نیاز راه اندازی استارتاپ های حوزه اقتصاد دیجیتال، ایجاد بازار تقاضا است
در پی راه اندازی پایلوت نسل پنج ارتباطی (5G) در کشور، صدای حمایت مالی از استارتاپ های حوزه اقتصاد دیجیتال یعنی اینترنت اشیا و هوش مصنوعی به گوش می رسد، چرا که چندی پیش مهدی محمدی دبیر ستاد توسعه فناوری های اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در رویداد استارتاپی IOT مجازی، اعلام کرد ما حاضریم از استارتاپ هایی که در حوزه های هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، بلاک چین فعالیت دارند، با ارائه تسهیلات شامل وام 200 میلیون تومانی کم بهره که می تواند به وام بلاعوض تبدیل شود، حمایت کنیم. ولی آیا تنها حمایت مالی کافی است؟ کارشناسان حوزه اینترنت اشیا و هوش مصنوعی درباره ضرورت حمایت مالی و دیگر حمایت هایی که باید از استارتاپ های حوزه های اینترنت اشیا و هوش مصنوعی صورت بگیرد به روزنامه ایران می گویند.
یک اقدام مثبت
مهدی روحانی نژاد مدیر فروم اینترنت اشیا اعتقاد دارد که حمایت مالی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از استارتاپ های حوزه اقتصاد دیجیتال یعنی اینترنت اشیا، هوش مصنوعی و بلاک چین، اقدام مثبت و خوبی است.
روحانی نژاد با بیان اینکه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از گذشته تاکنون حمایت از استارتاپ ها را در حوزه کاری خود داشته است، به «ایران» گفت: حال که پایلوت 5G در کشور راه اندازی شده و بستری برای اینترنت اشیا، هوش مصنوعی و بلاک چین شده است، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری می داند باید استارتاپ های این حوزه نیز شکل بگیرند و از این رو بحث حمایت مالی از استارتاپ های حوزه اقتصاد دیجیتال را مطرح کرده است.
وی با اشاره به اینکه البته این وام حمایتی براحتی به استارتاپ ها تعلق نمی گیرد و باید آنها طرح توجیهی خوبی ارائه دهند تا این حمایت ها را دریافت کنند، افزود: حمایت مالی می تواند به جریان نقدینگی شرکت های دانش بنیان و استارتاپ های حوزه اقتصاد دیجیتال کمک کند ولی بجز بحث حمایت های مالی باید کارهای دیگری در دستور کار قرار بگیرد که یکی از آنها بحث واردات چیپ ها، سنسورها و دیگر تجهیزات سخت افزاری حوزه اینترنت اشیا و هوش مصنوعی است. تجهیزات سخت افزاری در کشور تولید نمی شود و باید وارد کرده و روی آن برنامه نویسی انجام شود بنابراین باید واردات آن تسهیل شود.
روحانی نژاد افزود: مهم ترین بحث دیگر وجود تقاضا در بازار است و اکنون تقاضایی برای اینترنت اشیا و هوش مصنوعی در کشور وجود ندارد بنابراین حتی اگر استارتاپی شکل بگیرد و از وام حمایتی بهره ببرد وقتی بازار نباشد، محصولات خود را عرضه کند نمی تواند تسهیلات را نیز بازپرداخت کند. به عبارتی وقتی محصولی تولید شود ولی استفاده کننده نداشته باشد بنابراین نتیجه مطلوب هم حاصل نمی شود، از این رو ابتدا باید بازار تقاضا در کشور شکل بگیرد.
روحانی نژاد با بیان اینکه باید دولت بازار تقاضا را هرچه سریعتر تحریک کند، گفت: دولت باید بازار تقاضا را در حوزه های، کشاورزی، شهرهوشمند، سلامت و … تحریک کند همانطور که بازار تقاضای حوزه سلامت به علت شیوع بیماری کرونا در کشور تحریک شد. همانگونه که دولت برای گان، ماسک و … هزینه کرد و بازار آنها به سرعت شکل گرفت باید با هزینه کردن، بازار اینترنت اشیا و هوش مصنوعی را نیز ایجاد کند.
این فعال اینترنت اشیا معتقد است دولت، معاونت علمی و فناوری و وزارت ارتباطات باید به دستگاه های استفاده کننده از اینترنت اشیا و هوش مصنوعی مانند وزارت نیرو در بحث کنتور هوشمند، شهرداری در زمینه شهر هوشمند، وزارت بهداشت در زمینه کرونا و … کاربردهای اینترنت اشیا را توضیح دهد و آنها را مجاب و تحریک کند تا از این محصولات و خدمات استفاده کنند.دولت می تواند در زمینه هوشمندسازی های کشاورزی، کنتور آب ، گاز و … هزینه کند تا بازار آن را شکل بدهد و دراین صورت است که شرکت های دانش بنیان و استارتاپ ها شکل می گیرند.
روحانی نژاد در ادامه گفت: در این میان نیز باید شرکت های معتبر واسط بین استارتاپ ها و بهره برداران شوند، چرا که استارتاپ ها بنیه مالی کافی ندارند از این رو باید شرکت های بزرگ آنها را زیر پر و بال خود بگیرند، چون این کار برای هر سه طرف یعنی استارتاپ ها، شرکت های واسط و بهره برداران بازی برد- برد است.
تحریک بازار تقاضا
سمیه تاجیک، مدیر مرکز نوآوری اینترنت اشیا (آیوتیک) نیز اعتقاد دارد حوزه استارتاپی اینترنت اشیا بیش از آنکه نیاز به حمایت های مالی داشته باشد، نیازمند بازار تقاضا است.
تاجیک به «ایران» گفت: در نمایشگاه الکامپ سال گذشته تیم های زیادی درحوزه اینترنت اشیا شرکت کرده بودند و در صحبتی که با آنها داشتم از نبود بازار تقاضا گله مند بودند و تا بازار اینترنت اشیا شکل نگیرد، استارتاپ ها شکل نخواهند گرفت. تیم هایی که در حوزه اینترنت اشیا شکل گرفته است همه اکنون مشغول انجام کارهای پروژه ای هستند بنابراین اگر تقاضا در کشور تحریک شود در بازه زمانی آینده وارد این حوزه خواهند شد و استارتاپ ها را شکل خواهند داد. وقتی بازاری برای محصولات وجود ندارد آنها نمی توانند در این حوزه ورود کنند.
وی به برگزاری لیگ اینترنت اشیا در فروم اینترنت اشیا اشاره کرد و افزود: در لیگ سال گذشته بیش از 40 تیم از مناطق مختلف کشور در حوزه اینترنت اشیا حضور داشتند و برخی نیز بدون حمایت مالی بیرونی با مدیریت خوب خود توانسته بودند محصول خود را تولید کنند و به فروش برسانند ولی بیشتر تیم ها به دلیل نبود بازار نتوانستند به فعالیت خود ادامه دهند و متوقف شدند. مدیر مرکز نوآوری اینترنت اشیا نیز معتقد است باید بازار تقاضا تحریک شود و بهترین راهکار هم برای این کار سرمایه گذاری روی طرح های پایلوت است.
حمایت از دیگر مؤلفه ها
«حمایت از استارتاپ ها و شتاب دهنده ها می تواند سرعت خدمات 5G را ارتقا بدهد و اقتصاد دیجیتالی بخصوص در سال جهش تولید را رونق ببخشد.»
ناصر مزینی استاد هوش مصنوعی دانشگاه علم و صنعت با بیان مطلب فوق به «ایران» گفت: اعطای تسهیلات کم بهره یا بلاعوض یکی از مؤلفه های موثر از این حمایت ها خواهد بود که اخیراً معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری کلیات آن را اعلام کردند و اگر محقق شود بی تردید در شکل گیری استارتاپ های این حوزه اثرگذارخواهد بود.
مزینی افزود: فناوری نسل پنجم تلفن همراه همانا ارتقای قابلیت های ارتباطات بی سیم از جمله سرعت ارتباطی، پهنای باند وگستردگی اتصالات است که این امر برای بسیاری از خدمات در جوامع امروزی مثل آموزش، پزشکی و سلامت، اقتصاد دیجیتال، مدیریت انرژی و غیره ضروری است و انتظار می رود بخش خصوصی و شرکت های تولیدی و خدماتی از این فرصت ها بهره برده و کیفیت و کمیت محصولات و خدمات خود را ارتقا دهند.
این استاد هوش مصنوعی دانشگاه علم و صنعت در ادامه گفت: امروزه توسعه فناوری و ارتقای کیفیت کالا و خدمات تک بعدی نبوده و شبکه ای از عوامل متعدد در آن تأثیرگذار است. بنابراین موضوع حمایت مالی و سرمایه گذاری ریالی فقط یک مؤلفه از آن است و داشتن نیروی انسانی ماهر و متخصص بخصوص در حوزه فاوا مؤلفه بسیار مهم دیگری است که باید زمینه حمایت و پشتیبانی مادی و معنوی از آن فراهم شود، چرا که در حوزه فاوا دیگر کشورها بشدت به دنبال جذب سرمایه های انسانی و مغزافزار هستند. به تعبیر دیگر باید زمینه جذب و ثبات نیروی انسانی متخصص را فراهم کنیم تا انتظار داشته باشیم سرمایه گذاری مالی نتیجه بخش باشد.
وی افزود: به نظر می رسد ثبات اقتصادی، تثبیت و تسهیل قوانین و مقررات، پشتوانه حقوقی و قضایی محکم و قابل اتکا، حمایت از مالکیت فکری و حقوق معنوی، عدم ایجاد رانت و شبکه های روابط غیر رسمی از مهمترین و ضروری ترین نیازهای هر شرکت تولیدی یا خدماتی است و تزلزل در آنها جدی ترین آفت های توسعه و موفقیت این شرکت ها است.
مزینی در ادامه گفت: یک ماه پیش، بزرگترین اپراتورهای تلفن همراه کشور یک شبه خدمات بلند مدت اینترنتی خود را حذف کردند و اخطارها یا جریمه های نامتناسب سازمان های بالادستی نیز به هیچ وجه مانع این تصمیم آنها نشد حالا تصور کنید یک استارتاپ جوان، خلاق خوشفکر با هزاران امید و آرزو خدماتی را براساس این نوع دسترسی اینترنتی برای مشتریان طراحی و همه سرمایه خود از جمله همان 200 میلیون تومان تسهیلات اعطایی فوق را نیز در این بستر هزینه کند، نه تنها سرمایه مادی خود را نابود شده می بیند، بلکه دیگر کمترین انگیزه ای برای استمرار فعالیت خود نخواهد داشت.
وی افزود: عواملی که برای حمایت از استارتاپ نیاز است ایجاد بسترهایی برای ثبات اقتصادی، تثبیت قوانین و مقررات و فراهم کردن بسترهایی برای برنامه ریزی های بلندمدت است که اگر این زیربنای حمایتی فراهم شده باشد اقتصاد دیجیتال راه خود را بخوبی پیدا می کند.