آیا مدیریت شبکه نمایش خانگی به صداوسیما سپرده میشود؟
نمایندگان مجلس یازدهم در طرحی جدید سعی دارند با تغییراتی در وظیفه وزارت ارشاد، ارائه مجوز به شبکه نمایش خانگی را به صدا و سیما محول کنند. بخش قابل توجه‌ای از نمایش خانگی توسط پلتفرم‌های آنلاین یا VODها پوشش داده میشود. تهیه و تدوین چنین طرحی در حالی مطرح میشود که سال گذشته و پس از بخش‌نامه قوه‌قضائیه به مراجع قضایی کشور به صورت رسمی ساماندهی و ارائه مجوز فعالیت تولیدکنندگان محتوای صوت و تصویر بر بستر اینترنت به سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی (ساترا) زیرنظر صداو سیما سپرده شده بود. حالا لطف‌الله سیاهکلی نماینده عضو کمیته ارتباطات مجلس اعلام می‌کند که حکم رهبری برای تشکیل ساترا و دستور قوه قضاییه و حکم دیوان عدالت اداری در مورد فعالیت ساترا تنها تعیین تکلیف کلی در مورد وضعیت صوت و تصویر فراگیر بوده است. به باور سیاهکلی وظایف ساترا، تعیین تکلیف نهادهای مربوطه و نحوه فعالیت فعالان این حوزه نیاز به قانونگذاری جدی‌تری دارد. از سوی دیگر نیز نمایندگان عضو کمیسیون فرهنگی معتقد هستند که بحث صوت و تصویر فراگیر در طرح جامع‌تری به نام «اداره صدا و سیمای جمهوری اسلامی» مطرح شده است و واگذاری شبکه خانگی به صدا وسیما تنها در حد گمانه‌زنی است.
طرح «اصلاح بند (۲۹) ماده (۲) قانون اهداف و وظایف وزارت ارشاد» که ۲۶ نماینده امضا کردند، قصد دارد تا صدور هرگونه مجوز و نظارت بر فرآیند تولید و پخش کلیه برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی از جمله ساختارهای مستند، مسابقات، انیمیشن، سریال، برنامه‌های گفت‌وگو محور به صدا و سیما سپرده شود. این موضوع در حالی است که پیشتر هم ساترا که بازوی مقررات‌گذاری صداوسیما در حوزه صوت و تصویر فراگیر است برای چنین اقداماتی تشکیل شده بود. در این مورد لطف الله سیاهکلی، نماینده عضو کمیته ارتباطات مجلس که در کارنامه کاری خود ریاست سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی را نیز بر عهده داشته به پیوست گفت: «براساس دستور مقام معظم رهبری متولی صوت و تصویر فراگیر سازمان صدا و سیما است؛ اما هنوز به صورت قانونی به این موضوع پرداخته نشده است که ساترا چه وظایفی دارد.»
او ادامه داد: «حکم رهبری و دیوان عدالت اداری تنها برای تعیین تکلیف وضعیت صوت و تصویر فراگیر بود که به صدا و سیما سپرده شد؛ اما شیوه اقدام، تکلیف نهادهای مختلف و وظایف سازمان و نحوه فعالیت فعالان این حوزه نیاز به قانونگذاری دارد.» سیاهکلی در خصوص تعریف صوت و تصویر فراگیر هم تاکید می‌کند که در ابتدا باید نمایندگان در بحث قانونگذاری صوت و تصویر فراگیر را تعریف کنند تا مشخص شود که آیا شبکه نمایش خانگی هم باید تحت نظارت صدا و سیما باشد یا خیر. تعریف مشخص برای محدوده صوت‌وتصویر فراگیر در حالی از سوی سیاهکلی مطرح میشود که صادق امامیان، رئیس ساترا در گفت‌وگویی با پیوست اعلام کرده بود که تعریف صوت‌وتصویر فراگیر مشخص است و آنها براساس همین تعریف مشخص فعالیت می‌کنند. او در تشریح این تعریف به پیوست گفته بود: « چیزی صوت و تصویر فراگیر است که اصطلاحاً بر بستر فراگیر اتفاق می‌افتد.»
اگر چه که این تعریف مورد مناقشه با مرکز ملی فضای مجازی نیز قرار دارد. در همین زمینه امیر خوراکیان، معاون فرهنگی، اجتماعی و امور متحوایی مرکز ملی فضای مجازی در گفت‌وگو با پیوست اعلام کرده بود که هنوز محدوده صوت و تصویر فراگیر مشخص نیست. خوراکیان همچنین از تصویب طرحی در شورا خبر داد تا محدوده صوت و تصویر فراگیر را مشخص کند. طرحی که به نظر می‌رسد به دلیل برخی مخالفت‌های صداوسیما هنوز نهایی و به تصویب شورا نرسیده است.
طرح واگذاری شبکه خانگی به صدا وسیما در حد گمانه‌زنی است
در حالی که طرح ارائه مجوز به سرویس‌های نمایش خانگی به صداوسیما، در چند هفته گذشته باعث واکنش‌های انتقادی از سوی صنف سینمایی مواجه شده که حسین میرزایی، عضو کمیسیون فرهنگی در گفت‌وگو با پیوست وجود چنین طرحی در مجلس را رد می‌کند. او در این مورد به پیوست گفت: «طرح مفصلی در مورد اداره صدا و سیما تدوین شده و یکی از بندهای آن هم به این موضوع پرداخته است. این بند از این طرح هم براساس قانون اساسی است و پیشنهادهایی که طراحان این طرح مطرح کردند، بررسی جایگاه صدا و سیما در بحث رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر است.»
او ادامه داد: «طرح جدایی نمایش خانگی از وزارت ارشاد وجود ندارد و هنوز هم در این زمینه طرحی به کمیسیون فرهنگی ارجاع داده نشده است. تنها در طرحی، مسئولیت صدا و سیما در بحث صوت و تصویر فراگیر مورد بررسی قرار گرفته که ساز و کار صدا و سیما را مشخص می‌کند. پس همه این موضوعات در حد گمانه‌زنی است. البته طرح اداره صدا و سیما هم تنها روی کاغذ است و باید کارشناسان و متخصصان نظرهای خود را مطرح کنند تا بتوان طرحی جامع و کامل تهیه کرد.»
طرح «اداره صدا و سیمای جمهوری اسلامی» است که به تازگی در صحن علنی مجلس اعلام وصول شده است و برای بررسی به کمیسیون فرهنگی ارجاع داده میشود. این طرح در مجلس پیشین مسکوت ماند و حالا نمایندگان مجلس یازدهم دوباره آن را به جریان انداختند. براساس ماده ۶ این طرح انجام هرگونه فعالیت رادیویی و تلویزیونی که قابلیت انتشار فراگیر در داخل و خارج از کشور را به صورت واقعی و مجازی داشته باشد، در انحصار سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است.
اشخاص حقیقی و حقوقی همچنین باید در اموری چون «تاسیس فرستنده به منظور انجام فعالیت‌های رسانه‌ای در امر پخش صوت و تصویر فراگیر»، «ایجاد شبکه‌های ارتباطی باسیم و بی‌سیم مانند ماهواره، پخش کابلی شبکه‌های محلی و ناحیه‌ای برای فعالیت‌های رسانه‌ای در امر پخش صوت و تصویر» و «استفاده از فضای فرکانس کشور برای پخش فراگیر صوت و تصویر» از سازمان صدا و سیما مجوز دریافت کنند.