سامانه همتا: اگر به واردات آیفون ادامه دهیم در تامین خوراک مردم به مشکل می‌خوریم
نشست خبری «کالبدشکافی تبصره منع واردات موبایل بالای ۳۰۰ یورو» با حضور اعضای انجمن واردکنندگان موبایل و چند تن از کارشناسان سامانه همتا با حضور اصحاب رسانه برگزار شد. «حسین یوسفیان» نماینده‌ی سامانه همتا در این نشست خبری، اعلام کرد که در سال ۹۸ نیم میلیارد یورو صرف واردات آیفون به شکل مسافری و رسمی شده است. او نهایت تلاش خود را انجام داد تا استدلال‌های مختلفی را مطرح کند که چرا واردات موبایل‌های بالای ۳۰۰ یورو در شرایط ارزی کنونی، منطقی نیست.
یوسفیان گفت که متوسط مصرف موبایل در ایران به طور سالانه ۲۵ میلیون دستگاه بوده و پس از طرح رجیستری و نوسانات ارزی، این رقم به ۱۵ میلیون موبایل رسیده است. وی اعلام کرد که از این حجم تعداد مورد نیاز موبایل در کشور، درصد ناچیزی متعلق به گوشی‌های بالای ۳۰۰ یورو است. به گفته یوسفیان گوشی‌های بالای ۳۰۰ یورو از لحاظ تعدادی ۹ درصد بازار را در برمی‌گیرند اما همین گروه کوچک، ۳۵ درصد منابع مالی بازار موبایل را به خود اختصاص می‌دهند.
نماینده سامانه همتا گفت که ۹۴۰ هزار گوشی مسافری بالای سیصد یورو در سال ۹۸ وارد کشور شده که ۵۵۰ هزار مورد آن (بیش از نیمی از این تعداد) متعلق به برند اپل بوده است: «از این مقدار باید بگویم سال گذشته تنها ۴۰ هزار گوشی اپل به صورت رسمی وارد کشور شده است و بقیه گوشی‌ها به صورت مسافری وارد شده است.»
به گفته یوسفیان پرمصرف‌ترین گوشی بالای ۳۰۰ یورو در سال گذشته متعلق به آیفون ۱۱ پرومکس و آیفون ۱۱ بوده و اساسا برند اپل سهم بزرگی در میان گوشی‌های پرمصرف در نرخ بالای سیصد یورو را دارا هستند. از آنسو گوشی‌هایی مانند سری A سامسونگ جزو سه گوشی پرمصرف و پرفروش بازار در سال ۹۸ بودند که زیر ۳۰۰ یورو قیمت داشتند.
نماینده سامانه همتا می‌گوید که در سال گذشته نیم میلیارد دلار صرف واردات اپل شده که تنها ۴ درصد از بازار سهم موبایل کشور را پوشش داده. او این رقم را با آمار واردات کالاهای دیگر کشور مقایسه می‌کند: «مصرف ارز برای «تایر» خودرو در سال گذشته ۲۵۰ میلیون دلار بوده و در صنعت پوشاک یک رقم ۴۰۰ میلیون یورویی به چشم می‌خورد. واردات گوشی اپل از این مقدار هم بیشتر بوده است.»
در این نشست با تاکید بر اینکه اگر به واردات گوشی گران‌قیمت اپل ادامه دهیم مجبور هستیم از بسیاری موارد نظیر خوراک مردم بزنیم تا گوشی‌ها را وارد کنیم، اعلام شد که در سال ۹۹ گوشی با ارزش بیش از ۳۰۰ یورو به تنهایی ۲۸ درصد منابع ارزی واردات موبایل را مصرف کرده اما تنها ۶ درصد نیاز بازار را تامین کرده است.
یوسفیان در ادامه به اخباری مبنی بر ۳ برابر شدن واردات گوشی اشاره کرد و آن را یک اشتباه خواند و در رد آن استدلال‌هایی آورد: «سال قبل ۳.۲ میلیون دستگاه به صورت تجاری و رسمی وارد شده و امسال ۲.۶ میلیون دستگاه رسمی وارد شده. پس واردات رسمی کاهش هم داشته است و اگر گفته میشود واردات سال گذشته زیاد بوده دلیلش به خاطر واردات مسافری بیش از حد سه ماهه اول سال ۹۸ بوده است. باید بدانیم سه ماهه آخر سال ۹۸ نزدیک به ۴.۹ میلیون دستگاه وارد کشور شد و در سه ماهه اول سال ۹۹ این رقم به ۲.۶ میلیون رسید که دلایل این کاهش عرضه موبایل هم به نرخ ارز و هم شرایط کرونا برمی‌گردد.»
او تاکید دارد که از ابتدای سال ۱۳۹۹ برای گوشی بالای ۳۰۰ یورو ارزی تخصیص نداده شده و اذعان دارد «اینکه دولت می‌گوید این تصمیم پس گرفته شده اساسا جمله غلطی است. این مسأله از اول سال بوده و هنوز هم بانک مرکزی ارزی تخصیص نمی‌دهد.» وی افزود: «در سال گذشته ۲.۴ میلیارد یورو ارز تخصیص داده شده که ۱.۱ میلیارد یورو از این مبلغ به شکل قاچاق وارد شده و از منابع بانک مرکزی نبوده است.»
یوسفیان همچنین خاطرنشان کرد که اگر مسائل مربوط به تخصیص ارز مانند سال گذشته مدیریت شود مشکلات تامین ارز به شدت افزایش پیدا خواهد کرد که منجر به قطع واردات تلفن همراه خواهد شد: «قیمت موبایل رابطه مستقیم و کوتاه مدتی با قیمت ارز دارد.»
او در پاسخ به این سوال که چرا مشکلات واردات به صورت مسافری که اکثر کارشناسان از جمله خود اعضای انجمن واردکنندگان موبایل معتقد هستند باید به آن واردات قاچاق گفته شد در سامانه همتا حل و فصل نمی‌شود تا شاهد واردات مسافری واقعی گوشی باشیم، به دیجیاتو گفت:
«ترفندهای نظیر خرید و فروش پاسپورت و یا کد اتباع که توسط سودجویان استفاده میشود تا گوشی‌ها را به صورت مسافری وارد کنند ربطی به اینکه یک باگ در سامانه همتا باشد، ندارد. ما از سال گذشته در این زمینه تلاش‌های متعددی کردیم و واردات مسافری حالا از ۴۰ هزار مورد در روز بسیار کمتر شده و به زیر ۱۰۰۰ عدد است. مشکل ثبت گمرکی است چرا که در کالای تلفن همراه دوره‌ای سه ماهه به نام دوره خاکستری گذاشته شده که مسافر می‌تواند به جای اینکه موبایل خود را در لحظه بدو ورود به کشور رجیستری کند و هزینه‌های آن را پرداخت نماید، می‌تواند چند هفته بعد این کار را به صورت غیر حضوری انجام دهد. افراد قاچاقچی هم اطلاعات مسافرین را می‌خرند و یا آنها را می‌دزدند و خرید و فروش سیمکارت با نام اطلاعات پاسپورتی آن انجام می‌دهند و در سامانه گمرک اطلاعات را ثبت می‌کنند، ما در سامانه همتا این اطلاعات پرداختی و هویتی را می‌بینیم و ملزم به ثبت گوشی هستیم. اگر می‌خواهیم روند اصلاح شود باید گمرک روند ثبت مسافری گوشی را به صورت آنی انجام دهد، مانند همه جای دنیا.»