در روزگار فعلی، انجام امورات کشاورزی به شیوههای معمول قبلی دیگر کارگشا نیست و برای افزایش محصولات این حوزه که با غذای مردم سر و کار دارند، بایستی به فکر فناوریهای روز و نوین بود. در این راستا، محققان، کاربرد فناوریهای اینترنت اشیا را در کشاورزی بررسی کردهاند.
کشاورزی اساس زندگی بشر و منبع اصلی تولید مواد غذایی است. ورود فناوری و کاربرد آن در کشاورزی از مهمترین ابداعاتی بوده که در طول زمان تغییر شکلهای بسیاری را در فرایندهای این فعالیت مهم بشری ایجاد کرده است. کاربرد فناوری در کشاورزی بهویژه در سالهای اخیر توانسته است تا حدی سبب افزایش تولید محصولات کشاورزی و بهتبع آن باعث رشد اقتصادی کشورها و ایجاد فرصتهای شغلی بیشتر شود. بااینحال تقاضا برای غذای بیشتر به دلیل رشد روزافزون جمعیت همچنان رو به افزایش است.
طبق پیشبینی سازمان خواربار جهانی و به گفته متخصصان مربوطه، با توجه به رشد روزافزون جمعیت، تولید جهانی غذا تا سال ۲۰۵۰ میلادی بایستی دستکم ۷۰ درصد افزایش یابد تا جوابگوی نیاز تغذیه جمع جمعیت جهان باشد. از سوی دیگر تنها بخش کوچکی از سطح کره زمین به دلیل محدودیتهای مختلف از قبیل دما، منابع آب، شرایط جوی و اقلیمی، کیفیت خاک و فناوری برای کاربردهای کشاورزی و تولید غذا وجود دارد که از چند دهه اخیر نیز در حال کاهش بوده است. برهمین اساس بشر با چالش تولید غذایی بیشتر با زمینهای کمتر مواجه است و با توجه به چنین شرایطی، لزوم بهکارگیری بیشتر فناوری در این حوزه بیشازپیش ضروری است.
در همین زمینه، پژوهشگران سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کرج اقدام به انجام مطالعهای کردهاند که در آن نقش کلاندادههای مبتنی بر اینترنت اشیاء در هوشمندسازی کشاورزی مورد بررسی قرار گرفته است.
در این تحقیق، کاربردهای کلاندادههای مبتنی بر اینترنت اشیاء در چرخه کشاورزی هوشمند بر پایه مطالعه مروری و تحلیل موضوعی انجام شده است.
طبق یافتههای این مطالعه، کاربرد فناوریهای اینترنت اشیاء و کلانداده در کشاورزی و کسبوکارهای مرتبط رو به افزایش است و میتوان پیشبینی کرد که آینده کشاورزی بهینه در جهان برای پاسخگویی به نیاز غذایی و پایداری در تولید بدون یکپارچگی این فناوریها و هوشمندسازی کشاورزی امکانپذیر نباشد.
به گفته بهاره جمشیدی، پژوهشگر موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کرج و دیگر همکارش در این تحقیق، «کاربردهای کلاندادههای مبتنی بر اینترنت اشیاء در دستهبندی چرخه کشاورزی هوشمند شامل سنجش و پایش هوشمند شرایط محیطی، تجزیهوتحلیل و برنامهریزی هوشمند، کنترل هوشمند، و استفاده در فضاهای ابری قرار میگیرند که استفاده از هر یک بهنوبه خود تأثیرات قابل توجهی در بهبود تولیدات کشاورزی خواهد داشت».
آنها میگویند: «در کشور ما نیز طی چند سال اخیر سازمانها و شرکتهای مختلفی به کسبوکار در حوزه اینترنت اشیا، کلان داده، هوش مصنوعی و رایانش ابری روی آوردهاند و کشاورزی هوشمند یکی از زمینههای مهمی است که این فناوری میتواند در آن با افزایش بهرهوری و تسهیل دستیابی به توسعه پایدار، سبب رشد اقتصادی کشور و ایجاد فرصتهای شغلی بیشتر شود».
به بیان آنها، «بنابراین برنامهریزی برای توسعه این فناوریها با بومیسازی آنها و توجه به پتانسیلها و امکانات نرمافزاری و سختافزاری موجود در کشور و نیازمندیهای حوزه کشاورزی دارای اولویت است. در این راستا توسعه پژوهش در زمینه کاربرد کلان دادههای مبتنی بر اینترنت اشیا در کشاورزی برای پی بردن به چالشهای توسعه و ترسیم نقشه راه پژوهشهای آتی ضروری به نظر میرسد».
جمشیدی و همکارش بهمنظور توسعه استفاده از این فناوریها در کشاورزی کشور پیشنهادهایی را به شرح ذیل دادهاند:
– بررسی زیرساختها، برنامهها، قوانین، الزامات، استانداردها و آموزشها در کشورهای پیشرو در زمینه کاربرد این فناوریها
– تدوین برنامههای کلان و سیاستگذاری برای پژوهش و توسعه ملی فناوری
– ایجاد و تقویت زیرساختهای لازم برای پژوهش و توسعه فناوری در کشور
– دریافت سرویس اطلاعاتی کامل و یکپارچهسازی اطلاعات کشاورزی در راستای تحقق و توسعه این فناوری
– تدوین و پیادهسازی قوانین امنیتی، الزامات و استانداردها
– کسب حمایت همهجانبه نهادها و سازمانهای مرتبط
– فرهنگسازی کاربرد فناوری در بخش کشاورزی و آگاهسازی بهرهبرداران از مزایای آن
– استفاده از پلتفرمهای نوآوری برای کشف استعدادها در زمینه پیشرفتهای فناوری فوق
– توسعه آموزش و ترویج کاربرد فناوری
– تجاریسازی و توسعه و بهبود فضای کسبوکار فناوری
مطالب فوق در قالب یک مقاله فنی و علمی پژوهشی در فصلنامه تخصصی «رشد فناوری» متعلق به مرکز رشد فناوری اطلاعات و ارتباطات جهاد دانشگاهی (رویش) منتشر شدهاند.