رگولاتوری: ضعیف‌ترین سرویس اینترنت در ایران 3G و قوی‌ترین سرویس ADSL است
در گزارش سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی از وضعیت کیفیت اینترنت کشور طی ۶ ماه ابتدای سال مشاهده می‌کنیم که اکثر کاربران با سرعت کمتر از ۲ مگابیت بر ثانیه به اینترنت دسترسی دارند.
سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی گزارش جدید وضعیت ارتباطات و کیفیت اینترنت کشور طی ۶ ماه ابتدای سال را منتشر کرد. برای تهیه‌ی این گزارش، ۶ هزار و ۷۰۰ سنجه در سراسر کشور نصب شده تا کیفیت اینترنت را بر اساس آن‌ها اندازه‌گیری کنند. رئیس سازمان تنظیم مقررات با انتشار این گزارش اعلام کرد که کاربران اینترنت می‌توانند بااستفاده‌از اطلاعات به‌دست‌آمده، سرویس اینترنت بهتری را برای خود انتخاب کنند.
به گزارش رگولاتوری، کیفیت اینترنت بر اساس شاخص‌های اندازه‌گیری ارزیابی میشود که شامل شاخص‌های سنجش کیفیت (QoS) و شاخص‌های تجربه‌ی مشتری در نقطه‌ی انتهایی انتقال خدمات (QoE) هستند. بر اساس شاخص‌های سنجش کیفیت (QoS)، متوسط معیار تأخیرِ (latency) حدود ۹۰ میلی‌ثانیه، نوسان تأخیرِ (Jitter) کمتر از ۴ میلی‌ثانیه، پینگِ (RTT) کمتر از ۹۰ میلی‌ثانیه و پکِت‌لاسِ (PLR) زیر یک درصد، بهترین وضعیت پوشش اینترنت را رقم می‌زنند. بااین‌حال، بر اساس همین معیارها، اپراتورهای اینترنت در کشور فاصله‌ی زیادی تا ارائه‌ی کیفیت بالا به کاربر دارند؛ در این میان، اینترنت نسل سوم یا 3G، وضعیت بغرنج‌تری دارد.
بررسی معیارهای سنجش کیفیت اینترنت
وضعیت نوسان تأخیر در اپراتورهای اینترنت
Jitter یا نوسان تأخیر، نشان‌دهنده‌ی تغییرات زمان تأخیر ارسال بسته‌ها در شبکه است. برای به‌دست آمدن تجربه‌ی اینترنت باکیفیت، میزان جیتر نباید بیشتر از ۱۵ تا ۲۰ میلی‌ثانیه باشد.
با نگاهی به آمار ارائه‌شده در گزارش رگولاتوری مشاهده می‌کنیم که میزان جیتر اینترنت 3G همراه اول ۲۴/۶۹ میلی‌ثانیه، ایرانسل ۴۷/۶ میلی‌ثانیه و رایتل ۳۱/۸ میلی‌ثانیه است. این درحالی است که طبق مصوبه ۲۲ رگولاتوری، میزان مناسب جیتر باید ۲۰ میلی‌ثانیه باشد. بالابودن جیتر بیش از همه روی سرویس‌هایی بر پایه‌ی Voice تأثیر می‌گذارد.
مقدار ثبت‌شده‌ی تغییرات تأخیر در اینترنت 4G به‌نفع همراه اول است. جیتر 4G در همراه اول ۵/۴۳، در ایرانسل ۵/۷۶ و در رایتل ۱۲/۸ میلی‌ثانیه است.
بر اساس گزارش رگولاتوری، جیتر ایرانسل روی تکنولوژی TD-LTE برابر با ۷/۲۲ میلی‌ثانیه و در مبین‌نت برابر با ۸/۹۲ میلی‌ثانیه است. میانگین نوسان تأخیر برای سرویس TD-LTE هم ۸ میلی‌ثانیه است.
وضعیت پینگ در اپراتورهای اینترنت
میزان تأخیر چرخشی یا رفت‌وبرگشتی (RTT: round-trip time) که با نام پینگ نیز شناخته میشود، مدت‌زمانی را نشان می‌دهد که یک درخواست از مبدأ به مقصد ارسال و پاسخ آن نیز دریافت میشود. هرچقدر این مدت زمان کمتر باشد، تجربه‌ی بهتری در مصارفی مانند گیمینگ، ارتباط صوتی یا تصویری و حتی وبگردی ساده خواهید داشت.
پینگ اینترنت 3G در ایرانسل وضعیت بهتری دارد. ایرانسل پینگ ۱۹۲/۲۸ میلی‌ثانیه، همراه اول ۲۰۲/۱۸ میلی‌ثانیه و رایتل ۱۹۲/۵۴ میلی‌ثانیه دارد. این درحالی است که طبق مصوبه‌ی ۲۲ رگولاتوری، مدت زمان ارسال درخواست از مبدأ به مقصد و پاسخ دریافت آن باید کمتر از ۲۰۰ میلی‌ثانیه باشد. بالاتر بودن این میزان، تأثیر بیشتری روی کاهش کیفیت سرویس‌های گیم و گیمرها می‌گذارد.
مقدار ثبت‌شده‌ی تأخیر در اینترنت 4G همراه اول ۱۱۱/۳، در ایرانسل ۱۱۵/۰۳ و در رایتل ۱۳۵/۰۵ میلی‌ثانیه است. همراه اول در این معیار هم موفق‌تر ظاهر شده است.
ADSL در میزان پینگ از دیگر سرویس‌ها وضعیت بهتری دارد. میانگین پینگ ADSL برابر با ۹۷/۰۱ میلی‌ثانیه است درحالی‌که TD-LTE پینگ متوسط ۱۱۷/۲۳ میلی‌ثانیه‌ای دارد. معیار RTT برای TD-LTE ایرانسل برابر با ۱۲۱/۸ میلی‌ثانیه و برای مبین‌نت ۱۱۳/۴۱ میلی‌ثانیه است.
وضعیت پکِت لاس در اپراتورهای اینترنت
معیار پکت لاس یا PLR، میانگین گم‌شدن یا از دست رفتن بسته‌های داده در طول شبکه‌ی خدمت‌دهنده را نشان می‌دهد و به‌صورت «درصد بسته‌های گم‌شده نسبت به کل بسته‌های ارسالی» اندازه‌گیری میشود. برای تجربه‌ی خوب انتقال صوت، میزان پکت لاس باید کمتر از یک درصد باشد و برای سایر مصارف نیز حداکثر میزان پکت لاس قابل قبول کمتر از ۲ درصد است. اتلاف بسته‌ها در شبکه 3G در همراه اول ۰/۹ درصد، در ایرانسل ۱/۲۲ و در رایتل ۱/۶۸ درصد است. این میزان برای اینترنت 4G در همراه اول ۰/۳، در ایرانسل ۰/۴۸ و در رایتل ۳/۳۲ درصد است. طبق مصوبه رگولاتوری، اتلاف بسته‌ها در شبکه‌ی اینترنت نباید بیش از دو درصد باشد. پایین‌بودن این معیار بیش از همه روی کیفیت Video Call تأثیر می‌گذارد. بنابر این، اتلاف بسته‌ها در رایتل تقریبا دو برابر بیشتر از حد مصوب است.
اتلاف بسته‌ها در اینترنت TD-LTE مبین‌نت ۰/۴ درصد و ایرانسل ۰/۴۶ درصد گزارش شده که به‌صورت متوسط کمتر از دیگر تکنولوژی‌ها است.
وضعیت اپراتورهای ثابت چگونه است؟
بر اساس معیارهای Jitter، PLR و RTT، شرکت شاتل بهترین کیفیت اینترنت را ارائه می‌کند. در نمودار زیر، وضعیت هر یک از شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت ثابت را مشاهده می‌کنیم:نمودار بهترین اپراتور ارائه دهنده اینترنت
بر اساس این نمودار، معیار نوسانات تأخیر (جیتر) برای شاتل ۰/۹۵ میلی‌ثانیه، برای مخابرات ۱/۱، آسیاتک ۱/۱۹ و در های وب ۳/۲۶ میلی‌ثانیه است. در بخش پکت لاس شاتل با ۰/۲۴ درصد در صدر قرار دارد و پس از آن، آسیاتک با ۰/۳۱ درصد، پارس آنلاین با ۰/۳۸ درصد و رهام داتک با ۲/۷۴ درصد (آخرین رتبه) قرار دارد.
میزان پینگ در شاتل ۸۸/۰۲ میلی‌ثانیه، پارس آنلاین ۹۰/۰۲، صبانت ۹۵/۴۳ و در رهام داتک برابر با ۱۱۶/۰۹ میلی‌ثانیه است. براساس نمرات کسب‌شده‌ی هر اپراتور، مخابرات با داشتن ۴۷ درصد سهم بازار اینترنت ثابت، در رتبه‌ی پنجم قرار دارد.
بر اساس داده‌های حاصل از شاخص‌های QoS می‌توان چند نتیجه گرفت:
اینترنت 3G در سه اپراتور همراه اول، ایرانسل و رایتل کیفیت نامطلوبی دارد
همراه اول بهترین کیفیت 4G را ارائه می‌دهد
اینترنت روی سرویس ADSL کیفیت بهتری نسبت‌به اینترنت اپراتورهای سیار ارائه می‌دهد
میزان رضایت کاربران از اپراتورهای اینترنت
شاخص‌های تجربه‌ی مشتری در نقطه‌ی انتهایی انتقال خدمات (QoE) که در گزارش رگولاتوری بررسی شده‌اند، شامل سه معیار «سرعت دانلود FTP»، «زمان پاسخ DNS» و «سرعت دسترسی به وب» (Web Throughput) می‌شوند. این شاخص‌ها تجربه‌ی کاربری را به‌طور نسبی و محلی مورد بررسی قرار می‌دهند.
بررسی معیار سرعت دانلود FTP
درحالی‌که بر اساس گزارش رگولاتوری، میانگین کیفیت سرویس انتقال فایل برای ADSL برابر با ۳/۰۸، برای TD-LTE برابر با ۵/۵۱، برای 4G برابر با ۵/۸۳ و برای اینترنت 3G برابر با ۳/۵۰ مگابیت‌برثانیه است؛ کیفیت اینترنت 3G باتوجه‌به همین معیار در همراه اول برابر با ۳/۲۱ مگابیت برثانیه، در ایرانسل ۲/۸۷ و در رایتل برابر با ۳/۲۶ مگابیت برثانیه است. در ارائه‌ی اینترنت 4G، همراه اول کیفیت ۵/۲۴، ایرانسل ۵/۸۶ و رایتل ۳/۵۵ مگابیت‌برثانیه دارد. در بخش TD-LTE، ایرانسل عدد ۵/۵۳ و مبین‌نت ۴/۱۲ مگابیت‌برثانیه را برای خود ثبت کرده‌اند.
بررسی معیار زمان پاسخ DNS
بنا به اعلام رگولاتوری، میانگین کیفیت اینترنت بر اساس معیار زمان پاسخ DNS روی 3G برابر با ۱۴۸/۷۲ میلی‌ثانیه است. این درحالی است که رایتل عدد ۱۷۱/۱۲ را برای خود ثبت کرده، پس از آن ایرانسل با ۱۴۵/۷۶ و سپس همراه اول با ۱۴۰/۰۳ میلی‌ثانیه قرار دارد.
طبق معیارهای رگولاتوری، ریسپانس تایم قابل قبول DNS روی اینترنت 4G برابر با ۱۳۲/۶۸ میلی‌ثانیه در نظر گرفته شده، درحالی‌که همراه اول عدد ۱۲۷/۵۶، ایرانسل ۱۲۸/۵۳ و رایتل ۱۶۱/۲۶ میلی‌ثانیه را ثبت کرده است. به همین ترتیب، تکنولوژی TD-LTE که میانگین ۱۳۳/۹۹ میلی‌ثانیه برای آن در نظر گرفته شده، در ایرانسل عدد ۱۳۱/۰۴ و در مبین‌نت ۱۳۶/۸۵ میلی‌ثانیه را ثبت می‌کند.
بررسی معیار WEB Throughput
رگولاتوری برای معیار WEB Throughput میانگین ۰/۳۳ مگابیت برثانیه در اینترنت نسل سوم موبایل، ۰/۴۵ مگابیت برثانیه در اینترنت 4G و ۰/۴۶ مگابیت برثانیه در TD-LTE و ADSL در نظر گرفته است.
در این معیار، همراه اول روی تکنولوژی نسل سوم عدد ۰/۳۱، ایرانسل ۰/۳۴ و رایتل ۰/۳۰ مگابیت‌برثانیه را ثبت کرده‌اند.
روی اینترنت 4G، همراه اول با ۰/۴۶، ایرانسل ۰/۴۸ و رایتل با ۰/۳۵ مگابیت‌برثانیه قرار دارند. درحالی‌که در بخش TD-LTE، ایرانسل عدد ۰/۴۷ و مبین نت ۰/۴۵ مگابیت‌برثانیه را ثبت کرده‌اند.
وضعیت اپراتورهای ثابت در شاخص‌های تجربه مشتری
رگولاتوری میانگین کیفیت ADSL را براساس معیار زمان پاسخگویی DNS برابر با ۱۱۳/۴۸ میلی‌ثانیه در نظر گرفته است.
در این معیار، شاتل با ۱۰۱/۵۸ میلی‌ثانیه در صدر و پس از آن، پارس‌آنلاین با ۱۰۵/۹۲، آسیاتک با ۱۰۹/۳۴ و در رتبه‌ی آخر، رهام داتک با ۱۵۱/۰۵ میلی ثانیه قرار دارند.
در معیار سرعت دانلود FTP رقم میانگین ۳/۰۸ برای شرکت‌های FCP در نظر گرفته شده که صبانت با کیفیت ۱/۳۲ مگابیت‌برثانیه در قعر و پس از آن مخابرات با ۱/۴۳ برثانیه و فناوار با ۱/۶۸ مگابیت برثانیه قرار دارند. بالاترین ارقام هم در این بخش مربوط به شرکت‌های شاتل با ۴/۸۱ مگابیت برثانیه، پارس‌آنلاین با ۴/۵۴ و های‌وب با ۳/۷۶ مگابیت برثانیه است.
درنهایت با بررسی معیار WEB Throughput که میانگین ۰/۴۶ مگابیت‌برثانیه برای آن در نظرگرفته شده، مشاهده می‌کنیم که فناوا با ۰/۳۸ مگابیت برثانیه، لایزر و رهام داتک با ۰/۳۹ مگابیت برثانیه در قعر قرار دارند و بالاترین رتبه‌ها هم نصیب شاتل با ۰/۵۵ و پارس‌آنلاین با ۰/۵۳ مگابیت‌برثانیه میشود.
با درنظرگرفتن معیارهای تجربه‌ی مشتری هم می‌توان چند نتیجه‌گیری کرد:
به‌طور کلی، کیفیت اینترنت از نگاه کاربران در ایران مطلوب نیست
با وجود اینکه اینترنت روی سرویس ADSL استانداردهای رگولاتوری را دریافت می‌کند، مشتری از کیفیت آن رضایت ندارد