شبکه ملی اطلاعات تا افق ۱۴۰۴ چه راهبردهایی را دنبال می کند
شبکه ملی اطلاعات باید تا افق ۱۴۰۴ بیش از ۶ راهبرد و ۳۷ هدف عملیاتی را مطابق با «طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات» که به تازگی به تصویب شورای عالی فضای مجازی رسیده است، محقق کند.
پس از گذشت حدود یک سال از ارائه طرح اولیه معماری کلان شبکه ملی اطلاعات و به دنبال ماه‌ها وقفه در تصویب این طرح در شورای عالی فضای مجازی، این شورا در جلسه شصت و ششم خود در تاریخ ۲۵ شهریورماه ۹۹، «طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات» را نهایی و تصویب کرد.
این طرح به تازگی و پس از آنکه به استحضار مقام معظم رهبری رسیده است، توسط دبیر شورای عالی فضای مجازی ابلاغ شد.
در این مصوبه آمده است که «تحقق استقلال کشور، کاهش وابستگی و جلوگیری از دست اندازی بیگانگان در فضای مجازی، تامین نیازهای عمومی مردم و ایجاد زیست بوم متناسب با فرهنگ اسلامی ایرانی، منوط به تحقق شبکه ملی اطلاعات و مستلزم فعالیت نظام مند و فراگیر در تربیت، ساماندهی و توسعه محتوا و خدمات کاربردی فضای مجازی است.»
به بیان دیگر از یک سو معماری و کارکرد شبکه ملی اطلاعات بر اساس نیازمندی‌های خدمات و محتوا طراحی میشود و عملکرد آن تاثیر مستقیمی بر ارتقای کیفیت خدمات و محتوا خواهد داشت و از سوی دیگر تقویت، ساماندهی و توسعه محتوا و خدمات کاربردی فضای مجازی در پیشرفت، ارتقا و کاربردی تر شدن شبکه ملی اطلاعات از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
از این رو طرح «کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات» در راستای تحقق این اهداف، در ۵ ماده شامل «خط مشی‌های حاکم بر شبکه ملی اطلاعات»، «اهداف راهبردی و عملیاتی در افق ۱۴۰۴»، «معماری شبکه ملی اطلاعات»، «اجزای شبکه ملی اطلاعات» و «اقدامات کلان و نگاشت نهادی»، مصوب شده است.
در ماده مربوط به «اهداف راهبردی و عملیاتی» که تا افق ۱۴۰۴ ترسیم شده است، دستیابی به ۶ هدف به عنوان هدف راهبردی این شبکه و نیز ۳۷ هدف عملیاتی مدنظر قرار گرفته است.
در اهداف راهبردی شبکه ملی اطلاعات بر بهره گیری از سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و زمینه سازی حکمرانی در فضای مجازی تاکید شده است.
اهداف راهبردی شبکه ملی اطلاعات چیست
– دستیابی به جامعه‌ای پیشرو و اخلاق مدار با بهره مندی عادلانه همه آحاد جامعه از فرصت‌های فضای مجازی و رشد محتوا و خدمات داخلی، ارتقاء کیفیت زندگی و افزایش سواد فضای مجازی منطبق بر ارزش‌های اسلامی- ایرانی؛
– ارتقاء جایگاه و کسب سهم مناسب از اقتصاد دیجیتال و شکوفایی کسب و کارهای دانش بنیان، خلاق و مولد با بهره گیری از ظرفیت‌های شبکه ملی اطلاعات مبتنی بر سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی؛
– فراهم سازی زمینه‌های حکمرانی صالحانه در فضای مجازی با تاکید بر مردم سالاری دینی، عدالت اجتماعی، آزادی‌های مشروع و مسئولانه، حفظ کرامت و حقوق انسان‌ها و امنیت عمومی، شفافیت نظام اداری و مقابله با فساد و جرایم سایبری؛
– استقرار نظام جامع و فراگیر در سطح ملی، برای امن سازی، پایدارسازی و تداوم ارائه خدمات زیرساخت‌های حیاتی، حساس و مهم؛
– ارتقاء جایگاه جمهوری اسلامی ایران به تراز قدرت‌های سایبری جهانی با ایجاد موازنه تاثیر و گسترش تعاملات دوجانبه و چند جانبه با دیگر کشورها در جهت اجماع سازی، گفتمان سازی، اقناع و شکل دهی به قواعد، مقررات و استانداردهای فضای مجازی با ابتکار عمل و رویکرد مواجهه فعال؛
– حضور جریان ساز و هدفمند در عرصه‌های ملی و فراملی فضای مجازی برای ترویج گفتمان انقلاب اسلامی؛
شبکه ملی اطلاعات به چه اهداف عملیاتی می‌رسد
در طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات اهداف عملیاتی در ۴ بخش دیده شده است که در بخش اول به صورت جامع به اهداف عملیاتی شبکه ملی اطلاعات پرداخته شده و در بخش‌های دیگر، آن دسته از اهداف عملیاتی که موجب پیشرفت، ارتقاء و کاربردی تر شدن شبکه میشود، ارائه شده است.
برای اهداف عملیاتی شبکه ملی اطلاعات ۳۰ هدف برای سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۴ متصور شده است. در این سند متوسط سرعت دسترسی اینترنت ثابت باید از اینترنت سیار پیشی بگیرد و دسترسی به خدمات پایه کاربردی داخلی نسبت به خدمات خارجی، ۳ برابر شود.
– پوشش ۸۰ درصدی دسترسی پهن باند ثابت خانوارها یا متوسط سرعت دسترسی ۲۵ مگابیت برثانیه و پوشش ۱۰۰ درصد جمعیت کشور برای دسترسی پهن باند سیار با سرعت متوسط ۱۰ مگابیت بر ثانیه
– مزیت بخشی اقتصادی و تعرفه گذاری رقابتی در دسترسی به خدمات کاربردی و محتوای داخلی به میزان حداقل دو برابر و در دسترسی به خدمات و تعرفه گذاری رقابتی در دسترسی به خدمات کاربردی و محتوای داخلی به میزان حداقل دو برابر و در دسترسی به خدمات پایه کاربردی شبکه ملی اطلاعات به میزان حداقل سه برابر نسبت به رقبای خارجی تا سال ۱۴۰۰
– مزیت بخشی کیفی در دسترسی به خدمات و محتوای داخلی به میزان ۵ برابر نسبت به خدمات و محتوای خارجی تا پایان سال ۱۴۰۰
– ارائه خدمات پایه کاربردی داخلی با سهم ترافیک ۷۰ به ۳۰ نسبت به خدمات پایه کاربردی خارجی مشابه در سبد مصرفی کاربران و نرخ رشد سالیانه ۱۵ درصدی
– ایجاد امکان اتصال حداقل ۱۰ درصد کاربران با دسترسی مبتنی بر نسل جدید ارتباطات
– هزینه سالانه دسترسی پهن باند خانگی به حداکثر دو درصد از سرانه درآمد ناخالص ملی
– امکان اتصال و دسترسی پرسرعت سازمانها، مراکز آموزشی، پژوهشی، حوزوی، کسب وکارها و کاربران تجاری با حداقل سرعت ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه
– تامین کیفیت شبکه در اتصال بین دو نقطه داخلی شبکه‌های هسته و تجمیع با تاخیر کمتر از سی میلی ثانیه، اتلاف بسته داده کمتر از یک میلیونیوم و تاخیر متغیر کمتر از دو میلی ثانیه
– تامین خدمات مستقل زمان شبکه برای همه زیرساخت‌های حیاتی، حساس و مهم کشور بدون وابستگی به سامانه‌های ناوبری جهانی نظیر Kips
– مدیریت کامل منابع ملی و بین المللی مورد استفاده در زیرساخت ارتباطی کشور
– پشتیبانی کامل زیرساخت‌های ارتباطی کشور از نسخه شش پروتکل اینترنت و کسب سهم ۳۰ درصدی در لایه دسترسی
– ارائه خدمات زیر شبکه‌های امن و مدیریت پذیر
– ایجاد حداقل سه قطب مرکز داده و در سه استان و ایجاد نقطه حضور بین الملل در منطقه ویژه ارتباطات و فناوری اطلاعات با رعایت اصول دفاعی و امنیت
– شکل گیری حداقل سه فراهم کننده خدمات ابری داخلی با قابلیت تامین نیازهای زیرساختی، ذخیره سازی، پردازشی و سکویی برای همه خدمات پایه داخلی و کسب سهم بازار ۸۰ درصدی از کل نیاز خدمات ابری کشور
– استقرار کامل خدمات پایه کاربردی داخلی (با اولویت پیام رسان اجتماعی و موتور جستجو) با قابلیت تامین نیازهای ملی و پاسخگویی به همه محتواهای مورد نیاز کشور با اولویت محتواهای خط و زبان فارسی تا سال ۱۴۰۰
– قرار گیری زبان فارسی به عنوان پیش فرض در ۸۰ درصد خدمات و تجهیزات هوشمند همراه
– استفاده از سیستم عامل داخلی برای تمامی مراکز نظامی و امنیتی و زیرساخت‌های حیاتی در نسخه‌های رومیزی، سرور و سیستم‌های کنترلی صنعتی
– تامین یک سیستم عامل داخلی امن تلفن همراه
– کسب حداقل بیست درصد از سهم بازار گوشی تلفن همراه هوشمند با سیستم عامل داخلی توسط تولید کنندگان داخلی
– مصون سازی، کاهش آسیب پذیری و افزایش پایداری و تاب آوری امنیتی و دفاعی شبکه ملی اطلاعات در برابر تهدیدات بدون اتکا به خدمات خارجی
– ایجاد گذرگاه‌های ایمن داخلی
– تحقق کامل گذرگاه‌های ایمن مرزی
– رشد بومی سازی تجهیزات شبکه به میزان ۱۰ درصد سالیانه بر اساس اولویت‌های تعیین شده توسط مرکز ملی فضای مجازی
– بومی سازی سامانه‌های امنیتی مورد نیاز شبکه ملی اطلاعات به میزان ۱۰۰ درصد
– اجرای کامل نظام پیشگیری و مقابله با حوادث فضای مجازی و نظام هویت معتبر در فضای مجازی مصوب شورای عالی فضای مجازی
– تامین ادله الکترونیکی در خدمات شبکه ملی اطلاعات در چارچوب قوانین کشور و مصوبات شورای عالی فضای مجازی
– اجرای الزامات صیانت از حریم خصوصی و حقوق عامه در سطح خدمات شبکه ملی اطلاعات در چارچوب طرح مصوب شورای عالی فضای مجازی و قوانین کشور
– ارتقا سالم سازی خدمات شبکه ملی اطلاعات به میزان ۲۰ درصد در سال
– ارتقا سطح آمادگی امنیتی و دفاعی شبکه ملی
اهداف عملیاتی خدمات کاربردی
در این سند ۸ هدف نیز به عنوان اهداف عملیاتی خدماتی کاربردی این شبکه در نظر گرفته شده است.
– رسیدن به شاخص تمرکز مطلوب در سکوهای بومی خدمات
– استقرار کامل سکوهای ارائه خدمات الکترونیکی اعم از دولت، سلامت، تجارت، آموزش، قضایی، گردشگری، حمل و نقل و انتظامی با تعرفه مناسب برای آحاد مردم
– دستیابی به سهم ده درصدی اقتصاد دیجیتال از کل اقتصاد کشور
– افزایش سهم خرده فروشی الکترونیکی به میزان ده درصد از کل بازار خرده فروشی کشور
– رسیدن مجموع سرمایه گذاری صندوق‌های سرمایه گذاری جسورانه معادل دویست میلیون یورو در سال و سهم جمع سپاری در کشور معادل شصت میلیون یورو در سال
– ایجاد حداقل دو سکوی ارائه خدمت با سهم بیست درصدی از کاربران منطقه و دارای بازار جهانی
– استقرار نظام جامع تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی
– نظام مند سازی فعالیت خدمات خارجی در شبکه ملی اطلاعات.