هت‌تریک «خانه مستوفی‌الممالک» از زبان مسوولان شهری
کمتر پیش آمده بود بنا یا خانه‌ای تاریخیِ در اختیار دستگاهی دولتی مورد توجه قرار بگیرد، به اندازه‌ای که خبرنگاران را صدا کنند، توری برگزاری کنند، حرفی بزنند و قولی بدهند برای اختصاص بودجه‌ی مرمتی و کاربری‌اش!
خانه‌ی «مستوفی‌الممالک» در دل بافت تاریخی تهران، از همین کمترها دست‌کم بهره‌ای برده است؛ سهمی به اندازه‌ی شنیده شدن هر از گاه نامش از دهان یکی از متولیانِ بنا و قول و قرارهایی که با وجود سرانجام نیافتنش رسانه‌ای شدند، شاید هم همین سروصداهای بی‌نتیجه باعث شد تا هشدار اعضای شورای شهر تهران را برای وضعیت نابسامانش بگیرد.
عمارت مستوفی در یک بلوک شهری قرار گرفته که درون آن آثار تاریخی ـ فرهنگی و جاذبه‌های گردشگری مهمی مانند «بقعه امام‌زاده سیدناصرالدین(ع)»، «بازارچه قوام‌الدوله»، «کلیسای سورپ گئورگ»، «گذر قلی»، «خانه پدری جلال آل‌احمد»، «مسجد حاج رجبعلی»، «مسجد و مدرسه و آب‌انبار معیر» و «سرای میزانی» قرار دارد؛ خیابانی که از شمال به خیابان پانزده خرداد غربی، از جنوب به خیابان مولوی، از شرق به خیابان خیام و از غرب به خیابان وحدت اسلامی محدود میشود.
خانه کنونی «مستوفی‌الممالک» در دوره قاجار در ۱۲۷۳ خورشیدی توسط میراز حسن مستوفی در جبهه جنوبی چال‌حصار و در پهنه میانی محله سنگلج ساخته شد. اسناد می‌گویند این باغ مساحت به مراتب بیشتری داشته است اما پس از فوت میرزا حسن، بخش‌هایی از آن تفکیک و فروخته شد و فقط عمارت اصلی در یک زمین ۱۶۰۰ متری باقی ماند.
بعد از انقلاب اسلامی این خانه‌ی تاریخی و نفیس در اختیار شرکت پست قرار گرفت و تا همین چند سال قبل که یکی از خبرنگاران در توییتی از وزیر جوان ارتباطات خواست به این بنای تاریخی توجه کند و گویا او نیز بر همان اساس از وجود چنین بنای تاریخی در زیر مجموعه وزارتخانه خود مطلع شده بود، سعی کرد به آن توجه نشان دهد؛ به حدی که مدیریت آن را از شرکت پست به اداره کل روابط عمومی‌اش که مدیرکل آن یکی از فعالانِ قدیمی میراث فرهنگی است، سپرد.
تا رسیدنِ عمرِ خانه‌ی مستوفی‌الممالک به همین حد که وزیر ارتباطات با این بنای تاریخی ارتباط بگیرد؛ شرکت پست این بنای تاریخی و نفیس را به یکی از مهم‌ترین لوکیشن‌های سینمای ایران تبدیل کرد و فیلم‌هایی همچون سلطان صاحبقران، عروسی خوبان، دلشدگان و بخش‌هایی از سریال شهرزاد در این خانه فیلم‌برداری شده که متأسفانه همین کار باعث واردشدن آسیب زیادی به این خانه شد.
خدایار قاقانی در سال ۱۳۹۰ نیز مستندی با نام «خونه» را می‌سازد که به بررسی وضعیت این خانه تاریخی و فیلم‌ها و سریال‌های فیلمبرداری‌شده در این خانه می‌پردازد و با چهره‌های معروف هنری و سیاسی که با این خانه ارتباط داشته‌اند درباره آن صحبت می‌کند.
و سرانجام در تیرماه سال ۱۳۹۷، محمدجواد آذری جهرمی، دستور برگزاری جلسه‌ای هم‌اندیشی برای نجات این خانه‌ی تاریخی را داد و از پژوهشگران تهران خواست تا پیشنهادهای خود را برای کاربری این بنای تاریخی اعلام کنند. با این اقدام رسانه‌ها او و وزارتخانه متبوعش را یک قدم از میراث فرهنگی جلوتر دانست.
او در همان جلسه اظهار کرد: «من به عنوان وزیر ارتباطات تا زمانی که یک خبرنگار میراث فرهنگی درباره‌ی این خانه در صفحه‌ی شخصی من ننوشته بود، نمی‌دانستم خانه‌ی آقای مستوفی که روزی وزیر ارتباطات بوده در اختیار این وزارتخانه است. فردای شبی که مطلب خبرنگارِ میراث فرهنگی را خواندم، از کارشناسان درخواست بررسی و اعلام یک گزارش در مورد این خانه را کردم و بعد از تائید صحبت‌ها، گروهی را فرستادم تا وضعیت را بررسی کنند. گفتند آن یک ساختمان ارزشمند است که عقبه‌ی تاریخی دارد. بنابراین مالکیتش را از اداره‌ی پست به مرکز روابط عمومی وزارتخانه منتقل کردم تا بهتر بتوانیم این بنای تاریخی را ساماندهی و مرمت کنیم.»
یک سال بعد از برگزاری آن جلسه و چند بار صحبت در این زمینه و حضور چند باره و بی‌نتیجه‌ی تیم تهرانگرد مسجدجامعی در این بنای تاریخی که همه‌ی آن‌ها بی‌نتیجه بود، در شهریور ۱۳۹۸، این‌بار نوبت به فراکسیون پاسخگوی مجلس رسید.
علی بختیار ـ رییس فراکسیون پاسخگو در مجلس شورای اسلامی ـ با شنیدن خبرهایی از وضعیت نه چندان جالب خانه، تصمیم به بازدید از این بنا گرفت و چند خبرنگار میراث فرهنگی را نیز با خود همراه کرد.
او بعد از دیدن دو طبقه‌ی زیرزمین و طبقه همکف خانه و در شرایطی که درِ پشت بام آن بسته شده بود، وضعیت آن را چندان مناسب نمی‌بیند و حتی در زمان بازدیدش، پیشنهاد می‌دهد خانه به میراث فرهنگی برگردانده شود که خبرنگاران به او می‌گویند، در یکی دو سال گذشته، این پیشنهاد را جهرمی – وزیر ارتباطات -، به مونسان – وزیر وزارتخانه جدید میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری – داده، اما او درخواست کرده تا خانه همچنان در اختیار خودش باشد.
او هم بعد از بازدیدش وضعیت را این طور تشریح می‌کند: «شرکت پست این اثر قدیمی را در اختیار داشته، اما متاسفانه نتوانسته برای حفظ این اثر مشخص اقدام کند، در حالی که دست‌کم در طول سال‌هایی که این بنا در اختیار آن بود، می‌توانست از این بنا به عنوان اداره یا بنایی که در اختیار خود پست استفاده کند یا از این خانه به عنوان استارتاپ استفاده کند. اکنون نیز به نظر می‌رسد در بخش‌های مختلف این خانه دستکاری‌هایی انجام شده است، این خانه در سال‌های گذشته برای کسب درآمد به عنوان لوکیشن فیلم وسریال در اختیار گروه‌های فیلم‌بردار قرار می‌گرفته است.»
و تا سه شنبه ۱۳ خرداد، آن صحبت‌ها آخرین اظهارنظرها درباره‌ی این خانه‌ی تاریخی بودند تا بعد از یک سال، این بار حجت نظری ـ عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران ـ از وضعیت نامناسب خانه مستوفی الممالک که در اختیار وزارت ارتباطات است گله کرد.
او در تذکر پیش از دستور خود در جلسه شورای شهر تهران با بیان این که دو سال پیش درخصوص وضعیت خانه مستوفی الممالک تذکر دادم که وزیر ارتباطات نیز قول مرمت آن را داد، گفت: گویا پس از این تذکر اقداماتی نیز انجام شده اما دو هفته قبل به مناسب هفته میراث فرهنگی از این خانه بازدید کردم اما وضعیت آن اصلا مناسب نبود. از شهرداری تهران و وزارت ارتباطات می‌خواهم که هر چه سریع‌تر مرمت این خانه ارزشمند را تمام کرده تا امکان بازدید مردم فراهم شود.»
و هنوز خانه مستوفی الممالک در خیابان ۱۵ خرداد – گلوبندک- ، کوچه بادامچی، بعد از چاله حصار کوچه «مستوفی»، منتظر است ببیند قول کدام یکی از مردانِ دولتی به ثمر می‌نشیند تا باقی مانده‌های خانه را به سامانی برساند.
