فضای مجازی جایگزین هیچ رسانه‌ای نیست
کارشناسان حاضر در چهل و سومین نشست «نقد و اندیشه» با اشاره به نقش مهم فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در زندگی مردم به ویژه در دوره همه گیری کرونا بر لزوم داشتن سواد رسانه‌ای تاکید کردند.
چهل و سومین جلسه از سلسله نشست‌های نقد واندیشه با موضوع «نقش فضای مجازی در اطلاع رسانی اخبار کرونا» با حضور «محمد خدادی»، معاون مطبوعاتی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و «محمدصادق عرب»، مدیر مسوول سایت خبری تحلیلی تابناک به صورت زنده از طریق اینستاگرام و غیرحضوری برگزار شد.
در ابتدای این جلسه خدادی معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه فضای مجازی برگرفته از فضای حقیقی است اظهار کرد: فضای مجازی مانند هر موضوع دیگری نقاط ضعف و قوت دارد بنابراین نباید نگاه صفر تا صدی به آن داشته باشیم و امروزه فضای مجازی نزدیکترین عنصر به هر انسان است.
تشکیل کمیته اطلاع رسانی کرونا در ارشاد
وی با اشاره به تشکیل کمیته اطلاع رسانی در حوزه کرونا خاطرنشان کرد: پیش از اعلام رسمی وقوع کرونا در ایران، وزارت ارشاد با رسانه‌ها جلسه‌ای برگزار و درباره نحوه اطلاع رسانی در موضوع کرونا توضیحاتی ارایه کرد.
خدادی افزود: پس از اعلام همه گیری کرونا در سال گذشته، کمیته اطلاع رسانی به ریاست وزیر ارشاد در این وزارتخانه تشکیل شد که سخنگوی دولت و دبیر شورای عالی امنیت ملی در آن حضور داشتند.
وی با اشاره به تشکیل کارگروه در کمیته کرونا تاکید کرد: در این کمیته، سه کارگروه، ستاد خبری مقابله با کرونا، کمیته اقدام خبری مقابله با کرونا و کمیته تولید محتوای خبری مقابله با کرونا تشکیل شد و تیم‌های رصد هم آغاز به کار کردند.
خدادی بیان کرد: سعی کردیم در زمان کرونا پل ارتباطی رسانه ها و دستگاه‌ها باشیم زیرا به باور ما شراکت جمعی می‌تواند با کرونا مقابله کند و عبور از بحران را داشته باشد بنابراین برای دستیابی به این موضوع همه رسانه‌ها و دست اندرکاران رسانه کنار هم قرار داشتند.
وجود حجم زیاد اطلاعات در فضای مجازی
محمدصادق عرب مدیر مسوول سایت تابناک درباره نقش فضای مجازی در برخورد با موضوع کرونا خاطرنشان کرد: باید بدانیم که نقش فضای مجازی و کارکردهای آن به دور از مسایل سیاسی و کوچک نمایی و بزرگنمایی چیست؟ جایگاهی است که صرفا اغتشاش گر دارد یا راهنما و کمک کننده است؟
وی بیان کرد: شبکه‌های اجتماعی مدل قابل قبولی دارند که بدون سوءاستفاده می‌توانند نقش‌های خوبی داشته باشند.
مدیر مسوول سایت تابناک با اشاره به حجم زیاد ارتباطات در زمان بیماری کرونا تصریح کرد: در اسفند ماه که اینترنت رایگان به مردم ارایه شد زیرساخت‌ها و سخت‌افزارها پاسخگوی حجم زیاد ارتباطات بود.
رسانه‌های داخلی پاسخگوی شایعات
مدیر مسئول سایت تابناک با بیان اینکه ما با ویروس بی رحمی مواجه بودیم خاطرنشان کرد: وقتی مردم از بنگاه‌های خبری بیرون از کشور ناامید شدند به اخبار داخلی رجوع کردند. از روز دوم فروردین ماه چندین نشست آنلاین خبری برای پاسخگویی به شایعات برگزار شد و در مجموع به لحاظ اطلاع رسانی امروز فضای خوبی در این زمینه داریم.
دروازه‌بانی خبر در رسانه‌های رسمی
در ادامه معاون وزارت ارشاد خاطر نشان کرد: یکی از اشکالات ما در رسانه های داخلی محل انتقال خبر است که در حال حاضر فضای مجازی یکی از محل های اصلی آن است، آن هم بدون اینکه دروازه‌بانی خبر داشته باشند.
وی خاطرنشان کرد: البته رسانه‌های شناسنامه دار دقت بیشتری در دروازه‌بانی خبر دارند اما در شبکه‌های مجازی این اتفاق رخ نمی‌دهد و موجب سواستفاده‌هایی نیز میشود.
خدادی در عین حال با اشاره به مزایای فضای مجازی افزود: شبکه‌های اجتماعی جای هیچ رسانه‌ای نیامدند و جایگاه جدیدی را پر کردند و بیشترین استفاده را در زمان استراحت افراد، وسایل حمل و نقل و هنگام انجام کارهای مختلف دارند.
تردید در آمار کرونا
مدیر مسئول تابناک در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه بیشترین نقدی که هنگام اطلاع رسانی در اخبار کرونا از سوی مردم انجام می‌شد چه بود؟ بیان کرد: بیشترین نقد بر ما آمار کرونا بود و در پیام‌هایی که از سوی مردم ارسال می‌شد صحت آمار مورد سوال قرار می‌گرفت. باید بپذیریم کرونا بعد از وقایع سقوط هواپیمای اوکراینی رخ داد که موجب شد اعتماد مردم به رسانه کاهش داشته باشد و آسیب بزرگی به باورپذیری مردم وارد کرد.
وی درباره سواستفاده برخی افراد از فضای مجازی افزود: اگر افرادی با نظام مشکل دارند نباید از مردم سوءاستفاده کنند و در چنین شرایطی با انتشار اخبار غلط تشویش در جامعه ایجاد کنند.
لزوم نیاز به سواد رسانه‌ای
عرب درباره نحوه غربالگری اخبار تصریح کرد: با اینکه تعداد زیادی گوشی تلفن همراه دست مردم قرار دارد اما سواد رسانه‌ای هنوز عمومی نشده و مردم و هر شهروندی که موبایل هوشمند دارد یک رسانه است، باید پذیرفت که تاکنون آموزش‌های خوبی نداشته ایم و باید به این حوزه کمک کنیم.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه نمره شما به دست‌اندرکاران رسانه در زمینه اطلاع‌رسانی کرونا چند است؟ خاطرنشان کرد: من نمره قبولی را به دست اندرکاران رسانه در این آزمون بسیار سخت می‌دهم و از رسانه‌های مختلف و صداوسیما تشکر می‌کنم.
عرب در پایان تاکید کرد: باید توجه داشته باشیم در طول تاریخ هر زمانی تفرقه زیاد شده است روحیه همدلی از بین رفته است و به تبع اتفاق‌های خوب کمرنگ شده پس باید در این زمینه دقت داشته باشیم.در دوره های اینچنین باید بیشتر از هر زمان دیگری به همدلی توجه داشته باشیم تا از شرایط و بحران ها آسیب نبینیم.