لغت‌نامه دهخدا آنلاین شد
نسخه آنلاین لغت‌نامه دهخدا در وبگاه جدید مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین المللی آموزش زبان فارسی با حضور رییس دانشگاه تهران رونمایی شد.
در این مراسم نیلی احمدآبادی، رییس دانشگاه تهران، لغت نامۀ دهخدا را یکی از ثروت های بزرگ ملی برشمرد و گفت: مرحوم علامه دهخدا با تدوین این لغت نامه کار بسیار ارزشمند و بزرگی را محقق کرده و با تدبیر و تلاش یک اثر جاویدان را برای آیندگان به امانت گذاشته است. امروزه به رغم توسعه زبان فارسی اما همچنان لغت نامه دهخدا به عنوان پایه اصلی برای وحدت ملی و یک مرجع رسمی برای زبان فارسی است.
وی با قدردانی از تلاش های صورت گرفته جهت تهیه نسخه آنلاین لغت نامه دهخدا، تصریح کرد: همواره مشاهده می شود که در وبگاه های مختلف به صورت غیر رسمی این لغت نامه مورد استفاده قرار گرفته است، خشنودیم که با فعالیت های انجام شده در مؤسسه لغت نامه دهخدا، هم اکنون این اثر ارزشمند از یک مرجع رسمی انتشار یافته و در دسترس علاقه مندان به فرهنگ و زبان فارسی قرار گرفته است.
نیلی احمدآبادی، با تأکید اینکه باید تلاش شود تا این نسخه آنلاین از لغت نامه دهخدا در رتبه نخست جستجو قرار گیرد، افزود: همچنین قابلیت های جستجو در این لغت نامه باید به نحو مطلوبی ارتقا پیدا کند تا مراجعه کنندگان بتوانند به سهولت کلمات مورد نظر خود را جستجو کنند و در کنار آن نیز باید این امکان فراهم آید تا ادیبان و دانشمندان بتوانند نظریات خود را در خصوص نحوه ارایه لغت نامه بازگو کنند، دریافت این نقطه نظرات یقیناً ارزش افزوده و ثروت بزرگی را برای مؤسسه به همراه خواهد داشت. در بخش دیگری از این مراسم محمود بی جن خان رییس مؤسسه لغت نامه دهخدا و مرکز بین المللی آموزش زبان فارسی گفت: در راستای دستورالعمل دانشگاه تهران برای ارتقا وبگاه مراکز خود، مؤسسۀ لغت نامۀ دهخدا نیز این مهم را که از سالیان پیش در صدد اجرای آن بود در دستور َکار قرار داد و تصمیم گرفته شد همزمان با تغییر وبگاه، لغت نامه در دسترس عموم قرار گیرد.
وی افزود: با توجه به اینکه مؤسسۀ لغت نامۀ دهخدا در بخش آموزش زبان فارسی بیشترین ارتباط را در سطح بین المللی با دوستداران زبان فارسی دارد، وبگاه مؤسسه هم از نظر فنی و هم از نظر گرافیک با هدف کاربردی محور ارتقا پیدا کرد. البته این فاز نخست کار است و در آینده دنبال بهینه سازی وبگاه خواهیم بود، تا همانگونه که در زمینه آموزش حضوری زبان فارسی در سطح بین الملل دارای جایگاه هستیم در فضای مجازی نیز بتوانیم جایگاه مناسبی از خود ارایه دهیم.
در بخش دیگری از این مراسم اکرم سلطانی، سرپرست بخش تألیف مؤسسه، در خصوص ارایه لغت نامه دهخدا در چاپ ها و اشکال گوناگون، گفت: مؤسسۀ لغت نامۀ دهخدا، بعد از به پایان رسیدن تألیف لغت نامۀ دهخدا در سال ۱۳۵۹ این اثر بزرگ ملی را که به شیوه چاپ سربی منتشر شده بود، بعد از انجام ویرایش، ابتدا در قالب چهارده جلد در سال ۱۳۷۲ و سپس در پانزده جلد به همراه مقدمه در سال ۱۳۷۷ با حروف چینی کامپیوتری با کیفیت بسیار مطلوب توانست منتشر کند.
وی افزود: بعد از آن با توجه به پیشرفت تکنولوژی، این مؤسسه توانست در سال ۱۳۷۹ لوح فشرده این اثر را در دسترس عموم قرار دهد که تا کنون ۶ روایت آن توسط انتشارات دانشگاه تهران منتشر شده است. همچنین خلاصه ای از لغت نامه با عنوان فرهنگ متوسط دهخدا در دو جلد در سال ۱۳۸۵ نیز به چاپ رسیده است، بنابراین می توان گفت طی این مدت مؤسسه همراه با روند تکنولوژی پیش رفته است. پیشنهاد بارگذاری لغت نامه دهخدا در وبگاه مؤسسه از سال های قبل ارایه شده بود و دکتر علی درزی رییس پیشین مؤسسه هم درصدد انجام آن بود ولی به دلیل نبود امکانات و مشکلات دیگر این امر به تأخیر افتاد.
سرپرست بخش تألیف مؤسسه، در ادامه درباره ویژگی های لغت نامۀ دهخدا که در وبگاه مؤسسه بارگذاری شده، اظهار کرد: این لغت نامه در درجه نخست در جایگاه اصلی خود و یک وبگاه معتبر دانشگاهی منتشر شده و شورای تألیف مؤسسه بر آن نظارت دارد. دیگر آنکه از نظر فنی معانی مختلف کلمه و هویت های دستوری در آن مشخص و بارز شده اند. همچنین کاربر می تواند علاوه بر جستجو در مدخل ها در معانی هم جستجو کند. این امکان در مورد مدخل های بلند به کاربر می تواند یاری دهد. علاوه بر موارد گفته شده کاربر می تواند در صورت پیش آمدن هر سوال در نتیجه جستجو، با شورای تألیف مؤسسه در ارتباط باشد.
مهدی تجلی، مدیر روابط عمومی و بین الملل مؤسسه، نیز با تأکید بر اینکه از نظر قانونی تمام حقوق این لغت نامه متعلق به مؤسسۀ دهخدا است، گفت: متأسفانه ما شاهد انتشار لغت نامۀ دهخدا در وبگاه ها و اپلیکیشن هایی بودیم که بدون کسب مجوز از این مؤسسه صورت گرفته است. از نظر قانونی تمام حقوق این لغت نامه متعلق به مؤسسۀ دهخدا است. علامه علی اکبر دهخدا در سال ۱۳۲۴ این اثر را به مردم ایران تقدیم کرد و انتشار و حفظ و صیانت از آن را به مجلس شورای ملی واگذار کرد و مجلس شورای ملی نیز با تأسیس سازمان لغت نامۀ دهخدا، در سال ۱۳۳۶ این سازمان را به دانشگاه تهران واگذار کرد.
وی در ادامه گفت برخی از وبگاه ها و اپلیکیشن ها به صورت غیر قانونی نسخه دیجیتال این لغت نامه را که به صورت لوح فشرده منتشر شده بود، پس از هک و استخراج دیتای آن، غالباً به شکل نامناسب در فضاهای غیرعلمی مجازی با اهداف سودجویانه و تجاری مورد استفاده قراردادند که علاوه بر غیرقانونی بودن این عمل، چون شناختی نسبت به محتوای لغت نامه نداشتند، آن را به صورت ناقص عرضه کردند. این نقص شاید در جستجوی یک لغت مشهود نباشد، اما اشکالات فراوانی دارد که همگان متوجه آن نخواهند شد. البته مؤسساتی هم وجود دارند که در حال همکاری با مؤسسۀ لغت نامۀ دهخدا هستند.
تجلی در پایان گفت: بنابراین حکم کلی این است که هر انتشار بدون مجوز کتبی این مؤسسه غیر قانونی است. ما شکایاتی را از طریق اداره حقوقی دانشگاه تهران مطرح کرده ایم که تا کنون چند حکم به نفع مؤسسه نیز صادر شده است، اما تعداد این وبگاه ها و یا نرم افزارها زیاد است. در هر صورت این دین را بر گردن خود داریم تا از دستاورد علامه دهخدا و یاران او صیانت کنیم، بنابراین اداره حقوقی دانشگاه تهران پیگیر موضوع خواهد بود. همچنین از سایر مراجع مرتبط برای حفظ این اثر ملی، درخواست کمک و همکاری داریم.