ورود استارتاپ ها به بورس، سرمایه گذاری جسورانه را افزایش می دهد
به‌تازگی یکی از استارتاپ‌های فعال در حوزه حمل‌ونقل به بورس ورود پیدا کرد. به بهانه ورود این استارتاپ به فرابورس به سراغ کارشناسان فاوا رفتیم تا ارزیابی آنها را از این اتفاق بدانیم واین که چرا باید استارتاپ‌ها وارد بورس شوند؟ مشکل سرراه آنها برای ورود به بورس چیست؟
نوید آینده‌ای روشن برای کارآفرینان
محمدرضا قدوسی مشاور کسب و کارهای مجازی معتقد است ورود شرکت‌های استارتاپی به بورس یا فرابورس این میل را در کارآفرینان کشورمان ایجاد می‌کند که کسب و کار نوپای خود را ارتقا داده و به جایگاه خوبی برسند.قدوسی گفت: به هر حال تاکسی اینترنتی که کار خود را ابتدا از یک فضای کار اشتراکی از پشت یک میز کار آغاز کرده و توانسته امروز به جایی برسد که بتواند بخشی از سهام خود را واگذار کند، این حرکت نوید آینده‌ای روشن را برای کارآفرینان استارتاپی را رقم زده است.
وی افزود: ورود به بورس یک استراتژی خروجی برای کسب و کارها است اما استارتاپ‌ها برای رسیدن به این هدف مشکلاتی دارند که باید حل شود و مهم‌ترین آنها بحث ارزشگذاری مالی است که البته این موضوع نیز در سه سال اخیر حل شده چرا که سازمان بورس تلاش کرده پروتکل‌های استارتاپی را برای ورود آنها به بورس تدوین کند. گفتنی است استارتاپ‌ها بر اساس دارایی فیزیکی خود در دنیا ارزیابی نمی‌شوند. از سوی دیگر شرکت‌های استارتاپی هم تلاش کردند تا آنچه بورس می‌خواهد را فراهم کنند به همین دلیل به‌نظر می‌رسد یک فهم، همکاری و تعامل خوب مشترکی شکل گرفته و موجب شده تا زمینه ورود اکوسیستم استارتاپی به بورس فراهم شود.مشاور کسب و کارهای فضای مجازی اعتقاد دارد پذیرش یک شرکت استارتاپی دیگر در آینده نزدیک به بورس نشان می‌دهد که آرام آرام زمینه ورود بیشتر استارتاپ‌ها در حال فراهم شدن است و به نظرم آینده آنها خوب خواهد بود.
قدوسی گفت: ورود استارتاپ‌ها حال و هوای تازه‌ای هم به بورس خواهد داد و افرادی هم که علاقه‌ای به حضور در صنایع سنتی و فیزیکی ندارند، می‌توانند در این بخش ورود کنند و همین موضوع خود باعث میشود یک همگرایی در بازار ایجاد شود و از سوی دیگر به نظر می‌رسد ریزش کمتری را در این بخش شاهد باشیم، چرا که اینجا کلاس جدید و پایداری از سهام را خواهیم داشت و اگر قطعی اینترنت به‌وجود نیاید یک رشد را در سال کسب و کارها تجربه می‌کنند و مهمتر اینکه چون ارائه خدمات داخلی است خیلی به تحریم ارتباطی ندارد و می‌تواند از این فشار هم مبرا باشد.
وی معتقد است با ورود استارتاپ‌ها به بورس، سرمایه‌گذاری جسورانه نیز در این بخش افزایش پیدا خواهد کرد، چرا که دیگر آنها می‌دانند در صورت سرمایه‌گذاری در این حوزه آینده روشنی در انتظارشان خواهد بود ولی دولت مانند معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری می‌تواند در این بخش بیشتر ورود کرده و زیرساخت‌های سرمایه‌گذاری جسورانه را تقویت کند و ضمن ریل گذاری، تعیین قوانین و آموزش، آنها را برای ورود به بورس در آینده آماده کند.
تغییرات خوب در اکوسیستم کارآفرینی
حسین اسلامی کارشناس فاوا نیز معتقد است ورود استارتاپ‌ها به بورس و فرابورس اتفاق خوبی است که می‌تواند این سیگنال را به کارآفرینان کشورمان بدهد که مجموعه‌های استارتاپی دیگر به رسمیت شناخته شده‌اند و بازار سرمایه آنها را می‌پذیرد.اسلامی گفت: حضور استارتاپ‌ها و سرمایه‌گذاری جدی مردم در بورس، نشان دهنده تغییرات در کل اکوسیستم کارآفرینی و بازار سرمایه هستند و این نشان از آینده‌ای روشن در این حوزه می‌دهد.
این کارشناس فاوا درباره مشکلاتی که مانع ورود استارتاپ‌ها به بورس است، گفت: مهم‌ترین مشکل آنها صورت حساب‌های مالی، بیمه و مالیاتی (مالیات بر درآمد، ارزش افزوده و مالیات‌های پایان سال) است. مشکل دیگر نداشتن افراد مالی قوی در تیم هایشان است. از سوی دیگر اولویت شرکت‌های استارتاپی سودآوری در کوتاه مدت نیست و معمولاً روی افزایش خدمات گیرندگان، خدمات دهندگان و کاربران و عرضه کنندگان خود متمرکز می‌شوند. این در حالی است که در بورس بیشتر روی سود و فروش تمرکز می‌کنند از این‌رو تاکنون این بحث‌ها مانع جدی برای ورود شرکت‌های استارتاپی به بورس بوده است. اسلامی اعتقاد دارد هیچ کس نمی‌تواند آینده ورود استارتاپ‌ها به بورس را دقیق ارزیابی کند چون باید منتظر ماند و دید که بازار سرمایه و مخاطبان با آن چه برخوردی خواهند داشت.وی گفت: چون شرکت‌های استارتاپی با شرکت‌های سنتی و فیزیکی قابل قیاس نیستند و با مدل متفاوتی وارد این حوزه می‌شوند به همین دلیل باید وارد بورس شوند و جایگاه خود را آهسته آهسته پیدا کنند. به هرحال ورود استارتاپ‌های بزرگ در خارج از مرزها با موفقیت توأم بوده است و ما نیز آرزو داریم در زمینه ورود استارتاپ‌های ما به بورس اتفاق‌های خوبی رقم بخورد.
این کارشناس معتقد است می‌توان با دقت در عرضه استارتاپ‌های خوشنام و تقویت آنها در میان مردم امید به چشم‌انداز خوبی برای حضور استارتاپ‌های بیشتری در بورس داشت از این‌رو امیدواریم امسال حداقل سه استارتاپ بزرگ و خوشنام وارد بورس و فرابورس شوند.وی از دولت نیز خواست تا حل مشکلات استارتاپ‌ها را در اولویت قرار دهد، چرا که یک ارگان یا وزارتخانه نمی‌تواند به تنهایی مشکلات پیش پای استارتاپ‌ها را بردارد از این‌رو نیاز است که تصمیماتی در سطح بالاتری گرفته شود و از سوی دیگر اگر نیاز به اصلاح قانون است با همکاری کمیسیون‌های اقتصادی دولت و مجلس حل شود.
ورود عجولانه به بورس ممنوع
فرشاد وکیل‌زاده دبیر اتحادیه کسب و کارهای مجازی معتقد است بورس به‌عنوان بستری برای ارزشگذاری، نقدشوندگی سهام و امکان جذب سرمایه و تأمین و توسعه شرکت‌ها، نه تنها برای استارتاپ‌ها بلکه برای بیشتر شرکت‌ها جذاب است.
وکیل‌زاده گفت: به‌طور کلی با ورود کسب و کارهای نوآورانه به بورس که با ایده و نوآوری خود بزرگ شده و رشد کرده‌اند، بسیار موافق هستم، اما ورود استارتاپ‌هایی که صرفاً با سرمایه‌گذاری عده‌ای سودجو و واسطه و عمدتاً با هزینه‌های بالای مارکتینگ شکل گرفته و صرفاً با سرمایه زیاد توانسته‌اند سایر رقبا را از بازار خارج و برای خود انحصار ایجاد کنند، مخالف هستم و آن را تهدیدی برای اکوسیستم استارتاپی کشور می‌دانم.وی دلیل اصلی تمایل زیاد استارتاپ‌ها برای ورود به بورس را تأمین مالی عنوان کرد و افزود: متأسفانه به‌دلیل ساختار غلط ارزشگذاری استارتاپ‌ها و در کنار آن ریسک بالای سرمایه‌گذاری در این حوزه، سرمایه‌گذاران کمی تمایل به سرمایه‌گذاری در این حوزه دارند و از این‌رو برخی سعی دارند با توجیه ارزشگذاری‌های صورت گرفته و ورود آنها به بورس، از طریق بازار سرمایه جذب سرمایه کنند. وی در مورد موانع سازمان بورس برای ورود استارتاپ‌ها گفت: به نظرم مانعی برای ورود استارتاپ ها به بورس وجود ندارد بلکه ساختار غلط ارزشگذاری‌ها که از سوی عده‌ای سودجو شکل گرفته، مانع اصلی است، زیرا آنها برای کسب حداکثر منافع خود، ارزشگذاری‌ها را صرفاً تابعی از رشد فروش در نظر گرفته و توجهی به سودآوری شرکت‌ها حتی در جریانات مالی آینده ندارند، از این‌رو استارتاپ‌ها را تشویق کرده با هزینه‌های بالای مارکتینگ برای خود رشد فروش و افزایش سهم بازار ایجاد کنند.
وکیل‌زاده در عین حال سازمان بورس را خطاب قرار داده و گفت: بهتر است آنها در جهت حفظ منافع سرمایه‌گذاران خرد و حتی اکوسیستم استارتاپی کشور، بسیار دقت کنند که برخی از استارتاپ‌ها صرفاً با تغییر سرفصل‌های حسابداری و با تغییر ماهیت اقلام هزینه‌ای به دارایی، خود را سودآور نشان نداده و منجر به زیان سرمایه‌گذاران نشوند.
دبیر اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی یکی از نمونه‌های عینی غلبه سرمایه بر نوآوری را پلتفرم چیلیوری عنوان کرد و گفت: مؤسس این پلتفرم که سال‌ها به انحصار ایجاد شده از سوی رقیب خود اعتراض داشت و شکایات زیادی را در مراجع قانونی طرح کرده بود، در نهایت به‌دلیل انحصار و پشتوانه مالی قوی‌تر رقیب، از بازار خارج و سپس به‌عنوان مسئول استراتژی از سوی همان شرکت رقیب جذب شد، این نشان می‌دهد که علت ورشکستگی این پلتفرم، مشکل در برنامه‌ریزی، هدایت یا مدیریت مجموعه نبود، بلکه منابع مالی زیاد و انحصار ایجاد شده از سوی رقیب بود.