در ماه ژانویه گذشته «استفان کلاسکو» مدیرعامل شرکت Jefferson Health که مدیریت بیمارستان‌های فیلادلفیا را به عهده دارد، با رئیس یک بانک صحبت کرد. رئیس بانک به او گفت که از بیست سال پیش تا حالا، بهداشت و درمان و بانکداری تنها صنایعی بوده‌اند که تغییر ذائقه مصرف‌کنندگان و تحولات دیجیتالی را با آغوش باز پذیرفته‌اند. حالا اما استفان کلاسکو معتقد است که این ادعا چندان هم درست نیست. موسسه جهانی مک‌کینزی- که یک مرکز تحقیقاتی خدمات مشاوره است- به این ارزیابی رسیده که وقتی موضوع دیجیتالیزه شدن به میان می‌آید، صنعت بهداشت و درمان نه تنها از بانکداری، بلکه از جهانگردی، خرده‌فروشی، خودروسازی و حتی از صنعت بسته‌بندی کالا هم عقب‌تر است. براساس بررسی‌های انجام شده از سوی این موسسه، هنوز حدود ۷۰ درصد از بیمارستان‌‌های آمریکا اطلاعات پزشکی و پرونده بیماران را از طریق پست یا فکس در اختیار آنها قرار می‌دهند. این درحالی است که مدیرعامل یکی از بیمارستان‌های بزرگ شهر مادرید در گزارشی اعلام می‌کند که تا اوایل بهار امسال که بیماری کووید-۱۹ در سراسر اسپانیا شیوع پیدا کرد، هنوز پرونده‌های بیماران به‌صورت الکترونیکی با آنها به اشتراک گذاشته نمی‌شد.

 

 

با افشای چنین نواقص دیجیتالی، در نهایت همه‌گیری کرونا روند تغییرات را سرعت بخشید. در مواجهه با تعطیلی‌ها و بی‌نظمی‌های ناشی از آنها، پزشکان ناچار شدند بیشتر و بیشتر به سمت استفاده از ارتباطات دیجیتالی و تحلیل‌های مبتنی بر آنها روی ‌بیاورند؛ روندی که از چند سال پیش در صنایع دیگر رواج پیدا کرده است. به تدریج بیماران هم با ویزیت، تشخیص و درمان از راه دور و مبتنی بر ابزارهای تکنولوژیک احساس راحتی بیشتر کردند. با این اوصاف است که حالا دیگر از استارت‌آپ‌های ارائه‌دهنده اپلیکیشن‌های سلامتی گرفته تا بیمارستان‌ها، شرکت‌های بیمه، داروخانه‌ها و حتی غول‌های تکنولوژی مانند آمازون، اپل و گوگل در تلاش هستند تا خدمات اینچنینی را بهتر و بیشتر در اختیار مردم قرار بدهند.

 

براساس بررسی‌های موسسه مک‌کینزی تخمین زده می‌شود که درآمد جهانی طب دیجیتالی- از درمان از راه دور گرفته تا داروخانه‌های آنلاین و دستگاه‌های پوشیدنی هوشمند و …- از ۳۵۰ میلیارد دلار در سال میلادی گذشته به حدود ۶۰۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴ خواهد رسید. این درحالی است که کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند صنعت ۶/ ۳ تریلیون دلاری بهداشت و درمان آمریکا هم در مسیر تحولات دیجیتالی قرار گرفته است؛ اتفاقی که به شکلی مشابه در چین، اروپا و اغلب کشورهای دیگر جهان درحال رخ دادن است. تامین زیرساخت‌های مورد نیاز این صنعت هم باعث شکل‌گیری تجارت‌های زیرمجموعه تریلیون دلاری شده است که حالا با ادامه همه‌گیری کرونا انتظار می‌رود رونق بیشتری هم پیدا کنند. حالا سرمایه‌ها به سمت صنعت بهداشت و درمان و البته دیجیتالیزه شدن آن سرازیر شده‌اند. بررسی‌های انجام شده توسط موسسه تحقیقاتی CB Insights نشان می‌دهند که در فصل سوم سال‌جاری میلادی و در سراسر جهان ۴/ ۸ میلیارد دلار در شرکت‌های خصوصی فعال در زمینه خدمات طب دیجیتالی سرمایه‌گذاری شده است که این میزان در مقایسه با سال میلادی گذشته تا بیش از دو برابر افزایش پیدا کرده. جالب آنکه براساس آمار منتشر شده از سوی شرکت تحقیقاتی Holoniq، تک‌شاخ‌های (استارت‌آپ‌هایی با ارزش یک میلیارد دلار یا بیشتر) فعال در طب دیجیتالی که روی هم رفته ارزشی بیش از ۱۱۰ میلیارد دلار دارند، از فهرست این سرمایه‌گذاری‌ها حذف شده‌اند. شرکت ارائه‌دهنده خدمات درمان از راه دور AmWell که گوگل ۱۰۰ میلیون دلار در آن سرمایه‌گذاری کرده است، در ماه سپتامبر گذشته با سرمایه بازار ۶ میلیارد دلاری به ارزش ۷۴۲ میلیون دلاری رسید و سهامش را برای اولین بار در بازار بورس عرضه کرد. در ابتدای ماه دسامبر هم داروخانه دیجیتالی jd Health وابسته به فروشگاه آنلاین بزرگ چینی jd.com، با سرمایه بازار ۵/ ۳ میلیارد دلاری، توانست عنوان دومین عرضه اولیه سهام امسال را در بازار بورس هنگ‌کنگ به خودش اختصاص بدهد.

 

با این اوصاف تعجبی ندارد که سرمایه‌گذاران سرگردان باشند. تقاضا برای خدمات درمان دیجیتالی به‌شدت رو به افزایش است. شرکت فرانسوی Doctolib اعلام کرده است که مشاوره‌های پزشکی ویدئویی آن در سراسر اروپا امسال از هزار مورد روزانه به ۱۰۰ هزار مورد در روز رسیده است. پرتال درمان آنلاین چینی Ping An Good Doctor که وابسته به یک شرکت مادر بیمه‌گر است، فعالیت‌هایش را در جنوب‌شرق آسیا گسترش داده و با شرکت Grab که غول تاکسی‌های اینترنتی سنگاپور است، سرمایه‌گذاری مشترک انجام داده است. درحالی‌که بسیاری از تکنولوژی‌های مشمول گذر زمان شده و به تدریج از بین می‌روند، اما بعضی از آنها به سرعت محبوب و رایج می‌شوند. کارشناسان و تحلیلگران موسسه تحقیقاتی گارتنر معتقدند که هر چند تکنولوژی‌هایی مانند هوش مصنوعی می‌تواند در روند تشخیص و درمان از راه دور تحولات گسترده‌ای ایجاد کند، اما نباید انتظارات چندان اغراق‌آمیزی هم درباره آنها داشت. این روزها تکنولوژی‌هایی مانند حسگرها، رایانش ابری و تحلیل داده کمک بزرگی برای مواجهه با خطر ابتلا به کووید-۱۹ در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی هستند که بیشتر از آنها بهره می‌گیرند. شرکت‌های تخصصی مانند Livongo و Onduo دستگاه‌هایی را ساخته‌اند تا بتوانند بیماران مبتلا به دیابت و دیگر بیماری‌های مزمن زمینه‌ای را به‌طور مرتب و منظم تحت نظر داشته باشند. براساس تحقیقی که دانشگاه استنفورد در این زمینه انجام داده است، حدود نیمی از پزشکان آمریکایی از چنین دستگاه‌هایی استفاده می‌کنند. از میان این گروه، ۷۱ درصد تحلیل داده‌های پزشکی را مفید ارزیابی کرده‌اند.  در ماه ژوئن گروه بیمارستانی غیرانتفاعی Mayo Clinic با استارت‌آپ Medically Home همکاری کرد تا بتواند خدمات بیمارستانی را از تزریق و عکسبرداری گرفته تا توانبخشی، در خانه بیماران ارائه کند. حتی ساعت‌های هوشمند اپل هم حالا امکاناتی را در اختیار کاربرانشان قرار می‌دهند تا به کمک آنها بتوان بروز مشکلات جسمی شدید را پیش‌بینی کرد.

 

حالا با توجه به ادامه شیوع کرونا، خود بیماران هم به استفاده از خدمات طب دیجیتالی تمایل بیشتری پیدا کرده‌اند. بررسی انجام شده از ۱۶ میلیون آمریکایی نشان می‌دهد که استفاده بیماران آمریکایی از خدمات درمان از راه دور بین ماه‌های ژانویه تا ژوئن امسال، ۳۰ برابر افزایش پیدا کرده است. این درحالی است که آمارهای منتشر شده از سوی گارتنر نشان می‌دهد که میزان استفاده کاربران آمریکایی از اینترنت و اپلیکیشن‌های موبایل برای بهره‌گیری از خدمات طب دیجیتالی هم به‌شدت رو به افزایش گذاشته است. این درحالی است که اپراتورها در سراسر جهان برای ارائه خدمات سریع‌تر به ارائه‌دهندگان خدمات طب دیجیتالی کمک می‌کنند و سعی دارند شرایط بهتری را برای فعالیت آنها فراهم کنند. حتی اتحادیه اروپا هم استاندارد الکترونیکی را برای ثبت و ارائه اطلاعات پرونده پزشکی بیماران وضع و مشخص کرده است. در ماه آگوست دولت هندوستان برنامه‌ای برای شناسایی و درمان بیماران به‌صورت دیجیتالی و از راه دور ارائه کرد. این در حالی است که شرکت‌های خصوصی مختلفی به ارائه خدمات کلاد و بزرگ‌داده برای ذخیره و پردازش اطلاعات بیماران روی آورده‌اند و همین موضوع باعث جلب نظر سرمایه‌گذاران به این شرکت‌ها شده است.