تجهیزات ۵G را قطعا وارد می‌کنیم اما نمیگویم چگونه!
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در گفت‌وگوی لایو خود با پیوست، به مهم‌ترین پرسش‌ها در صنعت ICT کشور و همچنین عملکرد خود پاسخ داد. جهرمی از آینده ۵G در ایران، شبکه ملی اطلاعات، توسعه VDSL در کشور و فیلترینگ گفت.
در این گفت‌وگو، جهرمی درباره ورود و توسعه فناوری ۵G به ایران، گفت: «پیاده‌سازی نسل پنجم، سیکل‌های مختلفی دارد و یکی از کاربردهای آن به عنوان FWA (دسترسی به اینترنت پرسرعت به صورت بی‌سیم) است که در دنیا هم محبوب است. بررسی های ما نشان میدهد الان در شبکه اپراتورها حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار گوشی قابلیت دریافت ۵G دارند و به لحاظ اقتصادی ۵G موبایل هنوز به بلوغ لازم نرسیده است که در ایران پیاده‌سازی کنیم.»
جهرمی درباره وضعیت شبکه‌های ثابت و همراه اینترنت در ایران و مقایسه آنها گفت: «متوسط مصرف یک کاربر موبایل در ماه در ایران ۱۰ گیگا بایت است. این عدد در شبکه شاتل ۶۰ و شبکه مخابرات ایران ۴۵ گیگا بایت است. متوسط شبکه ثابت ۶.۲۳ مگابیت بر ثانیه است. متوسط ADSL شانزده مگابیت است که معمولا خیلی کم به این عدد می‌رسند. اینترنت خانگی ما مطلوب نیست اما به خاطر نوع کار، توانسته است حجم مصرفی ۶ برابر موبایل داشته باشد. متوسط سرعت موبایل ۲۳ مگابیت بر ثانیه است.»
جهرمی از این مقایسه نتیجه گرفت بازار اینترنت ثابت در کشور به ویژه در زمینه بازی و VOD یک بازار رو به رشد است که نیاز به مصرف بیشتر دارد و نسل پنجم شبکه دارد و راه حل FWA( اینترنت پرسرعت بی‌سیم) را «یک راه حل موقت» دانست که «عقب‌ماندگی» کشور در زمینه توسعه فیبر نوری را جبران می‌کند.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات افزود: «درباره تحریم‌ها و تامین تجهیزات و وندورها فکر شده؛ اما اجازه بدهید جزئیات را نگویم که این راه‌ها بسته نشود؛ اما طبق برنامه‌ای که ما داریم در کلان‌شهرها و مناطق پرجمعیت شهری FWA نسل ۵ قابلیت پیاده‌سازی است و مصوبه آن دیروز در دولت تصویب شد و شرکت‌های ایرانسل، مبین‌نت، فرابرد و های‌وب مجوز گرفتند که ۵G FWA را توسعه بدهند.»
اینترنت ثابت و VDSL
آذری جهرمی درباره توسعه VDSL در کشور نیز با دو اتفاق در این زمینه اشاره کرد. اولی، تفاهم‌نامه شاتل با شرکت مخابرات ایران در زمینه «بیت استرایم نوع ۲» بود که براساس آن شاتل در دو شهر تهران و قم فعالیت خود را آغاز کرده و در تهران از ۱۰ هزار کابینت توانست در هزار کابینت، تجهیزاتش را نصب کند و در قم نیز «تقریبا در همه کابینت‌ها» تجهیزات نصب شده است. با این حال وزیر در این زمینه از آنچه کندی شرکت مخابرات در ارائه فیبر بود گلایه کرد و گفت: «من هفته پیش تذکر دادم که اگر شما [مخابرات] فیبر ندهید، اجازه می‌دهیم خودش [شاتل] فیبر بکشد یا از دیگران استفاده کند.»
به گفته وزیر ارتباطات، تاکنون در تهران و قم «حدود ۷۶۰ هزار پورت» VDSL نصب شده است که در چند هفته آینده افتتاح می‌شوند.
او درباره اتفاق دوم در این زمینه نیز گفت: «یک قرارداد هم با پارس آنلاین و های وب و آسیاتک بستند. قرارداد نوع دویی بستند که جاهایی که فقط مخابرات است، این‌ها هم بتوانند سرویس بدهند. این قولی بود که ۲ سال پیش آقای سراییان [مدیرعامل سابق مخابرات] به من داده بود؛ اما دو هفته پیش انجام شد. احتمالا از هفته آینده آن محدودیتی که در برخی مناطق فقط مخابرات حضور دارد، برداشته میشود.»
او همچنین اعلام کرد تعرفه اشتراک و مصرف VDSL مانند ADSL است و مشترکان تنها باید مودم خود را عوض کنند با این حال چون سرعت بالا می‌رود، مصرف هم بیشتر میشود و به همین دلیل مشترکان پول بیشتری می‌دهند و احساس می‌کنند گران‌تر شده است.
پیش از این اعلام شده بود که دولت قصد دارد تا پایان سال جاری ۵ میلیون پورت VDSL در کلان‌شهرها آماده واگذری کند؛ اما به توجه به زمان باقی‌مانده تا پایان سال به نظر نمی‌رسد این هدف محقق شود. وزیر ارتباطات دلیل این ناکامی را اینطور توضیح داد: «مشکل اصلی ما مخابرات ایران است. تجهیزات آماده هستند. هماهنگی با شهرداری‌ها را خودم انجام دادم؛ اما بدنه مخابرات ایران خیلی کند است. دلیلش هم انحصاری است که در این بخش وجود دارد.»
وزیر ارتباطات گفت: صاایران با شرکت چینی تفاهم کرده است که خط تولید را به ایران بیاورند. برخی قطعات را از همین الان در ایران می‌زنند، برخی دیگر را وقتی بازار بزرگتر شد تولید می‌کنند و برخی دیگر را هیچ‌وقت نمی‌تواننند تولید کنند.
اینترنت رایگان و شاد
وزیر ارتباطات در پاسخ به این پرسش که چرا علی‌رغم کیفیت نامناسب اینترنت و به خصوص شبکه ثابت، باز هم وزارتخانه در مناسبت‌های مختلف، اینترنت را رایگان می‌کند، توضیح داد: «ظرفیت اپراتورهای موبایل در هسته شبکه (Core) حدود ۹ هزار پیتابایت در روز بود. اگر مصرف این اندازه باشد، شاخص سرعت ۱۰ مگابیت برثانیه که ما به عنوان استاندارد تعیین کرده‌ایم، برقرار می‌ماند اما اگر مصرف بیشتر شود سرعت پایین می‌آید. در زمان کرونا شبکه موبایل روی ۱۰.۵ هزار پتابایت رفت و سرعت روی ۴G در برخی نقاط به زیر ۳ مگابیت بر ثانیه رسیده بود و شبکه قابل بهره‌برداری نبود. ما باید همزمان هم سرویس می‌دادیم و هم شبکه را توسعه می‌دادیم. جلساتی که با اپراتورها گذاشتیم تحلیل این بود که چون ظرفیت اپراتورهای ثابت خالی بود ۵۰ درصد ظرفیت شبکه ثابت اضافه میشود و بار موبایل آزاد میشود و به تعادل می‌رسد. به اپراتورهای ثابت گفتیم شما رایگان کنید، بازارتان ۵۰ درصد بزرگتر میشود. موبایلی‌ها هم در این فاصله می‌توانستند توسعه بدهند. اما برآورد همکاران ما خیلی دقیق نبود. آنها برآورد افزایش ۵۰ درصد داشتند اما ۱۰۰ درصد افزایش یافت. ۳ روزه شبکه موبایل درست شد. ۱۰۰ درصد بازار ثابت بالا رفت و بعد از پولی شدن هم ۳۰ درصد کاهش یافت. یعنی بازارشان به شدت رشد کرد.»
آذری جهرمی همچنین درباره اینترنت رایگان شبکه شاد و اینکه آیا با توجه به انحصاری بودن شاد، این کار، انحصار را تشدید نمی‌کند، گفت که دولت تصمیم گرفته است برای تحقق عدالت آموزشی، استفاده از سامانه‌های آموزش الکترونیکی را رایگان کند.
جهرمی افزود: «برای ما مهم نیست چه سامانه‌ای ارائه میشود. در آموزش عالی(دانشگاه‌ها) ۷۴۸ سامانه رایگان شده اما در آموزش و پرورش یک سامانه است. ممکن است من انتقادی به این موضوع داشته باشم؛ اما تصمیم با وزیر آموزش و پرورش است و هر سامانه‌ای که به ما اعلام کنند را رایگان می‌کنیم. و هزینه رایگان شدن پهنای باند را دولت به اپراتورها می‌پردازد»
شبکه ملی اطلاعات و قطع اینترنت
موضوع شبکه ملی اطلاعات و احتمال قطع اینترنت در صورت تکمیل این شبکه، یکی از موضوعاتی بود که کاربران زیادی در رابطه با آن از وزیر سئوال می‌کردند. جهرمی، با اشاره به تعریف شبکه ملی اطلاعات در برنامه ششم توسعه و اسناد بالادستی مانند سند تبیین الزمات شبکه ملی اطلاعات، تاکید کرد «شبکه ملی اطلاعات، زیرساخت فضای مجازی کشور است که یکی از سرویس‌هایش اینترنت است و سرویس‌های دیگری هم دارد.»
او در واکنش به یادآوری قطعی سراسری اینترنت کشور در آبان سال گذشته با اشاره به قطعی پیامک‌ها در سال ۸۸ و همچنین قطع شدن اینترنت در کشورهای دیگر گفت: «نمیگویم کار خوبی است اما حاکمیت‌ها در شرایطی تصمیم به قطع اینترنت می‌گیرند اما عده‌ای هستند که شروع می‌کنند به پروپاگاندا کردن مطلبی و فقط همان مسئله را می‌بینند.»
وزیر ارتباطات با برشمردن برخی تحریم‌ها در حوزه ICT که علیه کشور اعمال شده، عنوان کرد که او مسئول است اقدامات لازم برای جلوگیری از وارد شدن خسارت به کسب‌وکارها را انجام دهد.
جهرمی همچنین درباره لایحه‌ای که عنوان شده بود برای جلوگیری از قطع اینترنت به مجلس ارائه میشود گفت: «در قانون اصل بر این است که ارتباط باید برقرار باشد. برقراری ارتباطات حق مردم است. لایحه‌ای که مطرح شده بود نظام‌مند کردن این بود که چه دستگاهی و با چه مکانیزمی می‌تواند دستور قطع اینترنت را بدهد. قطعی اینترنت جزو فرضیات نیست.»
او با تاکید بر اینکه دغدغه کسانی که نگران قطع کامل اینترنت هستند را می‌فهمد، در رد این موضوع دلایل مختلفی آورد و تاکید کرد چنین برنامه‌ای در نظر هیچ‌کدام از افراد موثر «در اتمسفر فعلی و آینده کشور» وجود ندارد.
او با اشاره به کسانی که هر روز در این زمینه شعارهایی می‌دهند و سخنرانی می‌کنند گفت: «من رد نمی‌کنم که کسانی ایده‌شان قطع اینترنت و عقیم‌سازی تلفن همراه است. اعتقادشان این است و نمی‌توان کاری کرد. من می‌گویم این قشر محدود که امضا جمع می‌کنند و هر روز بیانیه می‌دهند و بیش‌فعال هستند، قوه عاقله کشور نیستند.» جهرمی از نخبگان کشور خواست آنها نیز در مقابل چنین افرادی، اقدامات جدی در زمینه حراست از اینترنت انجام دهند.
وزیر ارتباطات در ادامه دلایل خود در زمینه قطع نشدن اینترنت، تاکید کرد: «نیازمندی‌های ما برای توسعه ایجاب نمی‌کند که اینترنت قطع شود. اگر قطع شود، اقتصاد می‌خوابد.»
تولید گوشی در داخل
آذری جهرمی درباره تولید گوشی تلفن، با نشان دادن یک مدل گوشی که قرار است صاایران در داخل کشور تولید کند گفت: «صاایران با شرکت چینی تفاهم کرده است که خط تولید را به ایران بیاورند. برخی قطعات را از همین الان در ایران می‌زنند، برخی دیگر را وقتی بازار بزرگتر شد تولید می‌کنند و برخی دیگر را هیچ‌وقت نمی‌تواننند تولید کنند. صاایران می‌خواهد گوشی ایرانی تولید کند، این به معنی تولید همه قطعات در ایران نیست.»
او گفت که این گوشی برای طبقه خاصی تولید میشود که توان خریدشان ۲ تا ۲.۵ میلیون است.
گران شدن بسته‌ها
گران شدن بسته‌های اینترنت همراه در اوایل تابستان امسال نیز یکی دیگر از موضوعاتی بود که آذری جهرمی درباره آن سخن گفت. او با اشاره به اینکه گران شدن بسته‌ها همزمان با بیماری سخت او بود، گفت: «اپراتورها می‌گویند همه چیز گران شده و باید اینترنت را هم گران کنیم. حرف ما این است که گرانی، منطق می‌خواهد. تا دو سال پیش یک بازار ۱۵-۱۶ میلیونی از کاربران اینترنت داشته‌اید و الان ۷۰ میلیون کاربر دارید. دفاتر حساب شما نشان میدهد که سود ۳۶۰۰ میلیارد تومانی کرده‌اید.»
او تاکید کرد براساس مصوبه شورای عالی فضای مجازی، هزینه‌های ICT در سبد هزینه‌های خانوار نباید از ۲ درصد بیشتر باشد و این گرانی بسته‌ها، با اهداف کلان کشور در تضاد است.
او همچنین درباره تمام شدن بسته‌های اینترنتی و گلایه مردم از این موضوع، تاکید کرد وزارت ارتباطات با ۶ هزار سیمکارت، شبکه را به صورت مستمر پایش می‌کند که نتایج آن در نت‌سنج پلاس منتشر میشود. به گفته جهرمی نتیجه پایش‌ها در سال ۹۷ نشان داد ۵ تا ۸ در تفاوت در بسته‌ها وجود دارد که با پیگیری‌ها این موضوع رفع شده و هم‌اکنون کم‌فروشی در این بازار رخ نمی‌دهد.
ارزش افزوده
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در زمینه خدمات ارزش افزوده تلفن همراه و پرونده‌هایی که در این زمینه وجود دارد، به ۳ موضوع مختلف اشاره کرد. اولی، پرونده‌ای بود که با بازگرداندن ۱۰۰ میلیارد تومان پول به مردم، خاتمه یافت. دومین پرونده مربوط به تیمی بود که با استفاده از هزار نرم‌افزار موبایلی، ارزش افزوده را به صورت ناخواسته برای مشترکان فعال می‌کردند که با پیگیری پلیس دستگیر شده‌اند. جهرمی در این زمینه گفت: «به ما گفتند این‌ها روزی ۲ میلیارد تومان از کسانی که مردم را عضو خدمات ارزش افزوده می‌کردند، حق حساب می‌گرفتند. ما از پلیس خواستیم لیست کسانی که عضو شده‌اند و مبالغی که کلاهبرداری شده را به ما بدهید که پول مردم را برگردانیم؛ اما هنوز چیزی به ما نداده‌اند.»
او پرونده سوم را نیز مربوط به اعلام کد *۸۰۰*۶# عنوان کرد و افزود: «ما متوجه شدیم دستبردهای ارزش افزده از جیب مردم، خیلی فراتر از چیزی است که ما فکر می‌کنیم و حجم نارضایتی و شکایت مردم بالا است. امکانی پدید آوردیم که نشان می‌دهیم در ۳ سال گذشته چه میزان پول از حساب شما برداشته شده و بابت کدام سرویس‌ها بوده. بیش از ۶ میلیون نفر استعلام کردند که ۱ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر گفتند ما خبر نداشتیم.»
جهرمی اعلام کرد در نامه‌ای به دبیرخانه سران قوا خواستار اجازه ورود وزارت ارتباطات به این موضوع شده است؛ اما این دبیرخانه پاسخ داده است که روند معمول قضایی در این مورد ادامه پیدا کند که نتیجه آن نیز هنوز مشخص نشده است.
توییت‌های وزیر
آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در این گفت‌وگو درباره حواشی همیشگی حضور خود در توییتر و اینستاگرام نیز سخن گفت و درباره برخی از توییت‌های جنجالی ماه‌های اخیر، توضیح داد. او درباره ماجرای انتشار عکس لباس فضانوردی گفت که انتشار آن عکس مقدمه‌ای برای اعلام خبر قرارداد وزارت ارتباطات با پژوهشگاه هوا فضا در زمینه تولید «۵ کپسول زیستی برای پرتاب زیرمداری» بوده است که به خاطر اطلاعات غلطی که به وزیر ارائه شده، رخ داده و ضمن معذرت‌خواهی از مردم، مقصران آن نیز تنبیه شده‌اند.
همچنین جهرمی گفت که هدف از رونمایی پهپاد پستی، استفاده از آن بوده؛ اما «بعد از آن اتفاق تقریبا ۱۶ نامه از دستگاه‌های مختلف دریافت کردم که گفته بودند ما به شما مجوز نمی‌دهیم و حق ندارید از چنین چیزی استفاده کنید.»
جهرمی که پیش از این یک شماره تلفن همراه برای ارتباط مستقیم مردمی اعلام کرده بود، گفت که در ابتدای اعلام، روزانه ۱۰ تا ۱۵ هزار پیامک دریافت می‌کرده؛ اما اکنون به صورت متوسط روزانه ۸۰ پیام دریافت می‌کند و به آنها پاسخ میدهد.