دسترسپذیری بدین معناست که افراد با نیازمندیهای خاص بتوانند از امکاناتی که بهطور عمومی فراهم شده است، استفاده کنند و به گفته معاون وزیر ارتباطات، ایجاد دسترسپذیری در سایتهای اینترنتی، نیازمند رعایت مجموعهای از استانداردهاست و رعایت این استانداردها برای طراحی وبگاههای دستگاههای دولتی الزامی است.
پیشرفت فناوری، زندگی در دنیای امروز را بسیار آسانتر کرده است. در سالهای اخیر، فناوریهای پیشرفته به منظور افزایش توانمندیهای انسان و برطرف کردن نواقص و کمبودهای انسانی به کار گرفته میشود و در این میان فناوریهای بسیاری ساخته شده که میتواند تجربه فعالیت عادی را برای نابینایان و کم بینایان فراهم آورد.
در این راستا به نقل از سازمان فناوری اطلاعات ایران، امیر ناظمی- رییس سازمان فناوری اطلاعات ایران، در خصوص نقش استفاده از فناوریهای جدید در ایجاد دسترسپذیری اظهار کرد: وقتی از دسترسپذیری صحبت به میان میآید، بدین معناست که افراد با نیازمندیهای خاص بتوانند از امکاناتی که به طور عمومی فراهم شده است، استفاده کنند.
وی ادامه داد: از این حیث، دسترسپذیری از دو جنبه حایز اهمیت است، یکی از منظر ارزشی و اخلاقی که جزو حقوق افراد به شمار میرود. جنبه دیگر که اغلب اوقات نادیده گرفته میشود، این است که بر اساس مطالعات انجامشده، ۷۰ درصد انسانها در دورهای از زندگی دچار نیازمندیهای خاص میشوند. بنابراین، ایجاد دسترسپذیری در سایتهای اینترنتی، نیازمند رعایت مجموعهای از استانداردهاست. به همین منظور در سازمان فناوری اطلاعات ایران، مجموعهای از این استاندارها که شامل ۴۰ استاندارد است ترجمه شده و روی درگاه سازمان قرار گرفته و رعایت این استانداردها برای طراحی وبگاههای دستگاههای دولتی الزامی است.
چالش حفظ امنیت صفحههای پرداخت بانکی
معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه حدود ۲۰۰ هزار نفر افراد نابینا در کشور وجود دارند، گفت، یکی از چالشهای موجود در زمینه دسترسپذیری، چگونگی حفظ امنیت صفحههای پرداخت بانکی بود و به همین دلیل، صفحه پرداخت بانکی بهویژه در بخش وارد کردن بخش عبارت امنیتی یا کپچا، دسترسپذیر نمیشد.
ناظمی ادامه داد: چالشی که وجود داشت این بود که صفحه مورد نظر به گونهای باید طراحی میشد که علاوه بر حفظ امنیت برنامه، امکان استفاده از آن برای فرد نابینا نیز فراهم میشد. سرانجام استفاده از فناوری کپچای صوتی توانست به حل این چالش کمک کند. بهطوری که فرد نابینا به جای دیدن عبارت امنیتی، آن را میشنود و اقدام به اعمالاش میکند. در همین راستا، چندی پیش، پست بانک، به عنوان نخستین بانک کشور به استفاده از این فناوری اقدام و صفحه پرداخت بانکی خود را دسترسپذیر کرد.
وی همچنین با خاطرنشان ساختن اینکه دسترسپذیری علاوه بر داشتن جنبه کرامت انسانی، با جذب کاربران دارای نیازمندیهای خاص میتواند مقرونبهصرفه باشد، از آمادگی سازمان فناوری اطلاعات ایران برای ارایه مشاورههای لازم به منظور دسترسپذیر شدن اپلیکیشن شاد (شبکه آموزشی دانشآموز) خبر داد.
همچنین امیرحسین سلیمانی- مشاور روشندل معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در حوزه دسترسپذیری، از شناسایی نرمافزارها و خدماتی که افراد نابینا و کمبینا میتوانند کاربر آن باشند گفت و از عدم دسترسپذیر بودن نرمافزارها و اپلیکیشنهای داخلی در مقایسه با نمونههای خارجی انتقاد کرد و یادآور شد: در حال حاضر بسیاری از اپلیکیشنهای داخلی مانند پرداختهای بانکی، تاکسیهای اینترنتی و یا کتابهای اینترنتی، با مشکل دسترسپذیری مواجه هستند و در عمل برای افراد دارای نیازمندیهای خاص قابل استفاده نیستند. اما با گامهای مثبتی که در این حوزه برداشته شده است، میتوان شاهد اقدامات مهمی بود.