غول سرمایه‌گذاری جسورانه در آستانه سقوط
اوضاع سرمایه‌گذار اصلی اوبر، جهان تکنولوژی را نگران کرده است
شرکت سافت‌بانک که معمولا به‌عنوان یکی از موفق‌ترین سرمایه‌گذاران جسور و حامی کسبوکارهای نوپا در اکوسیستم استارتآپی شناخته میشود، به تازگی گزارش مالی خود را تا پایان ماه مارس سال ۲۰۲۰ منتشر کرده است که نشان می‌دهد درآمد این شرکت در سال ۲۰۱۹ حدود چهار درصد رشد کرده است. در عین حال، بنا بر گزارش درآمدهای سافت‌بانک، در مجموع، این شرکت تقریبا ۱۳ میلیارد دلار ضرر داشته است. در واقع، این نخستین ضرر این غول سرمایه‌گذاری جسورانه در ۱۵ سال گذشته بود و این درحالی است که صندوق ویژن، که توسط سافت‌بانک تاسیس و در شرکت‌هایی مانند WeWork و اوبر سرمایه‌گذاری کرده، هم نزدیک به ۱۸ میلیارد دلار متضرر شده است. این شرکت تنها از سرمایه‌گذاری این بانک در WeWork متحمل ۷/ ۶ میلیارد دلار ضرر شده است.
شرکت سافت‌بانک در سال ۱۹۸۱ راه‌اندازی شد و در سال ۲۰۱۱ ارزش بازار آن معادل ۵۲/ ۴۳ میلیارد دلار برآورد شد. دفتر مرکزی این شرکت در شهر توکیو، ژاپن قرار دارد و سهام آن در بورس نیویورک و بورس توکیو معامله میشود. سافت‌بانک در زمینه ارائه خدمات خطوط تلفن ثابت، شبکه تلفن همراه، خدمات اینترنت و پهن‌باند، بازاریابی و تجارت الکترونیک، همچنین در حوزه رسانه‌های گروهی فعالیت می‌کند. این شرکت یکی از پیشگامان سرمایه‌گذاری در شرکت علیبابا بود که با تامین مالی ۲۰ میلیون دلاری به جمع سهامداران آن پیوست تا یکی از برندگان سرمایه‌گذاری در این یونیکورن ۱۰۰ میلیارد دلاری باشد.
آمارها حاکی از آن است که درآمد سافت‌بانک در سال ۲۰۱۹ معادل ۷/ ۴۴ میلیارد دلار بوده است. همچنین درآمد عملیاتی (درآمد ایجاد شده از منابع مربوط به عملیات تجاری روزانه شرکت) این شرکت در سال گذشته بالغ بر ۴/ ۸ میلیارد دلار بوده است که نسبت سال ۲۰۱۸ حدود ۱۱ درصد افزایش یافته است. در گزارش مالی شرکت سافت بانک آمده خالص فروش این شرکت در سال گذشته ۵/ ۱ درصد رشد کرده و به رقم ۸/ ۵۶ میلیارد دلار رسیده است. همچنین جریان نقدی آزاد سافت بانک در سال ۲۰۱۹ حدود ۲درصد رشد کرده و ۸/ ۴ میلیارد دلار افزایش یافته است. یکی از بخش‌های مهم سافت‌بانک صندوق سرمایه‌گذاری آن یا صندوق ویژن (Vision Fund) است که یک صندوق ۱۰۰ میلیارد دلاری است. این صندوق در سال ۲۰۱۷ بنیان نهاده شد و اکنون بزرگ‌ترین صندوق سرمایه‌گذاری تکنولوژی در جهان به‌شمار می‌آید. در واقع صندوق ویژن قوانین سرمایه‌گذاری جسورانه و سرمایه‌گذاری در صنعت تکنولوژی را تغییر داد از جمله اینکه حداقل مبلغ چک‌ها در آن ۱۰۰ میلیون دلار تعیین شد و بعد میلیاردها دلار در غول‌های تاکسی اینترنتی مثل اوبر و دیدی(غول تاکسی اینترنتی چین) سرمایه‌گذاری کرد. صندوق ویژن سرمایه خود را به‌طور عمده از سرمایه‌گذاران عربستان سعودی و اماراتی تامین کرد.
گزارش مالی سافت‌بانک در سال گذشته سرمایه‌گذاری ۷۵ میلیارد دلاری صندوق ویژن در ۸۸ استارت‌آپ را نشان می‌دهد که در پایان مارس سال میلادی جاری این استارت‌آپ‌ها ۶/ ۶۹ میلیارد دلار ارزش‌گذاری شده‌اند. اوبر به‌عنوان یکی از شرکتهای شناخته شده ویژن فاند که سهام آن در بورس نیویورک عرضه شد، ۴۶/ ۱ میلیارد دلار ضرر برای این گروه ایجاد کرد. در مقابل، Guardant Health سودی معادل ۶۷/ ۱ میلیارد دلار رقم زد، درحالی‌که Slack هم ۶۰۵ میلیون دلار سود خوب داشته است. این دو شرکت برتر در پرتفوی صندوق ویژن بودند.
شش ضرر متوالی
استراتژی ماسایوشی سون، مدیرعامل سافت بانک، برای رشد و توسعه سریع تا اینجای کار به ۶ ماه ضرر متوالی منجر شده و این ضرر پیش از آن بوده است که شیوع ویروس کرونا فعالیت صندوق ویژن را با اختلال مواجه کند. براساس پیشبینی وی، با وجود زیان‌های مالی کرونا، یونیکورنهایی که این صندوق روی آنها سرمایه‌گذاری کرده میتواند آن را نجات دهد. به گفته وی، انتظار می‌رود حدود ۱۵ استارت‌آپ تحت حمایت مالی این شرکت سرمایه‌گذاری در ورطه ورشکستگی باشند؛ با این حال، ماسایوشی سان به‌رغم ضررها و کاهش چشمگیر در ارزیابی WeWork، نسبت به بقای آن خوش بین است.استارت‌آپ WeWork یکی از بزرگ‌ترین امیدهای سافت‌بانک برای ورود به بورس بود اما درست درگام‌های آخر مشخص شد که بنیان‌گذار شرکت در ارائه وضعیت مالی آن شفاف نبوده و این به کنار رفتن او از مدیریت شرکت و به تعویق انداختن ورود به بورس انجامید.
این درحالی بوده که اوبر یکی از شرکتهای دیگری است که تحت حمایت مالی سافت بانک است، در عین حال که ورود امیدوارکننده‌ای به بورس نداشته این روزها نیز به‌خاطر شیوع ویروس کرونا حال و اوضاع خوبی ندارد. طوری که اوبر علاوه بر اخراج ۳۷۰۰ کارمند در ابتدای ماه جاری میلادی، به تازگی سه هزار کارمند دیگر خود را اخراج و ۴۶ دفترش را نیز تعطیل کرده است. شرکت تاکسی آنلاین اوبر حدود یک چهارم کارمندانش را اخراج کرده و همزمان با کاهش ۸۰ درصدی تقاضا روبه رو است. به هر حال، ماه گذشته، سافت بانک ۴۱ میلیارد دلار از داراییهایش را فروخت تا بتواند ذخایر نقدی خود را افزایش دهد و یک برنامه بلندپروازانه را برای خرید ۲۳ میلیارد دلار از سهام خود باز پس گیرد و مانع از سقوط آن شود.
به گفته ماسایوشی سان، مدیرعامل سافت بانک، برآورد ضرر مالی کسب‌وکارها از کرونا دشوار است. با این حال، همان‌طور که شرکت‌ها بحران‌های مالی مانند رکود بزرگ دهه ۱۹۲۰ را پشت‌سر گذاشتند و از میان آنها صنایعی مانند نفت، الکترونیک، خودروسازی و فرآوری غذایی توانستند دوباره رونق بگیرند و نجاتدهنده اقتصاد کشورها باشند. در دوران کرونا نیز کسب‌وکارهایی از جنس آنلاین مانند تجارت آنلاین، آموزش آنلاین، پخش فیلم آنلاین، خدمات پزشکی آنلاین و… رونق گرفتند. هرچند در این میان، یونیکورنها با چالشهایی مانند کمبود نقدینگی و کاهش تقاضا مواجهند، با این حال، این کسبوکارهای میلیاردی می‌توانند ناجی سرمایه‌گذاران در دوران کرونا باشند تا کمتر از گزند این بیماری جدید آسیب ببینند.
