مجمع حکمرانی اینترنت؛ رکن و پایه اصلی حکمرانی جهانی فضای مجازی
مجمع حکمرانی اینترنت(IGF) را می توان پس از اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی(WSIS)، پایه و رکن اصلی حکمرانی اینترنت در عرصه بین المللی فضای مجازی دانست.
مجمع (انجمن) جهانی حکمرانی اینترنت سازمان ملل، یک بستر باز و فراگیر برای مشارکت ذینفعان در مباحثات سیاستی اینترنت و ارائه راه حل در موضوعات و چالش های مشترک و هنجارسازی در حوزه حکمرانی فضای مجازی است. این مجمع بر اساس اجلاس سران جامعه اطلاعاتی (WSIS) که از طرف UNESCO، اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) و دیگر نهادهای بین‌المللی برگزار شد، با مأموریت تقویت همکاری در ایجاد مکانیزم های حکمرانی اینترنت تشکیل شد.
سازمان ملل در سال 2005 در تونس اقدام به برگزاری دوره دوم اجلاس سران جامعه اطلاعاتی (WSIS-2) نمود. در این اجلاس، به‌منظور تسهیل گفت‌وگوی بین‌المللی حول مسائل حکمرانی اینترنت، تصمیم به ایجاد مجمع و انجمنی چندملیتی گرفته شد. درخواست تشکیل این انجمن به دبیر کل سازمان ملل ارسال شد و پس از موافقت، به نام انجمن حکمرانی اینترنت (Internet Governance Forum) یا IGF تأسیس شد.
طی سال های ابتدایی تأسیس مجمع جهانی حکمرانی اینترنت، با اعمال نفوذ آمریکا و مجامع فنی وابسته به آن، مأموریت آن به بحث و هنجار سازی محدود شد؛ ولیکن در طی دو سال گذشته، با اهتمام دبیر کل فعلی سازمان ملل با همراهی دولت های اروپایی به رهبری فرانسه و آلمان به دنبال ارتقای جایگاه و خروجی های آن در فرآیند سازمان ملل و پیگیری مطالبات اتحادیه اروپا در حوزه قاعده مندی تنظیم مقررات بین المللی در حوزه هایی مانند مقابله با انحصار، اخذ مالیات، حفاظت از حریم خصوصی و مقابله با اخبار و اطلاعات دروغ بوده است.
** اهداف و وظایف مجمع جهانی حکمرانی اینترنت
هدف اصلیانجمن حکمرانی جهانی اینترنت بحث بر سر مسائل مرتبط با حاکمیت اینترنت و ارائه توصیه برای جامعه جهانی در این زمینه است. مهمترین وظایف اجلاس انجمن حکمرانی جهانی اینترنت عبارت است از:
بحث بر سر سیاست‌های عمومی مرتبط با عناصر اصلی حاکمیت اینترنت به منظور تداوم، امنیت، ثبات و گسترش اینترنت
تسهیل مباحثه بین سازمان‌هایی که درگیر با سیاست‌های عمومی بین‌المللی در خصوص اینترنت و مباحث مرتبط با آن هستند و همچنین مسائلی که هیچ سازمان خاصی وظیفه انجام آن را بر عهده ندارد.
ارتباط با سازمان‌های دولتی و سایر موسسات در خصوص قلمرو اجرایی‌شان
تسهیل مبادله اطلاعات و استفاده کامل از تخصص علمی، آکادمیک و فنی کشورها
سفارش به تمامی کشورها برای ارائه راهکارها و ابزاری برای شتاب بخشیدن به قابلیت دسترسی و امکان استفاده از اینترنت در کشورهای در حال توسعه
تقویـت به‌کارگیری فعالان در ساز و کار فعلی یا آینده حاکمیت اینترنت به ویژه کسانی که در کشورهای در حال توسعه هستند.
تشخیص مباحث جدید و جلب توجه سایر سازمان‌ها و حتی مردم و در صورت لزوم ارائه توصیه‌های لازم
مشارکت در ایجاد ظرفیت برای حاکمیت اینترنت در کشورهای در حال توسعه
ارزیابی و پیشبرد مستمر اصول WSIS در فرآیند حاکمیـت اینترنت
کمک به یافتن راه حل‌هایی درباره مسائل ناشی از استفاده درست و نادرست از اینترنت
انتشار فعالیت‌های انجام گرفته
** نحوه تأثیرگذاری مجمع جهانی حکمرانی اینترنت
مجمع حکمرانی اینترنت (IGF) به‌منظور گرد هم‌آیی افراد مختلف و گروه‌های ذینفع تأثیرگذار در آینده اینترنت تشکیل‌شده است. این انجمن جایگاه حقوقی برای تصمیمات الزام‌آور ندارد، بلکه در طراحی آن تلاش شده است که فارغ از محدودیت‌های موجود ساختارهای رسمی بین‌المللی، محلی برای تبادل‌نظر آزاد و برابر افراد درباره مسائل اصلی و مهم اینترنت در جهان باشد. هرچند که این انجمن صلاحیت تصمیم‌گیری ندارد و بیشتر در حوزه تصمیم سازی برای سازمان‌ها و نهادهای تصمیم گیر ایفای نقش می‌کند، اما نمی‌توان این موضوع را به‌عنوان ضعف IGF محسوب نمود، چراکه این انجمن پایه و مبنای تصمیمات دیگر سازمان‌ها را بنا می‌نهد و این‌چنین قدرت خود را در اثرگذاری به نمایش می‌گذارد.
IGF با تدوین فهرست مسائل و مشکلاتی که باید به آن‌ها پرداخته شود و ارائه راهکار برای آن‌ها، اولویت‌های سیاست‌گذاری را مشخص نموده و دستور جلسات نهادهای تصمیم گیر را مشخص می‌کند. ( agenda setting) مجمع حکمرانی اینترنت مدعی است که با رویکردی پایین به بالا، فرصت مهمی را برای همه فعالان حکمرانی اینترنت فراهم می‌کند تا پیشنهاد‌های خود برای حل مسائل کلیدی حکمرانی اینترنت مطرح نمایند
** مجمع جهانی حکمرانی اینترنت؛ پایه اصلی حکمرانی اینترنت در جهان
در ظاهر امر، پس از اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی(WSIS)، پایه و رکن اصلی حکمرانی اینترنت در جهان، انجمن حکمرانی اینترنت (IGF) است. این انجمن مشروعیت خود را از ارتباطی که با سازمان ملل و دبیر سازمان دارد کسب می‌کند و دبیر IGF نیز به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از سازمان ملل در این سازمان حضور دارد. رویکرد فراگیر و باز انجمن برای شنیدن حرف‌های کارشناسان و ذینفعان، اعتبار و مقبولیت قابل‌توجهی به انجمن بخشیده است.
با گذشت بیش از یک دهه از تشکیل انجمن حکمرانی اینترنت، و با مشارکت بیش از 140 کشور جهان، IGF به پایه و اساس حکمرانی اینترنت تبدیل‌شده است. حضور سازمان‌هایی مانند ISOC، ICANN، ITU و … در این انجمن اعتبار لازم را به آن بخشیده و زمینه را برای حضور دیگر کشورها فراهم کرده است.
یکی از مباحث مهم در مجمع جهانی حکمرانی فضای مجازی در دنیا، حکمرانی مشارکتی است که در سال های اخیر مورد تاکید بسیاری از کشورها از جمله اتحادیه اروپا، ایران، روسیه، چین و غیره قرار گرفته است. حکمرانی مشارکتی، ضمن اینکه مانع انحصار قدرت و شکل‌گیری سلطه جهانی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات میشود، با مشارکت دادن بازیگران مختلف بین‌المللی اینترنت، نوعی وابستگی متقابل، توازن قوا و نهایتاً ثبات را فراهم می‌آورد.