کارشناسان میگویند شرکتهای «اسپیسایکس» (SpaceX) و «آمازون» (Amazon) با ارسال ماهوارههای متعدد به مدار زمین، فضای پرازدحام و خطرناکی را موجب شدهاند که مدیریت ترافیک در فضا را به یک چالش تبدیل کرده است. ممکن است فضا بینهایت پهناور به نظر برسد، اما آسمان بالای زمین واقعا بسیار شلوغ است و حتی درحال شلوغتر شدن نیز هست. براساس آخرین محاسبه آژانس فضایی اروپا، بیش از ۲۹ هزار شیء با قطر بیش از ۱۰ سانتیمتر از جمله هزاران ماهواره فعال و از کار افتاده وجود دارد که در ارتفاعات مختلف در مدار زمین میچرخند و هر سال بیش از ۱۰۰ موشک به فضا پرتاب میشود و چیز جدیدی را در مدار زمین مستقر میکند. تخمین زده میشود که تا سال ۲۰۲۵ تعداد اشیای ساخته دست انسان در فضا سالانه از عدد ۱۱۰۰ نیز تجاوز خواهد کرد.
اخیرا شلوغترین فعالیتهای فضایی از جانب شرکت فضایی خصوصی اسپیسایکس ناشی میشود. پروژه ماهوارههای اینترنتی «استارلینک» (Starlink) امسال تقریبا هر ماه تعدادی ماهواره را روانه فضا کرده و از زمان آغاز بهکار، تاکنون بیش از ۶۰۰ ماهواره را به مدار زمین ارسال کرده و قصد دارد هزاران ماهواره دیگر را نیز پرتاب کند.
درحالحاضر، تیم استارلینک هر ماه ۱۲۰ ماهواره را در مدار زمین مستقر میکند. کمیسیون ارتباطات فدرال آمریکا (FCC) مجوز پرتاب ۱۲ هزار ماهواره استارلینک را به اسپیسایکس اعطا کرده و این شرکت تقاضای صدور مجوز برای پرتاب ۳۰ هزار ماهواره دیگر را ارائه داده است.
«مایکل دومینگوئز» یکی از مقامات ارشد سابق وزارت دفاع آمریکا و رئیس آکادمی ملی مدیریت عمومی (NAPA) میگوید: فضا ممکن است بیپایان به نظر برسد، اما فرصتها برای قرار دادن ایمن و نگهداری یک شیء در مدار زمین اینچنین نیست. خطر برخورد بین اشیا در فضا جدی است و برخوردهایی نیز تاکنون رخ داده است. حتی یکی از این تصادفها میتواند زبالههای خطرناکی ایجاد کند که میتوانند طیف وسیعی از ماهوارههای مهم را که ما به آنها وابسته هستیم، از جمله ماهوارههای ارتباطاتی و مسیریابی جهانی، فلج کند و فضانوردان مستقر در ایستگاه فضایی بینالمللی را به خطر بیندازد. علاوه بر این، عواقب مالی آن نیز میتواند از اهمیت ویژهای برخوردار باشد. از طرف دیگر، سایر تلاشها از دیگر شرکتهای فضایی خصوصی از جمله آمازون و «وان وب» درحال رقابت با اسپیس ایکس در این حوزه جدید هستند.
اواخر ماه گذشته، آمازون مجوز کمیسیون ارتباطات فدرال را برای استقرار یک صورت فلکی اینترنتی موسوم به «کوئیپر» (Kuiper) دریافت کرد که چیزی شبیه به پروژه استارلینک خواهد بود. این برنامه شامل استقرار ۳۲۳۶ ماهواره در مدار زیرین زمین خواهد بود.
شرکت «وان وب» نیز برای دستیابی به برنامهای مشابه و استقرار یک صورت فلکی کوچکتر مشتمل بر هزار ماهواره برنامهریزی کرده است. این شرکت در ماه مارس درخواست حمایت برای عدم ورشکستگی داد و هم اکنون درحال مذاکره با دولت انگلیس درخصوص دریافت بودجه نجات است.
در ایالاتمتحده آمریکا، اطلاعات مربوط به بقایای ماهوارهها و زبالههای فضایی توسط وزارت دفاع ارائه میشد. اما با افزایش تعداد این اشیا در مدار زمین طی سالهای اخیر، وزارت دفاع از عهده آن برنیامد. بنابراین دولت ترامپ در سال ۲۰۱۸ دستورالعملی موسوم به «دستورالعمل سیاست فضایی۳» را برای انتقال مسوولیتهای هماهنگی فعالیتهای ترافیک فضایی به وزارت بازرگانی صادر کرد.
اکنون آکادمی ملی مدیریت عمومی (NAPA) از جانب کنگره ماموریت دارد ارزیابی کند که کدام سازمان دولتی از میان ناسا، وزارت دفاع (FAA) و اداره هوانوردی فدرال (DOD) بهترین ظرفیت را برای مدیریت ترافیک فضایی دارد.