکترونیکی موسسه انتشارات دانشگاه تهران از ابتدای فروردین به‌صورت رایگان در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرند.برای دسترسی به این کتاب‌های الکترونیکی کافی است به اپلیکیشن فیدیبو یا کتابخوان الکترونیکی فیدیبوک و بخش موسسه انتشارات دانشگاه تهران مراجعه کنید.
منابع علمی رایگان تا پایان ماه ژوئن
درست در همان روز دانشگاه کمبریج هم از ایجاد امکان دسترسی رایگان و نامحدود به کتاب‌هایش خبر داد. حالا انتشارات این دانشگاه به‌خاطر شیوع ویروس کرونا کتاب‌های خود را با فرمت HTML و به‌صورت رایگان در اختیار علاقه‌مندان قرار داده است.
به این ترتیب بیش از ۷۰۰ کتاب درسی این دانشگاه به‌صورت رایگان در اختیار پژوهشگران و علاقه‌مندان قرار گرفته است. برای دسترسی به این کتاب‌ها باید به وب‌سایت انتشارات دانشگاه کمبریج بروید، اما فراموش نکنید که این کتاب‌ها را تنها به‌صورت آنلاین می‌توانید مطالعه کنید و امکان دانلود آنها وجود ندارد.
با این حال دسترسی به این کتاب‌ها نامحدود است و هر کاربر می‌تواند هر تعداد کتابی را که مایل باشد، به‌صورت آنلاین مطالعه کند. بد نیست بدانید که دسترسی به کتاب‌های دانشگاه کمبریج از این طریق، تنها تا پایان ماه می‌سال‌جاری میلادی امکان‌پذیر است.
همچنین دانشگاه لیدن (Leiden) هلند که قدیمی‌ترین مرکز آموزش عالی این کشور است، روز گذشته اعلام کرد که امکان دسترسی به کتاب‌ها و پایان‌نامه‌های موجود در کتابخانه این دانشگاه به‌صورت آنلاین و رایگان برای علاقه‌مندان وجود دارد.
براساس اعلام دانشگاه لیدن، به‌دلیل شیوع ویروس کرونا و لزوم قرنطینه خانگی علاقه‌مندان می‌توانند تا پایان دوره تحصیلی جاری این دانشگاه (پایان ماه ژوئن) به کتاب‌های الکترونیکی کتابخانه آن در آدرس https:/ / www.library.universiteitleiden.nl دسترسی داشته باشند.
انجمن روانشناسی آمریکا هم در بیانیه‌ای اعلام کرده است به‌دنبال گسترش شیوع ویروس کرونا و تعطیلی کتابخانه‌ها و کتابفروشی‌ها، به‌صورت موقت امکان دسترسی رایگان و آنلاین به بیش از ۱۶۰ کتاب منتشر شده توسط این انجمن را فراهم آورده است.
این امکان تا پایان روز ۲۵ ماه می سال‌جاری میلادی وجود دارد و علاقه‌مندان برای دسترسی به این کتاب‌ها باید به آدرس این انجمن در https:/ / apastyle.apa.org مراجعه کنند.
با تمام اینها، نهاد «آرشیو اینترنت» هم با حمایت و کمک بیش از صد دانشگاه و نهاد آمریکایی، چیزی بیش از ۴/ ۱ میلیون جلد کتاب دانشگاهی را به‌صورت رایگان و آنلاین در کتابخانه اضطراری ملی (National Emergency Library) در دسترس عموم قرار داده است. این کتاب‌ها تا پایان ماه ژوئن سال‌جاری میلادی در این کتابخانه به آدرس https:/ / archive.org/ nel در دسترس خواهند بود.
رایگان شدن تعدادی از کتاب‌های الکترونیکی‌اپل و آمازون
کتاب‌های رایگان‌شده به‌خاطر کرونا به همین جا ختم نمی‌شود. به جز این اپل هم حالا تعدادی از کتاب‌های الکترونیکی‌اش از جمله کتاب‌های مربوط به کودکان یا کتاب‌های صوتی را رایگان کرده است.در پیام اپل در این رابطه آمده است که به دنیای کتاب‌های رایگان سفر کنید، کتاب‌ها را در کنار کودکان بخوانید، در کنار خانواده از معماها و دنیای رمز و رازها باخبر شوید و از کتاب‌های صوتی لذت ببرید.
آمازون نیز به‌دنبال اپل تعدادی از کتاب‌های موجود در سرویس کتابخوانی الکترونیکی‌اش (کیندل) را رایگان کرده است. برای استفاده از این کتاب‌ها باید اپلیکیشن کیندل را روی موبایل یا کامپیوتر خود نصب کنید.
همچنین سرویس scribd که از آن به‌عنوان نتفلیکس کتاب و کتاب صوتی یاد می‌کنند هم برای مدت یک ماه سرویس خود را به‌صورت رایگان عرضه کرده است.سرویس scribd دارای انبوهی از کتاب، کتاب صوتی، مجله و … است که هزینه یک ماه استفاده از آن حدود ۹ دلار است. با ساختن یک اکانت روی سایت یا از طریق اپلیکیشن آن می‌توانید کتاب، کتاب‌های صوتی یا مجلات مورد علاقه خود را دانلود و مطالعه کنید.در این سرویس همچنین تعداد قابل زیادی پی‌دی‌اف آموزشی وجود دارد.