ابهام در محاسبه نیم بهای نرخ اینترنت داخلی
در کنار مشکلاتی که همه روزه کاربران از وضعیت کیفیت خدمات اینترنت دارند موضوع ابهام در نحوه محاسبه پهنای باند ترافیک داخلی و تعرفه اینترنت پیام رسان های بومی نیز مورد انتقاد است.
همه روزه انتقادات بسیاری به وضعیت خدمات اینترنت از نظر کیفیت و قیمت از سوی کاربران در شبکه‌های اجتماعی مطرح میشود و این موضوع به طرق مختلف به وزیر ارتباطات و معاونان این وزارتخانه نیز منعکس میشود. کاربران اینترنت از وضعیت کیفیت این سرویس رضایت کامل ندارند و معتقدند که اینترنتی که از سوی اپراتورهای ثابت و موبایل دریافت می‌کنند، کیفیت لازم را ندارد. از سوی دیگر موضوع اتمام زودهنگام بسته‌های اینترنتی در کنار قیمت بالای اینترنت موضوع مورد انتقاد کاربران است.
اما موضوع دیگری که با ابهاماتی همراه است و کاربران را با چالش مواجه کرده به نحوه محاسبه ترافیک اینترنت داخلی و خارجی مربوط میشود. موضوعی که مطابق مصوبه کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات به اپراتورهای اینترنت ثابت و موبایل ابلاغ شده است اما کاربران بسیاری معتقدند که برخی اپراتورها آن را رعایت نمی‌کنند و زمانی که به برخی سایت‌های داخلی و پیام رسان های بومی مراجعه می‌کنند، همچنان هزینه ترافیک خارجی در بسته اینترنتشان محاسبه میشود.
این درحالی است که مصوبه تفکیک پهنای باند داخلی و خارجی اینترنت که از ابتدای سال ۹۶ توسط رگولاتوری به تمامی اپراتورهای ثابت و سیار ابلاغ شده است، این الزام را ایجاد می‌کند تا هزینه استفاده از سایت‌های دارای ترافیک داخلی برای کاربران با تخفیف همراه شود.
طبق مصوبه ۲۴۸ کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، سازمان فناوری اطلاعات و شرکت مخابرات کشور با همکاری شرکت ارتباطات زیرساخت باید شرایطی فراهم می‌کردند تا ترافیک پهنای باند داخلی به‌صورت جدا از ترافیک پهنای باند بین‌المللی در دسترس سایر اپراتورها قرار گیرد. بدین ترتیب مقرر شد پس از تفکیک ترافیک پهنای باند داخلی و بین‌المللی اینترنت، قیمت اینترنت داخلی و بین‌المللی به‌صورت جداگانه و با قیمت متفاوت از هم محاسبه شود.
اما پس از گذشت ۳ سال و با وجود فراهم شدن شرایط و انجام برنامه‌ریزی‌ها، تفکیک پهنای باند داخلی و بین‌المللی اینترنت ابهاماتی برای مشترکان دارد و بسیاری از کاربران معتقدند که طرح تفکیک ترافیک داده داخلی و بین‌المللی اجرایی نمی‌شود و نحوه محاسبه ترافیک نیم بها برای سایت‌های داخلی و تعرفه یک سوم برای استفاده از پیام رسان های بومی، دچار ابهام است.
برای مثال برخی مشترکان همراه اول شبکه اجتماعی روبیکا مدعی شده اند که برخی سرویس‌های این پیام رسان به صورت تمام بها و معادل ترافیک بین الملل محاسبه میشود. این درحالی است که پیش از این اعلام شده بود که ترافیک اینترنت روبیکا برای مشترکان رایگان است و سایر مشترکان اینترنت ثابت نیز باید هزینه یک سوم پرداخت کنند.
با این وجود این سوال مطرح میشود که سازوکار نظارتی در این حوزه چگونه است و آیا نظارتی از سوی رگولاتوری بر عملکرد اپراتورها که سود کلانی از این بخش دریافت می‌کنند وجود دارد یا خیر؟ کارشناسان معتقدند که در حال حاضر به دلیل نامشخص بودن نحوه محاسبه تفکیک ترافیک پهنای باند، کاربران بسیاری از این موضوع ضرر کرده اند اما این موضوع درآمدزایی چشمگیری برای اپراتورها داشته است.
سید محمد امامی، مدیرکل نظارت بر خدمات ارتباطی و فناوری اطلاعات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در گفتگو با خبرنگار مهر، در پاسخ به این سوال که آیا در زمینه محاسبه تعرفه نیم بهای ترافیک داخلی و خارجی، سازوکار نظارتی وجود دارد، اظهار داشت: مرجع اعلام سایت‌هایی که ترافیک داخلی دارند سازمان فناوری اطلاعات ایران است. این سازمان آدرس IP هایی که باید مشمول تعرفه یک دوم و یا یک سوم شوند را به اپراتورها اعلام می‌کند و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی نیز این موارد را چه در ستاد رگولاتوری و چه در مناطق به صورت دوره‌ای نظارت می‌کند.
وی با اشاره به اینکه با توجه به تغییر شرایط، اعمال تعرفه ترافیک داخلی دائماً در حال نظارت است، گفت: چرا که به صورت روزانه سایت‌هایی با ترافیک داخلی در لیست سازمان فناوری اطلاعات قرار می‌گیرند و این لیست به صورت مرتب در حال به روزرسانی است. براین اساس اپراتورهای اینترنت نیز به صورت مداوم و در بازه‌های زمانی منظم این لیست را به روزرسانی می‌کنند.
امامی با تاکید بر اینکه اپراتورهای اینترنت و ثابت ملزم به رعایت محاسبه تعرفه یک دوم برای سایت‌های داخلی و تعرفه یک سوم برای پیام رسان های داخلی هستند، افزود: بررسی ما نشان می‌دهد که این کار در حال انجام است.
وی افزود: ممکن است یکی از مواردی که باعث شده باشد مشترکی از سایت داخلی یا پیام رسانی استفاده کند اما تعرفه پهنای باند آن مطابق مصوبه رگولاتوری نیم بها محاسبه نمی‌شود، این است که صاحب سایت یا اداره کننده سایت، IP خود را به سازمان فناوری اطلاعات اعلام نکرده است و یا این اقدام را با تأخیر انجام داده باشد. به همین دلیل ما مطلع نخواهیم شد که آن سایت دارای ترافیک داخلی است و یا خارجی.
مدیرکل دفتر نظارت بر خدمات ارتباطی و فناوری اطلاعات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تاکید کرد: اگر آدرس IP سایت‌های داخلی در لیست سازمان فناوری اطلاعات قرار داشته باشد، مدل محاسبه تعرفه آنها برای مشترکان، به صورت مداوم از سوی رگولاتوری در اپراتورهای موبایل و ثابت کنترل میشود و اگر شکایتی در این زمینه باشد، پاسخگو خواهیم بود.
وی افزود: به این معنی که کاربرانی که مدعی هستند که اپراتور ترافیک داخلی آنها را با تعرفه کامل محاسبه می‌کند، می‌توانند شکایت خود را در سامانه رسیدگی به شکایت ۱۹۵ (https://195.cra.ir/) همراه با مستندات مورد نظر ارائه دهند تا مورد رسیدگی قرار گیرد.
امامی گفت: در این زمینه اگر کاربران اپلیکیشنی مانند روبیکا و یا هر سرویس دیگری نیز مدعی هستند که تعرفه برای آنها به صورت تمام بها محاسبه میشود، باید شکایت خود را به رگولاتوری اعلام کنند تا بررسی شود که آیا این سرویس در لیست سازمان فناوری اطلاعات بوده و باید جز تعرفه‌های داخلی محاسبه می شده است یا خیر؟
وی افزود: در صورتی که سایتی دارای ترافیک داخلی باشد اما تعرفه آن برای مشترکان از سوی اپراتورها، تمام بها محاسبه شود، اپراتور تخلف کرده و قابل پیگیری خواهد بود. البته شکایاتی از این دست هم تاکنون وجود داشته است که رگولاتوری با دقت آن را بررسی کرده و نتیجه را به مشترکان اعلام می‌کند.