علت رایگان نشدن سامانه‌های دانشگاهی چیست؟
معاون فناوری و نوآوری وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، استفاده دانشجویان از وی‌پی‌ان هنگام اتصال به سامانه‌های آموزش الکترونیکی و اطلاعات ناقص سامانه‌هایی که از سوی دانشگاه‌ها به وزارت ارتباطات اعلام شده را علت عدم رایگان‌سازی اینترنت آموزش مجازی دانست.
ویروس کرونا از اسفندماه سال گذشته وارد کشور شد و از همان هفته‌های ابتدایی، برای جلوگیری از شیوع بیشتر این ویروس، آموزش مجازی در مراکز آموزشی و دانشگاه‌ها به راه افتاد و وعده‌هایی هم برای اینترنت رایگان داده شد. اما با از بین نرفتن ویروس، با آغاز سال جدید تحصیلی هم آموزش مجازی ادامه یافت. با وجود این، با گذشت بیش از دو ماه از سال تحصیلی، همچنان برخی از دانشجویان از رایگان نبودن اینترنت و هزینه‌های بالای آن ناراضی‌اند.
در این راستا، ستار هاشمی با بیان اینکه بحث رایگان‌سازی ترافیک آموزش مجازی دو بعد داشت، گفت: یک بعد اینترنتی بود که با نگاه به کمک به آموزش الکترونیکی، یک بسته ۱۲۰ گیگابایتی در اختیار اساتید دانشگاه قرار گرفت. حوزه‌های عملیه، دانشگاه آزاد، وزارت بهداشت و وزارت عتف درخواست کردیم که نام و شماره تلفن اساتید را در اختیار ما قرار دهند و اساتید هم در سامانه ICTGifts.ir ثبت‌نام کنند و ترافیک ۱۲۰ گیگ برایشان فعال شود.
وی ادامه داد: در مرحله اول حدود ۵۱ هزار نفر از اساتید و مدرسان حوزه علمیه مراجعه کردند و با ارسال پیامی، این ترافیک در اختیارشان قرار گرفت. اما بعضی از اساتید دانشگاه‌ها اعلام کردند که به دلیل بی‌اطلاعی یا اینکه اسامی‌شان از طرف وزارت علوم یا مراکز حوزوی اعلام نشده بود، امکان ثبت‌نام در این سامانه را نداشتند، این فرصت را برای یک بازه زمانی ۱۰ روزه تمدید کردیم که در این مرحله هم ۳۷ هزار نفر از اساتید ثبت‌نام کردند که به اپراتورها ابلاغ کردیم و ترافیک ۱۲۰ گیگ در اختیارشان قرار گرفت.
معاون فناوری و نوآوری وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه بحث دیگر این بود که ما همه ترافیک آموزش الکترونیک کشور را برای دانشجویان رایگان کنیم، افزود: ما باید لیستی از سامانه‌های آموزش الکترونیکی کشور که تحت عنوان lms از آن یاد می‌کنیم را در اختیار می‌داشتیم. بدین منظور چند مسیر را دنبال کردیم، یک اینکه آدرس سامانه‌هایی که از ترم گذشته داشتیم را در دستور کار قرار دادیم، مسیر دیگر اینکه از طرف وزارتخانه های بهداشت، عتف، دانشگاه آزاد و مراکز حوزوی آدرس سامانه‌ها را دریافت کردیم.
راه‌اندازی سامانه‌ای برای ثبت آی‌پی از سوی دانشگاه‌ها
هاشمی افزود: با وجود این، طبیعتا این لیست‌ها کامل نبوده و از طرفی به واسطه تغییرات زیرساخت‌های فنی برای هر کدام از این مراکز آموزشی، ممکن است در طول زمان تغییراتی هم داشته باشند. به همین دلیل اگرچه انتظارمان این بوده که آدرس سامانه‌ها از طرف وزارتخانه‌ها در اختیارمان قرار گیرد، سامانه‌ای را راه‌اندازی و این امکان را فراهم کردیم که خود دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی، مشخصات فنی مرتبط با دانشگاه‌ها را بارگذاری کنند که امکان ثبت‌نام تا چندی پیش هم میسر بود.
وی با بیان اینکه اطلاعات دریافت از سامانه شامل آدرس آی‌پی و URL مرتبط و شماره تماسی از دانشگاه می‌شد، گفت: با وجود این، ۲۰ درصد از اطلاعاتی که در این سامانه بارگذاری شد، غیرمعتبر بود، اما مراکزی بودند که حداقل اطلاعات تماس معتبری داشتند. ما در وزارت ارتباطات با این شماره‌ها تماس گرفتیم و اطلاعات را تکمیل کردیم که نهایتا در تعامل و غربال‌گری نهایی، ۴۴۰۰ سامانه از ۸۵۰ دانشگاه و مرکز حوزوی در سامانه بارگذاری شد برای اینکه دانشجویانی که از خدمات الکترونیکی دانشگاه استفاده می‌کنند، بدانند آیا سامانه‌شان در لیست وزارت ارتباطات که به اپراتورها ابلاغ شده، هست یا خیر.
معاون فناوری و نوآوری وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ادامه داد: ما پیش‌بینی کردیم که به دلایلی از جمله مشکلات فنی، ممکن است اطلاعاتی که به اپراتورها ارسال شده خطا داشته باشد، از این رو برای ثبت مشکلات و ارائه بازخورد پنلی را تحت عنوان رایگان‌سازی ترافیک دانشجویان در پرتال وزارت ارتباطات راه‌اندازی کردیم. بنابراین اگر دانشجویی احساس می‌کند از خدمات الکترونیکی دانشگاه استفاده می‌کند، اما ترافیک مربوطه‌اش رایگان نیست، می‌تواند وارد سامانه ثبت مشکلات شده و مشکل خود را اعلام کند که این در دستور کار ما قرار می‌گیرد.
بیش از ۴۴۰۰ سامانه دانشگاهی رایگان شدند
هاشمی با بیان اینکه تعداد قابل توجهی اپراتور از اپراتور همراه و ثابت و یک سری اپراتور تحت عنوان MVNO وجود دارد، گفت: همچنین ما ۴۴۰۰ سامانه رایگان داریم و در هر منطقه از استان‌های کشور هم ممکن است هر فرد از هر کدام از این اپراتورها و سامانه‌ها استفاده کند. دسترسی رایگان به این سامانه‌ها به اپراتورها ابلاغ شده، با وجود این، ممکن است درصدی هم امکان خطا وجود داشته باشد و به همین دلیل ما پنل ثبت مشکلات را راه‌اندازی کردیم. تا کنون حدود ۱۵۰۰ درخواست از مناطق و اپراتورها و سامانه‌های مختلف در این سامانه ثبت شده ، ۵۰۰ مورد از این درخواست اصلاح شده و ۱۰۰۰ تای دیگر هم در دستور کار قرار دارد.
وی درباره علت رایگان نشدن ترافیک برای بعضی از دانشجویان توضیح داد: ما هم امکان ثبت‌نام را در اختیار مراکز آموزشی کشور گذاشتیم که اطلاعات را بارگذاری کنند، هم در تعامل با آنها غربال‌گری اتفاق افتاده و به اپراتورها ابلاغ شده، هم سامانه‌ای را راه‌اندازی کردیم که بتوانیم بازخوردها را بگیریم و اشکالات احتمالی را بررسی کنیم. اما با دو اشکال مواجهیم که مربوط‌به وزارت ارتباطات نیست.
معاون فناوری و نوآوری وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه ممکن است زمانی که دانشجو به یک سامانه آموزش مجازی مراجعه می‌کند، به یک سامانه دیگری هدایت شود که اصلا از سوی دانشگاه به ما اعلام نشده است، افزود: درواقع دانشگاه دقت لازم را نداشته که آدرس همه سرورهای آی‌پی‌اش را اعلام کند و بنابراین این آی‌پی در سامانه ما نیامده و به اپراتورها هم ابلاغ نشده است. ما آدرس آی‌پی آموزش الکترونیکی دانشگاه‌های مختلف کشور را نداریم و قرار بوده این آی‌پی‌ها از سوی دانشگاه در اختیار ما قرار گیرد. برخی از دانشگاه‌ها اعلام کردند، اما برخی اعلام نکردند و به همین دلیل رایگان نشده است و مشکل دانشجو هم به‌جاست.
هاشمی با اشاره به مشکل دیگر رایگان نشدن سامانه دانشگاه‌ها اظهار کرد: ما به دلایلی یک سری سرویس تحریمی داریم. برخی از دانشجویان هنگام استفاده از این سرویس‌های تحریمی، از وی‌پی‌ان استفاده می‌کنند و با همان وی‌پی‌ان فعال، به سامانه آموزش الکترونیکی متصل می‌شوند و آنچه به سامانه اپراتور ما وارد میشود، این است که فرد به سرور خارج از کشور متصل شده و به همین دلیل مشمول رایگان‌سازی نمی‌شود. این دو موضوع که اطلاعات کامل ارسال نشده و دیگر اینکه از وی‌پی‌ان استفاده شده، باعث میشود از سوی دانشجو اینطور برداشت شود که رایگان‌سازی صورت نگرفته است.
وی در پاسخ به اینکه آیا زمان ثبت آی‌پی دانشگاه‌ها در سامانه وزارت ارتباطات، تمدید میشود، گفت: به دلیل سازوکارهایی که برای راه‌اندازی دوباره سامانه لازم است، در شرایط فعلی دانشگاه‌هایی که لیست آی‌پی را به ما ندادند و اگر سامانه‌هایی که از سوی وزارتخانه‌های بهداشت و علوم و دانشگاه آزاد اعلام شده، نیاز به تصحیح داد، می‌توانند به صورت موردی با ما مکاتبه کنند و ما هم به عنوان مسوولیت اجتماعی این موارد را پیگیری می‌کنیم.