یک کشور آسیایی یعنی سنگاپور برای دومین سال پیاپی در صدر فهرست برترین شهرهای هوشمند جهان قرار گرفت که البته این رتبه را به‌دلیل تلاش‌های محوری و همه جانبه برای استفاده از تکنولوژی‌های نوین به منظور مقابله با کووید 19 و محافظت از شهروندانش در برابر پاندمی کرونا کسب کرده است.

این برترین‌های جهان

امسال نیز گزارش شاخص شهرهای هوشمند (IMD-SUTD Smart City Index)

با همکاری بین مؤسسه توسعه IMD و دانشگاه تکنولوژی و طراحی سنگاپور (SUTD) ارائه شد.این گزارش، smart city را به‌عنوان شهری تعریف می‌کند که در آن، برای افزایش و توسعه شهر و حذف معایب و کمتر کردن چالش‌های شهرنشینی برای شهروندان از تکنولوژی بیشترین استفاده می‌شود. در سال 2020 میلادی 109 شهر جهان از نظر شاخص‌های شهر هوشمند مورد بررسی قرار گرفتند که 7شهر بیشتر از سال قبل، بر اساس اطلاعات و داده‌های اقتصادی و تکنولوژیکی و همچنین درک شهروندان از هوشمند بودن شهرهایشان در این بررسی‌ها حضور داشتند.

در گزارش امسال آمده است: سنگاپور برای دومین سال پیاپی در شاخص شهرهای هوشمند جهان رتبه نخست را به خود اختصاص داده و شهر هلسینکی، پایتخت و بزرگترین شهر فنلاند با 6رتبه صعود، امسال در جایگاه دوم این فهرست جای گرفته است که پیشرفت چشمگیری محسوب می‌شود. طبق این گزارش، زوریخ به‌عنوان سومین شهر هوشمند برتر جهان شناخته شده است. اوکلند پرجمعیت‌ترین شهر نیوزیلند و اسلو بزرگترین شهر و پایتخت نروژ هم به جمع 5شهر هوشمند برتر جهان وارد شده‌اند و به ترتیب در جایگاه‌های چهارم و پنجم این فهرست جای گرفته‌اند. کپنهاگ، ژنو، تایپه، آمستردام و نیویورک هم در در رتبه‌های ششم تا دهم قرار گرفته‌اند.

گفتنی است درگزارش سال گذشته، شهرهای هوشمند برتر جهان به ترتیب سنگاپور، زوریخ، اسلو، ژنو، کپنهاگ، اوکلند، تایپه، هلسینکی، بیلبائو در شمال اسپانیا و دوسلدورف بودند.

یک تحقیق مشترک

اما برای اندازه‌گیری شاخص‌های شهر هوشمند در پروژه مشترک IMD-SUTD چه روندی طی شده و چه موضوعاتی مورد بررسی قرار گرفته است؟ برای ارزیابی میزان هوشمند بودن شهرها در این تحقیق کاملاً علمی، در هر شهر 120شهروند در آوریل و ماه مه 2020 مورد سنجش قرار گرفتند. این افراد به سؤالاتی درباره مفاد و قوانین مربوط به فناوری در این شهرها و همچنین 5موضوع کلیدی ازجمله سلامت و امنیت، حمل و نقل، فرصت‌ها و حکمرانی و نیز نحوه فعالیت شهروندان در این شهرهای هوشمند پاسخ دادند. البته فقط پاسخ این افراد زمینه انتخاب شهرهای هوشمند جهان را فراهم نکرده بلکه نمره نهایی برای هر شهر براساس داده‌ها و برداشت‌ها و تحقیقات در دوسال گذشته در نظر گرفته شده است.

همچنین در این گزارش آمده است: ادراک شهروندان و توقع آنان از مفهوم شهر هوشمند در مناطق مختلف با هم متفاوت بوده است به‌عنوان مثال اگر دسترسی به وای فای رایگان در شهری همچون مدئین، دومین شهر بزرگ کلمبیا، این شهر را امسال 19 پله در شاخص شهرهای هوشمند ارتقا داد و بر کیفیت شهروندان تأثیری شگفت داشت اما در شهر پیشرفته و هوشمندی همچون زوریخ چنین شاخصی تأثیر چندانی در افزایش میزان رضایتمندی شهروندان یا افزایش کیفیت زندگی خود بابت این موضوع نداشته‌اند.

البته باید یادآور شد که امسال به طور ویژه چگونگی و میزان استفاده از تکنولوژی برای مبارزه و مقابله با شیوع کووید 19 به‌عنوان یک نشانگر اصلی، مورد توجه قرار گرفت و در نهایت سنگاپور به‌دلیل توانمندی‌ها و تلاش‌هایش در این زمینه رتبه برتر را به خود اختصاص داد.

«برونو لانوین» دبیر IMD گفت: طبق گزارش مؤسسه همکاری و توسعه اقتصادی OECD، دیجیتال‌سازی نقشی اساسی در پاسخ‌های سریع و اضطراری به کووید 19 ایفا کرده و بسیاری از شهرها را به طور پیوسته و ماندگار، به سمت استفاده سیستماتیک از ابزار شهر هوشمند سوق داده است.

وی اضافه کرد: پاندمی کرونا شکاف و نابرابری‌های تکنولوژیک بین شهرهای مختلف در کشورهای گوناگون جهان را نشان داد به همین دلیل هم دولت‌های جهان باید توجه بیشتری به ارتباط پایدار و هوشمند شدن شهرهای خود داشته باشند. البته هنوز خیلی زود است که از کووید 19 درس‌های نهایی را بگیریم با این حال آنچه مسلم است اینکه ما در یک مقطع حساس قرار داریم و بحران سلامت هنوز بسیار با ما درگیر است، درعین حال بحران اقتصادی و اجتماعی هم به‌دنبال شیوع کرونا وجود دارد.

لانوین افزود: گزارش امسال به ما یادآور می‌شود که شهرها باید بتوانند تکنولوژی، رهبری و مدیریت و یک فرهنگ قوی از زندگی مسالمت‌آمیز و تعاملی را با یکدیگر پیوند دهند. تنها در چنین شرایطی است که از بدترین آثار مخرب و منفی چنین بحران‌هایی می‌توان عبور کرد.

وی دراین گزارش همچنین اشاره‌ای به ارتباط بین شهرهای هوشمندتر و مدیریت بهتر کرونا داشته و یادآور شده است: امروزه شهرها رویکردهای متفاتی نسبت به فناوری نشان می‌دهند ومدیریت پاندمی کرونا به موضوع اصلی سیاستگذاری‌ها در شهرها تبدیل شده است. «آرتور بریس»دبیر مرکز IMD World Competitiveness نیز در این گزارش آورده است: شهرهایی با تکنولوژی بالاتر در جهان موفق به مدیریت بهتر کرونا و ممانعت از شیوع گسترده آن شده‌اند.

توانمندی‌های سنگاپور هوشمند

اما سنگاپور چه تلاش‌هایی در بحران کرونا داشته که به‌عنوان برترین شهر هوشمند جهان شناخته شده است؟ سنگاپور در ادامه تلاش‌هایش برای عادی شدن شهر و بازگشت به حالت قبل از کرونا، فناوری‌های پوشیدنی ردیابی تماس به منظور رصد کووید 19 رونمایی و آن را در بین تمام شهروندان خود توزیع کرده است.(Token)توکن با نام TraceTogetherکه با بلوتوث کار می‌کند و همچنین اپلیکیشن TraceTogether، رایگان به دست همه شهروندان سنگاپور رسیده و زمینه ساز سلامت بهتر شهروندان شده است. ازسوی دیگر با کمک این فناوری حالا دیگر شهر برای اجتماعات تا 250نفر در هفته‌های آینده آماده می‌شود که این، خبر خوشی برای مردم سنگاپور به شمار می‌رود. درواقع استفاده شهروندان از اپلیکیشن یا توکن‌های TraceTogether بویژه در مناطقی با ریسک بالاتر یا زمان حضور در فعالیت‌های جمعی و مکان‌های نسبتاً شلوغ‌تر همچون هتل‌ها، مراسم عروسی، سوپرمارکت‌ها، مدارس، مؤسسات آموزشی، آرایشگاه‌ها اجباری است تا مراحل ارزیابی دیجیتال سلامت شهروندان تسهیل و تسریع شود.

شهروندان سنگاپور همچنین از سرویس ویژه‌ای به‌نام Self-Check و نیز پیامک دسترسی دارند تا به‌عنوان مثال اگر در محلی حضور داشته‌اند که در نزدیکی آنها موارد ابتلا به کرونا گزارش شده به آنها هشدار داده شود که خود را قرنطینه کنند و به محض مشاهده علائم بیماری، به‌صورت آنلاین با پزشک مجازی خود تماس بگیرند. گفتنی است در مدت دو هفته، اپلیکیشن TraceTogether بیش از 2.4میلیون بار دانلود شده که این موضوع نشان می‌دهد حدود 40درصد از جمعیت سنگاپور این اپ را نصب کرده‌اند. در ماه ژوئن 10هزار نمونه بلوتوثی TraceTogether (توکن) نیز در بین سالمندان این شهر توزیع شده که توانایی استفاده از اپلیکیشن‌ها را ندارند. البته ازآنجا که برخی نگران لو رفتن اطلاعات شخصی افراد بویژه سالمندان با این ردیاب‌های سلامت بلوتوثی بودند، اعلام شد که این ردیاب‌های سلامت فاقد تراشه‌های GPS هستند و اتصال به اینترنت هم ندارند. اطلاعات و داده‌ها در مراکز سلامت مورد بررسی قرار می‌گیرند پس هیچ نگرانی بابت امنیت سایبری شهروندان سالمند وجود ندارد. ازآنجا که کودکان و برخی افراد فقیرتر به تلفن‌های هوشمند دسترسی ندارند و نمی‌توانند اپلیکیشن ردیاب سلامت کرونا را دانلود کنند، عملاً این توکن‌ها می‌توانند کمک شایان توجهی به کاهش شیوع کرونا کنند. باتری این دستگاه‌های کوچک تا 6 ماه کارآیی دارد و نیازی به شارژ آنها نیست. اطلاعات هم تا 25روز قابلیت ذخیره دارد و پس از آن پاک می‌شود تا اطلاعات جدید جایگزین شود. تنها در صورت مثبت شدن تست کرونای فرد این اطلاعات توسط افراد ذیصلاح مورد بررسی قرار می‌گیرد تا دامنه جابه جایی فرد در دو هفته گذشته مشخص شده و به افرادی که احتمالاً در معرض این بیماری هستند هشدار داده شود.

همچنین در سنگاپور روبات‌های چهارپا به کار گرفته شده‌اند تا مردم را به رعایت فاصله اجتماعی بیشتر ترغیب کنند. این روبات‌های چهارپا که مجهز به دوربین‌هایی متعدد هستند در پارک‌ها، باغ‌ها و طبیعت و مراکز تفریحی سنگاپور حضور دارند و به محض مشاهده تجمع بازدیدکنندگان از مراکز تفریحی، پارک‌ها و… به آنها هشدار می‌دهند که فاصله اجتماعی را رعایت کنند. شهردار سنگاپور معتقد است همه این ابزارهای دیجیتال برای حمایت از توسعه اقتصاد کشور در شرایط کرونا ضروری است و با توجه به موفقیت این شهر در مهار کرونا، سنگاپور ازماه اکتبر (مهرماه جاری) به نمایشگاه‌های نسبتاً بزرگتر و کنفرانس‌ها تا سقف 250 شرکت کننده اجازه برگزاری خواهد داد.