دغدغه بازی سازان عدم رعایت کپی رایت است
عقیل منصوری معاون نظارت بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای با تاکید بر حمایت این بنیاد از تولید داخل، از برخورد قانونی با نسخه‌های تغییریافته بازی‌های «دارای پروانه انتشار» خبر داد. او اعلام کرد درگاه‌های عرضه‌کننده بازی‌های رایانه‌ای، برای جمع‌آوری و حذف بازی‌های غیرمجاز و تغییریافته مادسازی شده (MOD) و قفل شکسته و کپی تا پایان آذرماه فرصت دارند. در پی اعلام این خبر به سراغ تولیدکنندگان بازی‌های رایانه‌ای رفتیم تا بدانیم ارزیابی آنها از این اقدام بنیاد چیست و اینکه آیا قابلیت اجرایی دارد و مهمتر اینکه تغییر بازی‌ها و کپی از آنها چه مشکلاتی را برای فعالان صنعت بازی‌سازی ایجاد کرده است.
قانون کپی رایت؛ چاره اصلی
حسین مزروعی، رئیس کمیسیون بازی و سرگرمی سازمان نصر (رایانه‌ای تهران) اعتقاد دارد هرگونه دفاع و حمایتی از بازی سازان به شرطی که عملیاتی باشد و از جنس کوچک و محدود کردن بازار نباشد، مفید است و ما از این جنس حمایت حقوقی که به کمک بازی سازان بیاید، استقبال می‌کنیم.مزروعی گفت: تجربه‌های سال‌های گذشته نشان داده که برخی اقدام‌ها باعث میشود تا بازی سازان داخلی محدود و در عوض بازی سازان خارجی آزادی عمل داشته باشند به‌همین دلیل باید این اقدام هم به‌درستی اجرایی شود که بازیکنان به سمت بازی‌های رایانه‌ای و موبایلی خارجی نروند و به نوعی از بازی‌های داخلی دور نشوند.
وی افزود: واقعیت این است بر اساس اطلاعات آماری که ما از بازی سازان داریم مشکلات و از دست رفتن سهم بازار در این بخش (یعنی مادسازی) در بخش بازی‌های موبایلی قابل توجه نیست اساساً بازی‌های قفل شکسته از مبادی رسمی اتفاق نمی‌افتد چون فروشگاه‌های نرم افزاری رسمی این مسائل را رعایت می‌کنند و به کپی رایت داخلی اهمیت می‌دهند به‌طوری که اگر محصول بازی‌ساز ایرانی را فردی تغییر داده و قفل آن را بشکند و مثلاً در کافه بازار منتشر کند، به محض اینکه بازی‌ساز ایمیلی را با ارائه مستندات به این فروشگاه ارسال کند، بازی کپی و قفل شکسته را حذف می‌کند.
این فعال بازی سازی در ادامه گفت: بحث مادسازی به صنعت بازی‌های موبایلی و آنلاین لطمه قابل ملاحظه‌ای نزده، چون شرکت‌ها هم خود روش‌هایی برای جلوگیری از این موضوع دارند و بهتر است شرکت‌ها روش‌های تشخیص تقلب خود را انجام دهند و با آنها طبق قواعد و سیستم خود برخورد کنند.
مزروعی چالش اصلی برخورد با مادسازی بازی‌های داخلی را در کانال‌های تلگرامی عنوان کرد و گفت: بیشتر بازی‌های قفل شکسته در کانال‌های تلگرامی یا سایت‌های غیرمجازی منتشر می‌شوند که دسترسی به آنها برای برخورد هم سخت است از این‌رو باید دید بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای قرار است با چه ابزارهایی با این موضوع مقابله کند تا از تولیدکننده داخلی حمایت شود. اگر ابزار آنها فیلترینگ است این اقدام به نظر نمی‌رسد درباره کانال‌های تلگرامی یا سایت‌هایی که در خارج از ایران میزبانی می‌شوند، عملیاتی شود چون کاربران با فیلترشکن دوباره به آنها دسترسی خواهند داشت.وی تنها شیوه مقابله با مشکلات بازی سازان را رعایت قوانین کپی رایت اعلام کرد و افزود: رعایت استانداردهای جهانی بهترین روش مقابله است و باید پرونده‌های حقوقی و قضایی برای متخلفان تشکیل داد، وقتی با متخلفان برخوردهای حقوقی و قضایی صورت بگیرد مشکلات ناشی از عدم رعایت کپی رایت در کشور کاهش می‌یابد و بنیاد باید در این زمینه اقدام کند.
این بازی‌ساز معتقد است این قانون باید در کل برای بازی‌های داخلی و خارجی صنعت گیم رعایت شود. کاربر باید برای بازی داخلی و خارجی پول پرداخت کند و اگر فقط با بازی‌های قفل شکسته داخلی مقابله شود، باز شاهد رقابت نابرابر خواهیم بود.
مزروعی گفت: موضوع مهم این است که پیوند زدن مقابله با بازی‌های تغییر یافته و قفل شکسته با «پروانه انتشار» هم منطق دقیقی ندارد اگر تولیدکننده داخلی و حتی خارجی در حال تولید است قوانین مؤلفان و کپی رایت باید بتواند از آن حمایت کند و اینکه کمک به این بخش منوط به دریافت پروانه شود، منطقی نیست.
این کارشناس حوزه گیم اعتقاد دارد چالش اصلی در زمینه شکستن قفل، درمورد بازی‌های پی سی (PC) بیشتر وجود دارد و معضل جدی‌تر بوده و کنترل آن از عهده شرکت‌ها خارج است. بنابراین باید تمرکز خود را در این حوزه گذاشته و برنامه خود را در این زمینه عملیاتی کنند.
چالشی نه چندان جدی
ایمان گلکار، دیگر فعال بازی سازی نیز معتقد است اقدام بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای برای مقابله با بازی‌های غیرمجاز و کپی کاری شده از درگاه‌های عرضه کننده بازی‌های رایانه‌ای می‌تواند اقدام خوبی باشد ولی بازی‌سازان در این حوزه با چالش جدی مواجه نیستند.
گلکار گفت: البته تعجب می‌کنم چرا تنها می‌خواهند به بازی‌های تغییریافته (مادسازی شده) بپردازند چون یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی که در چند سال اخیر بازی‌سازان با آن روبه‌رو بودند، بازی‌های فروشی (پریمیوم) بود که ما به‌عنوان تولیدکننده بازی‌های رایانه‌ای چندین بار درباره این بحث کپی کاری از بازی‌ها به بنیاد بازی‌ها، پلیس فتا و… و اینکه بسیاری از سایت‌ها بازی‌های ما را به‌صورت رایگان قرار می‌دادند، شکایت کردیم ولی با وجود پیگیری‌ها کسی توجه نکرد و تولید این دسته از بازی‌ها متوقف شد.
وی در ادامه گفت: بازی ما به‌نام راهرو در کافه بازار نشان می‌داد که 20 هزار بار خرید شده است ولی این درحالی بود که 500 هزاربار نصب شده بود و این نشان می‌دهد که این بازی را به‌صورت غیرقانونی در سایت‌ها قرار داده‌اند. بنابراین این دسته از مشکلات باید حل می‌شد تا ساخت این دسته از بازی‌ها در کشور ما متوقف نشود.
این فعال حوزه بازی‌سازی با بیان اینکه هم اکنون تولیدکنندگان بیشتر به‌دنبال تولید بازی‌های فری پلی (FREEPLAY) هستند، افزود: دانلود این دسته از بازی‌ها رایگان است اما بازیکن در حین بازی پرداخت پول انجام می‌دهد. اکنون دیگر دانلودها رایگان است و مهم پرداخت در حین بازی است و اگر افرادی این بازی‌ها را هک کنند و پولی پرداخت نکنند به تولیدکننده بازی‌ها ضرر می‌زنند. بنابراین بهتر است به‌جای تمرکز روی مادسازی در این زمینه اقدام‌های لازم صورت بگیرد تا تولیدکننده بازی متضرر نشود و بتواند به کار خود ادامه دهد.این فعال بازی‌ساز معتقد است برخورد با مادسازی نباید در اولویت بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای قرار می‌گرفت چون بازی سازان با یک ردیابی می‌توانند متوجه شوند که بازی اش مادسازی شده یا خیر و اگر هم این اتفاق افتاده باشد می‌توانند با یک آپدیت جدید این مشکل را حل کنند و تعداد کمی به نسخه مادسازی شده، دسترسی پیدا می‌کنند.
مقابله با تمام بازی‌های قفل شکسته
عماد رحمانی تولیدکننده بازی‌های رایانه‌ای (PC) نیز اعتقاد دارد بازی سازان پی‌سی به‌خاطر مادسازی و شکستن قفل بازی‌ها متضرر می‌شوند و این اقدام‌ها زمانی می‌تواند مؤثر باشد که بدانیم چگونه قرار است عملیاتی شود و سود این بازی‌ها به بازی‌ساز برگردد. رحمانی با بیان اینکه اگر در نبود قانون کپی رایت، فضای رقابتی و تفاوت وحشتناک هزینه‌ها، این اقدام می‌تواند برای تولیدکننده‌ها مفید باشد، گفت: صرف اینکه بازی‌های پی‌سی را از بازار جمع کنیم و مخاطب را مجبور به خرید یکسری از محصولات و بازی‌ها کنیم، تجربیات قبلی نشان داده که این نوع برخوردها موفقیت‌آمیز نبوده است و مخاطبان نسبت به این نوع برخوردها گارد می‌گیرند.
وی افزود: بهتر است حتی اجازه ندهند تا بازی‌های قفل شکسته خارجی نیز در دسترس بازیکنان قرار بگیرد چون بازی‌های خارجی قفل شکسته را هم ارزان‌تر از قیمت واقعی اش عرضه می‌کنند بنابراین وقتی بازیکن می‌بیند بازی ایرانی 40 هزار تومان است اما بازی خارجی قفل شکسته 10 هزار تومان، باز به سراغ بازی خارجی می‌رود و در اینجا تولیدکننده داخلی است که متضرر میشود. رحمانی افزود: اگر با کل بازی‌های قفل شکسته برخورد شود و بازیکن بداند که قیمت واقعی بازی خارجی یک میلیون تومان و ایرانی 40 هزار تومان است، قطعاً به‌سمت بازی‌های داخلی می‌رود و حتی اگر کیفیت بازی ایرانی پایین‌تر از بازی خارجی باشد، بازی ایرانی را ترجیح می‌دهد.
این تولیدکننده بازی‌های رایانه‌ای با بیان اینکه بهتر است فضای رقابتی در بازار بازی‌سازی ایجاد کنیم، افزود: باید قیمت‌های بازی‌های داخلی و خارجی باهم تناسب داشته باشند. قبل از شرایط کنونی اقتصادی اگر بازی در بازار 10 هزار تومان و در کافه بازار 2 هزارتومان عرضه می‌شد بازی‌های داخلی از نظر قیمت با توجه به نرخ دلار تفاوت زیادی با بازی خارجی نداشت و رقابت‌پذیری ممکن بود ولی امسال با افزایش نرخ دلار قیمت‌های بازی‌های خارجی و بازی‌های داخلی (به علت افزایش هزینه ها) افزایش داشته از این‌رو رقابت‌پذیری از بین رفته است و فاصله‌ها قابل جبران نیست.