بازی برد اپل و شریک تایوانی
این روزها بسیاری می‌پرسندکه چه اتفاقی افتاده است که جاه‌طلب‌ترین طراح تراشه‌های موبایلی دنیا، به ظرفیت تولید تنها شریک سازنده تراشه خودش محدود شده است؟ با معرفی تراشه‌های جدید M۱ اپل برای کامپیوترهای مک در هفته گذشته، احتمالا به‌زودی این موضوع روشن خواهد شد. با تمام اینها اما گویا TSMC که یکی از بزرگ‌ترین سازندگان تراشه دنیاست، تنها شرکتی است که نباید مورد سرزنش و انتقاد قرار بگیرد.
در واقع اغراق نیست اگر بگوییم که اپل کل صنعت تراشه موبایل را جلو برده است و حالا در آستانه انجام همین کار در صنعت تراشه‌های کامپیوترهای شخصی است. در سال ۲۰۱۳ شرکت اپل اولین پردازنده موبایلی ۶۴ بیتی دنیا را با نام A۷ معرفی و عرضه کرد. این اتفاق طراحان تراشه رقیب را به شدت غافلگیر کرد، چون این پردازنده باعث می‌شد گوشی‌های آی‌فون از نظر قدرت پردازشی با کامپیوترهای شخصی نه چندان پیشرفته و قدرتمند برابری کنند. پنج سال بعد تبلت‌های آی‌پد مبتنی بر پردازنده A۱۲X Bionic از نظر عملکرد به مک‌بوک‌های گران‌تر مبتنی بر پردازنده‌های Core i۷ اینتل پهلو زدند؛ اتفاقی که می‌توانست نشانه‌ای از پایان نیاز اپل به تراشه‌های اینتل باشد. حالا پردازنده‌های جدید M۱ اینجا هستند و به کمک فرآیند پیشرفته ساخت ۵ نانومتری، این پردازنده‌های بسیار کوچک آن‌قدر فشرده هستند که بتوانند روی ترانزیستورها قرار بگیرند تا هم به کامپیوترهای رومیزی و هم لپ‌تاپ‌ها قدرت پردازشی بدهند.
چالش با شرکای قدیمی
در گذشته شرکت اپل شرکای سازنده پردازنده خودش را به‌خاطر ناتوانایی همراهی با روندهای روز این صنعت و به‌روز نبودن سرزنش می‌کرد؛ انتقادهایی که نشان می‌داد اپل کامپیوترهای مک خودش را تنها با قطعات و پردازنده‌هایی جدیدتر و قدرتمندتر می‌تواند تولید کند که توسط شریک دیگری ساخته شوند. حالا اپل کنترل تمام سرنوشت کامپیوترهای مک را در دست دارد و برای ساخت تراشه‌های مبتنی بر طراحی‌های اختصاصی خودش، به شریکی قدیمی یعنی TSMC تکیه کرده است.
با وجود آنکه هر دو این شرکت‌ها روی تکنولوژی پیشرفته ساخت تراشه‌های ۵ نانومتری ریسک کرده‌اند تا بتوانند کامپیوترهای مک را از کامپیوترهای شخصی رقیب متمایز کنند، اما بسیار بعید به‌نظر می‌رسد که اپل شریک تایوانی خودش را به‌خاطر هر شکست در مسیر تکامل و رشد این تراشه‌ها، سرزنش کند. چه بهتر شود، چه بدتر؛ اپل تصمیم دارد به سرعت این کار را جلو ببرد.
ارتباط جنجالی و پرتلاطم اپل با سازندگان تراشه قبلی، مشهور بود؛ این شرکت آشکارا توافق PowerPC CPU خودش با شرکت IBM را در سال ۲۰۰۵ پایان داد، در نیمه دهه ۲۰۱۰ دست سامسونگ را از زنجیره تامین پردازنده‌های موبایلی کوتاه کرد و در طول یک‌سال گذشته هم شروع کرد به عبور از اینتل که اولین سازنده مودم و دومین سازنده پردازنده دنیاست و جایگزینی تدریجی آن. در مورد جدایی از IBM و اینتل، اپل یافتن شریکی را که تولیدات سازگار با محیط زیست داشته باشد، به‌عنوان دلیل مطرح کرد. درباره سامسونگ اما اپل در واقع می‌خواست خرید قطعات از شرکتی را که رقیبی فعال در بازار موبایل و حتی کامپیوترهای شخصی بود، متوقف کند. به این ترتیب بود که به تدریج شرکت تایوانی TSMC توانست رقبای دیگر را کنار بزند و کسب‌وکار تولید تراشه اپل را در اختیار خودش بگیرد.
دغدغه کمبود ظرفیت تولید
حالا سوالی که وجود دارد، این است که آیا TSMC شریکی قدرتمند برای اپل بوده است. در واقع باید گفت این شرکت تایوانی با بودجه هنگفت اپل امکانات خودش را تا حد زیادی ارتقا داده است تا بتواند انتظارات اپل را برای ساخت تراشه‌هایی با جدیدترین تکنولوژی‌ها برآورده کند. حالا این شرکت هر سال مسوولیت تامین صدها میلیون پردازنده سری A را به عهده دارد و به‌طور گسترده‌ای به‌عنوان بهترین سازنده تراشه دنیا شناخته میشود؛ تا جایی که اخیرا پیشنهاد همکاری با اینتل را هم دریافت کرده است.
با این همه گزارش یکی از رسانه‌های کره‌جنوبی در هفته گذشته از این احتمال خبر داد که TSMC ظرفیت تولید تراشه‌های ۵ نانومتری کافی برای نیازهای رو به افزایش اپل را نداشته باشد. درحالی‌که شرکت‌های رقیب مانند کوالکام شروع به تغییر الگوی تولید تراشه خود به سمت تکنولوژی ۵ نانومتری کرده‌اند، اپل تمام امکانات و تجهیزات تولید تراشه‌های ۵ نانومتری TSMC را روی آخرین پردازنده‌های سری A و M خودش متمرکز کرده است. گزارش این رسانه کره‌ای نشان می‌دهد که اگر ظرفیت TSMC جوابگوی نیازهای اپل نباشد، این شرکت ناچار است برای تامین تراشه مورد نیاز کامپیوترهای مک به سراغ تنها سازنده تراشه‌های ۵ نانومتری جهان یعنی سامسونگ برود. این اتفاق می‌تواند رخ بدهد، اما نباید فراموش کرد که رابطه میان اپل و سامسونگ در سال‌های اخیر تا حدی خراب شده است.
اگر TSMC واقعا تحت فشار باشد، این می‌تواند تهدیدی کوتاه‌مدت برای زنجیره تامین آی‌فون، آی‌پد و کامپیوترهای مک باشد که وابستگی زیادی به تراشه‌های ۵ نانومتری دارند. با این همه اما اپل انتخاب‌های جایگزین بسیار زیادی دارد. پیشنهاد امضای قرارداد تامین قطعات با سامسونگ، یکی از راهکارهای بزرگ‌تر است در مقایسه با تامین سریع بودجه مورد نیاز TSMC برای افزایش ظرفیت تولیدش. برای حل این مشکل در کوتاه‌مدت اپل می‌تواند سفارش تراشه‌های مورد نیاز آی‌فون را در اولویت قرار بدهد؛ البته تا زمانی که هنوز تقاضای بازار برای کامپیوترهای مک مبتنی بر تراشه‌های M۱ آن‌قدر بالا نرفته و طبیعتا فروش آی‌پدها هنوز به میزان فروش بالای آی‌فون‌ها نرسیده است. حتی بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران بازار معتقدند اپل می‌تواند با متعادل کردن قیمت آی‌فون‌ها، آی‌پدها و کامپیوترهای مک، تقاضای خریداران را روی مدل‌های خاص از بین ببرد یا متمرکز کند.
عقب‌نشینی یا کنترل بازار
دغدغه بزرگ‌تر این است که ظرفیت تولید محدود TSMC برای تراشه‌های ۵ نانومتری، اپل را به سمت عقب‌نشینی از اهدافش برای آینده کامپیوترهای مک، آی‌پدها، آی‌فون‌ها، ساعت‌های اپل و اپل تی‌وی‌ها سوق بدهد یا حتی این شرکت را مجبور به استفاده از تراشه‌هایی به تکنولوژی‌های تولید قدیمی‌تر کند. هر چند اولین کامپیوترهای مک مبتنی بر تراشه‌های جدید M۱ از معماری ۵ نانومتری بهره می‌برند، اما اپل ممکن است مجبور با استفاده از تراشه‌های ۷ نانومتری قدیمی شود تا این تراشه‌های جدید را برای مدل‌های تازه آی‌مک یا مک‌پرو کنار بگذارد؛ این همان استراتژی «عقب‌نشینی به سمت آنچه موجود است» اپل است که در رابطه‌اش با IBM و اینتل او را ناچار و آزرده کرده بود.
اگر خطوط تولید محصولات مختلف اپل را بررسی کنید، خواهید دید بعید به‌نظر می‌رسد که کامپیوترهای مک ظرفیت تولید TSMC را کاملا به خودشان اختصاص دهند. فروش سالانه کامپیوترهای مک -حدود ۲۰ میلیون دستگاه- تقریبا برابر یک‌دهم فروش گوشی‌های آی‌فون –حدود ۲۰۰ میلیون دستگاه- است. با این اوصاف در طول افزایش تقاضا برای تراشه‌های M۱، شرکت TSMC احتمالا ۱۰ میلیون تراشه مک دیگر را به ۱۰۰ میلیون تراشه ۵ نانومتری مورد نیاز آی‌پد ایر و آی‌فون ۱۲ اضافه خواهد کرد. علاوه بر اینها، اپل سرعت تقاضا را تحت کنترل خواهد گرفت و دو سال زمان لازم برای استفاده کامل از تراشه‌های ساخت TSMC را به خودش خواهد داد. کل تراشه‌های موردنیاز اپل برای کامپیوترهای مک – حتی در صورت افزایش تقاضا- به چیزی بین ۲۰ تا ۳۰ میلیون تراشه در هر سال می‌رسد. صرف‌نظر از گزارش رسانه کره‌ای، شرکت TSMC احتمالا به مشکل جدی و لاینحلی برنمی‌خورد و اپل از این شرکت پشتیبانی لازم برای افزایش و بهبود ظرفیت تولیدش را انجام خواهد داد تا بتواند جوابگوی تقاضای رو به افزایش بازار برای این محصولات جدید و محبوب باشد. صنعت ساخت تراشه به‌طور مرتب درحال رشد و تغییر است و TSMC هم برای ساخت نسل‌های مختلف تراشه و حتی تکنولوژی‌های ساخت تراشه‌های کوچک‌تر، تلاش می‌کند.