جنگ سیاسی بین چین و آمریکا در یک سال گذشته بیشتر از همه چیز به بازارهای اقتصادی آنها صدمه زده است. گزارشهای جدید نشان میدهد که در نتیجه تحریمهای تکنولوژی آمریکا علیه شرکتهای چینی، این شرکتهای آمریکایی هستند که سهم خود در بازار پررونق چین را از دست میدهند.
در چند ماه گذشته با وجود نگرانیهایی که درمورد افزایش فشار بر چین و تاثیر آن بر زنجیره عرضه جهانی وجود داشته، دولت آمریکا همچنان تحریمهای چین در حوزه تکنولوژی را تشدید کرده است. البته که این تحریمها چالشهایی جدی برای فناوری پیشرفته چین به دنبال خواهند داشت؛ اما از سوی دیگر این تحریمها پیامدهایی هم برای شرکتهای آمریکایی به دنبال داشته است، از جمله اینکه پیشبینی میشود این شرکتها دسترسی خود به را بزرگترین بازار آینده جهان یعنی بازار چین از دست بدهند.
در روز ۳۰ ژوئن سال گذشته، اداره ارتباطات دولت فدرال آمریکا دو شرکت بزرگ صنعت ارتباطات چین یعنی هواوی و ZTE را تهدیدی برای امنیت ملی خواند و خرید تجهیزات و خدمات این شرکتها از طریق بودجه دولتی را ممنوع اعلام کرد. در تاریخ ۱۵می، وزارت بازرگانی آمریکا (DOC) با اصلاح قانون محصول مستقیم، فروش هرگونه محصولی که حتی بخش کوچکی از تکنولوژی آمریکایی در آن به کار رفته را به هواوی و شرکت های وابسته اش ممنوع اعلام کرد. یک سال پیش هم وزارت بازرگانی آمریکا، هواوی را در لیست سیاه قرار داد و شرکتهای آمریکایی برای فروش هرگونه محصولی به این شرکت باید ابتدا تاییدیه دولت را کسب می کردند. در گام جدیدتر آمریکا پای خود را از مسائل تجاری فراتر گذاشته و صدور ویزای دانش آموزان و دانشمندان چینی را محدود کرده است و دانشمندان چینی-آمریکایی فعال در بخش تکنولوژیهای پیشرفته را زیر ذره بین قرار داده است. همچنین دولت آمریکا دیگر کشورها را هم تحت فشار قرار داده تا به همکاریهای خود در زمینه توسعه شبکه 5G با هواوی پایان دهند. شواهد نشان میدهد که آمریکا سعی دارد با تحریم شرکتهای چینی پیشگام در زمینه 5G از پیشرفت تکنولوژیهای پیشرفته در چین جلوگیری کند.
شکی نیست که محدودیتهای تازه آمریکا بر فعالیت هواوی و دیگر شرکتهای چینی تاثیرگذار خواهد بود و زنجیره عرضه جهانی را دچار اخلال خواهد کرد؛ اما ممنوعیت استفاده از منابع چینی برای شرکتهای بزرگ امریکایی هم هزینه سنگینی خواهد داشت. در این زمینه هیچ شرکتی از جمله شرکتهای آمریکایی از این محدودیتهای مستثنی نیستند. در گزارشی از سوی گروه مشاوره بوستن مشخص شد که اگر آمریکا صادرات محصولات نیمه رسانا به چین را به طور کامل ممنوع کند، در طول سه تا پنج سال سهم شرکتهای تولیدکننده این محصولات در بازار جهانی ۱۸ درصد و درآمد این شرکت ها تا ۳۷ درصد کاهش پیدا خواهد کرد. طبق این گزارش حتی اگر محدودیتهای فعلی تشدید نشود هم شرکتهای آمریکایی ۸درصد از سهم خود در بازار جهانی و ۱۶ درصد از درآمد خود را از دست خواهند داد.
گروههای صنعتی آمریکا از تحریم تازه وزارت ارتباطات به شدت انتقاد کرده و هشدار دادهاند که این ممنوعیت ضربهای جدی به صنعت چیپسازی آمریکا وارد خواهد کرد. داگ جاکوبسون، وکیل معاملات بین الملل در گزارشی تصریح کرده است که این اقدام «بیشتر از اینکه روی هواوی تاثیر منفی داشته باشد، روی شرکت های امریکایی تاثیر منفی خواهد داشت، زیرا هواوی در آینده زنجیره عرضهای برای خود محیا خواهد کرد.»
اما تا کنون چین واکنش شدیدی در مقابل امریکا نشان نداده است و به دنبال راه حلی برای همکاری و عرضه جهانی است. اندرو پالک، اقتصاددان شرکت مشاوره تریویوم، باور دارد که قرار گرفتن هواوی در لیست سیاه امریکا «سرعت پیشرفت تکنولوژی چین را افزایش داده است». مجله کوارتز پس از قرار گرفتن هواوی در لیست سیاه آمریکا در سال ۲۰۱۹ به نقل از پالک نوشت: «در نهایت خواهید دید که وقتی تلاش میکنیم برای چین مشکل ایجاد کنیم، هواوی از بین نخواهد رفت، در واقع دقیقا تاثیر عکس خواهد داشت».
باید توجه داشته باشید که تحریم های آمریکا تنها باعث خلاقیت بیشتر شرکتهای چینی خواهد شد. گزارشهای زیادی ارائه شده که نشان می دهد شرکتهای چینی در حال سرمایهگذاری در زمینه ی تولید محصولات نیمه رسانا هستند. چین با جمعیت 1.4 میلیارد نفری برای تمامی صنایع از جمله تکنولوژیهای پیشرفته بازاری عظیم محسوب میشود و آمریکا با تحریم چین در طولانی مدت این بازار بزرگ را از دست خواهد داد.