وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات: گردش مالی خدمات ارزش افزوده از ۲۲۰۰ به ۴ میلیارد تومان رسید
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به فضای رانتی خدمات ارزش افزوده گفت: سال گذشته گردش ارزش افزوده ۲۲۰۰ میلیارد تومان بود و امسال این عدد به چهار میلیارد تومان رسید و ما در این مدت، فضای ارزش افزوده که دچار انحصار و رانت بود را جمع کردیم.
محمدجواد آذری جهرمی با حضور در گردهمایی یلدای کارآفرینان، به سوالاتی درباره استارت‌آپ‌ها پاسخ داد. در این برنامه، یک کلیپ از سخنان آذری جهرمی از یلدای دو سال پیش پخش شد که او برای استارت‌آپ‌ها آرزو کرده بود: امیدوارم سایه انحصار از بازار شما به دور باشد، اقتصاد شما آفت رانتی بودن پیدا نکند و با همه هماهنگی‌ها که انجام شده، سایه فیلتر و شکایت از کسب‌وکارها به دور باشد.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در پاسخ به این سوال که تا چه اندازه این اهداف محقق شده، گفت: تفاوت وزیر با دیگران این است که وزیر باید برای رسیدن به این اهداف تلاش کند، اما اکوسیستم باید نظر دهد که ما در این عرصه موفق بودیم یا نه. ما برنامه‌ای در ابتدای دوره وزارت دادیم که به یک ساختار اکوسیستمی برسیم که پنج یونیکورن داشته باشیم همراه ۲۰ هزار استارت‌آپ که از کف بازار شروع کنند به ساختن هرم استارت‌آپی که این ویژگی‌ها را داشته باشد.
آذری جهرمی ادامه داد: در سال ۱۳۹۶ اندازه اقتصاد دیجیتال نزدیک به صفر بود، در حالی که سال گذشته به ۱.۵ درصد تولید ناخالص داخل کشور رسید. البته ما هنوز به متوسط رشد استارت‌آپ‌ها در دنیا نرسیدیم. در این مدت هم نرخ دلار خیلی تغییر کرد که اثر زیادی در بازار گذاشت. اگر امروز دلار به نرخ سال ۱۳۹۶ بود، پنج یونیکورن داشتیم. الان یک یونیکورن داریم و در قاعده هرم هم هنوز باید کار بیشتری انجام شود.
سایه ناسالم آفت ارزش افزوده را از اکوسیستم استارت‌آپی حذف کردیم
وی با اشاره به مشکلات انحصاری در سیستم استارت‌آپی بیان کرد: این سیستم دچار آفتی به اسم ارزش افزوده بود. سال گذشته گردش مالی خدمات ارزش افزوده ۲۲۰۰ میلیارد تومان بود و امسال این عدد به چهار میلیارد تومان رسید. ما در این مدت، کل ارزش افزوده را جمع کردیم، زیرا این فضا دچار انحصار و رانت بود. بسیاری انتقاد کردند که با این کار، اشتغال زیادی از بین رفته، اما اینها انحصار و رانت بود، فساد انجام می‌شد و دست کلاهبرداران در جیب مردم بود. هرچند هزینه‌های زیادی هم داشت و شجاعت و جدیت می‌خواست که این وضعیت را جمع کند و سایه ناسالمی را از اکوسیستم ببرد.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه در حوزه تامین مالی هم همین مشکل رانت وجود دارد، گفت: دانش‌بنیان بودن رانت رسمی است که دولت به کسب‌وکارها می‌دهد، ما طرح نوآفرین را برای ایجاد عدالت در حمایت از خلاقیتها و توزیع عادلانه رانت به شرکت‌ها ایجاد کردیم و همچنین اینکه شرایط بیمه و مالیات را برای آنها تسهیل کنیم. فعالیت صندوق نوآفرین که آغاز شده هم بخشی از این حمایت‌ها بوده است.
آذری جهرمی با اشاره به مشکلات فیلترینگ کسب‌وکارها اظهار کرد: فیلتر داستان تلخی است. زمانی بیشترین مقاومت‌ها در برابر استارت‌آپ‌ها از دستگاه اجرایی یعنی دولت بود، اما امروز دیگر دولت شاکی استارت‌آپ‌ها نیست و کسب‌وکارها را نمی‌بندد. زمانی ۱۲۸ شرکت حوزه حمل و نقل با شکایت وازرت راه بسته شده بود، اما الان دیگر اینطور نیست. من هنگام رای اعتماد مجلس یک جمله گفتم و آن این بود که زمانی برقراری ارتباطات یک تهدید مربوط می‌شد و امروز قطع ارتباطات تهدید است و این تغییر پارادیمی بود که اتفاق افتاد.
موانع حضور استارت‌آپ‌ها در بورس
وی با اشاره به مشکلات استارت‌آپ‌ها برای حضور در بورس گفت: یک مساله بحث دارایی‌های نامشهود است. بورس نسبت ارزش و برآورد شرکت‌ها حساس است، از باب اینکه بعدا صدمه‌ای به مردم وارد نشود. البته ما هم برای رفع این مشکل دستورالعملی تعیین کردیم و به سازمان بورس دادیم. از سویی برخی نگرانی‌هایی دارند در برابر بزرگ شدن شرکت‌هایی که وابستگی دولتی ندارند. برخی نگرانی ها هم این است که سرمایه‌گذار ممکن است مسائل امنیتی داشته باشد. هرچه هست مانع رشد بازار ماست. تلاش حکومت‌ها بزرگ کردن اقتصاد کشور و ایجاد رفاه برای مردم است و هرچه جلوی بزرگ شدن اقتصاد را بگیرد، مطلوب نیست.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ادامه داد: برای حضور شرکت‌ها در بورس هم جلسات زیادی تشکیل شده است و همه این انگاره‌ها حل خواهد شد. باید بپذیریم که این اکوسیستم تغییر ایجاد می‌کند، این تغییر هم به نفع حاکمیت و هم مردم و هم سرمایه‌گذار است. مقاومتی در برابر این تغییرات وجود دارد که امیدواریم به تدریج شکسته شود. ما برای حضور سرمایه‌گذار خارجی به دلیل تحریم‌ها و برخی نگاه‌ها در کشور محدودیت‌هایی داریم و راهکاری بهتر از بورس وجود ندارد و این مساله باید تسهیل شود.
آذری جهرمی درباره شیوه حکمرانی در کشور گفت: برای اداره کشور و اقتصاد، یا باید فرمان دست خودمان باشد و مالکیت داشته باشیم، یا فرآیندها را قانون‌گذاری و به آنها نظارت کنیم. ما خیلی به مدیریت از طریق رگولیشن آشنا نیستیم. دولت‌ها هزینه زیادی می‌کنند که مستقر شوند و اگر رگولاتور باشند، احساس استقرار ندارند. این چرخه و نوع حکمرانی ماست و هر دولتی که می‌آید و می‌رود، فساد زیادی به جای می‌گذارد. اما در کشورهای دیگر اینطور نیست. دولت ما هم باید یاد بگیرد که مقررات گذار است و باید به مقررات نظارت کند.
باید با مقررات‌گذاری به جای مالکیت خو کنیم
وی با بیان اینکه اقتصاد دیجیتال حکمرانی را با این مدل آماده می‌کند، ادامه داد: ۹۲ درصد اقتصاد وزارت ارتباطات قبل از این دولت، واگذار شده است و هشت درصد بیزینس در وزارت ارتباطات است، که بخشی در پست و بخشی در زیرساخت قراردارد. البته ما در همراه اول و زیرساخت هم ۲۰ درصد سهام داریم. درنهایت ما باید به مقررات‌گذاری خو کنیم و تلاش کردیم این شیوه را در وزارت ارتباطات راه بیندازیم.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه ما در حوزه اکوسیستم استارت‌آپی سازمان رگولاتور نداریم، گفت: وزارت ارتباطات رگولاتور استارت‌آپ‌ها نیست و ما تلاش کردیم تسهیل‌گر باشیم. سازمان فناوری اطلاعات این نقش را دارد. اکنون مطالبه اکوسیستم، بحث رگولاتوری واحد است. اینکه در هر وزارتخانه یک نماینده اقتصاد دیجیتال وجود داشته باشد و رگولاتوری اقتصاد دیجیتال آن حوزه را مشخص کنند. همچنین ما وجوه اداره‌شده را به صورت وام‌های کم‌بهره قراردادیم که ریسک سرمایه‌گذاری VCها (سرمایه‌گذاری خطرپذیر) کاهش یابد. البته دولت محدودیت‌هایی برای سرمایه‌گذاری دارد اما حمایت از VC ها به این شکل است که دولت بخشی از ریسک را بپذیرد و وظیفه صندوق نوآفرین توسعه عدالت است.
آذری جهرمی با بیان اینکه الزاما با پول داشتن همه چیز فراهم نمی‌شود و باید عقل هم داشت، گفت: برنامه ششم توسعه تکلیف کرده که ۸۰ درصد روستاهای بالای ۲۰ خانوار به اینترنت وصل شود. ما ۴۶ هزار روستا داریم که اتصال آنها در ابتدای دولت صفر بود و در ابتدای دولت دوازدهم، کمتر از ۴۰۰۰ هزار روستا اینترنت داشتند. امروز ۴۰ هزار روستا اینترنت دارند و ۵۰۰۰ ندارند.
برنامه داریم تا پایان سال تمام روستاها را متصل کنیم
وی ادامه داد: ابتدا هیاهو بود که چرا به روستاها اینترنت می‌برید و حالا می‌گویند چرا ۹۵ درصد روستاها اینترنت دارند و پنج درصد ندارند، زیرا پارادایم تغییر کرده است. ما برنامه فشرده گذاشتیم که تا پایان سال همه روستاها متصل شوند. وضعیت کل کشور به جز برخی استان‌ها که عقب‌ماندگی دارند، مطلوب است. اول دی ماه در استان سیستان و بلوچستان مستقر می‌شویم، زیرا عقب‌ماندگی در این استان زیاد است و باید مشکل را میدانی حل کنیم. امیدوارم که هدف‌گذاری تا پایان سال انجام شود و دیگر شرمنده مردم نباشیم.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در پاسخ به علت کیفیت پایین اینترنت در کشور بیان کرد: زمانی که یک شهروند مشکل لحظه‌ای کیفیت اینترنت دارد یا فیلترشکنش کار نمی‌کند، یا وقتی تلگرام که در ایران فیلتر است، خودش از دسترس خارج میشود، باز هم به ما انتقاد می‌کنند، که این خصلت در دسترس بودن و شنیدن درد دل مردم است. اما شاخص کیفی اینترنت ما در شبکه به‌صورت آنلاین بررسی میشود و ما در ۶۰۰۰ نقطه کیفیت را لحظه‌ای می‌بینیم. مشکل عمومی در کیفیت شبکه نیست، اما منکر قطعی‌های مقطعی نیستیم.
آذری جهرمی ادامه داد: البته بارها اعلام کرده‌ام که زیرساخت توسعه اینترنت خانگی خوب نیست اما در مقابل زیرساخت موبایل خوب است، اما بار عدم کیفیت شبکه ثابت به شبکه موبایل سرریز میشود و به همین دلیل مشکلاتی را ایجاد می‌کند. مشکل اصلی کیفیت اینترنت ثابت انحصار مخابرات است که لایحه‌ای تصویب کردیم و با ارسال لایحه دوفوریتی در مجلس، این انحصار را برای همیشه رفع خواهیم کرد.
وی همچنین خاطرنشان کرد: ظرفیت هسته شبکه ملی اطلاعات، ۲۱ ترابیت است که کمتر از ۴۱ درصد آن اشغال شده و هنوز ظرفیت زیادی دارد. برای اینکه بتوانیم کسب‌وکارها را فعال کنیم، نیاز به ۵G داریم که در برخی نقاط تهران انجام شده است. در بحث ثابت خانگی هم برای راه‌اندازی ۵ میلیون پورت VDSL برنامه‌ریزی داشتیم که یک میلیون و ۲۰۰ هزار تا اجرا شده اما مخابرات ایران عقب است و باید با سرعت بیشتری این توسعه انجام شود.
وزیر ارتباطات مسوول فیلتر و رفع فیلتر نیست
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در پاسخ به انتقاد از فیلترینگ بیان کرد: عده‌ای فرضیاتی مطرح کردند و به تصمیم‌سازی رسیدند و تلگرام را فیلتر کردند و همه از وزیر ارتباطات انتقاد کردند، در حالی که اظهار نظر ما درباره رفع فیلتر تلگرام از ابتدا شفاف بود. حیطه عملکرد وزیر قانون است. یک ویدیو از حضور یک نوجوان در لایو اینستاگرامی و صحبت‌های نامناسب او در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده و همه به وزیر ارتباطات فحش می‌دهند، اما مگر وزیر ارتباطات مسوول فرهنگ و تربیت یا فیلتر است؟
آذری جهرمی ادامه داد: اگر یک شبکه اجتماعی باید فیلتر شود، به مسوولش بگویید. این مطالبه درستی نیست که از وزیر ارتباطات انتظار داشته باشید، زیرا سیکل تصمیم‌گیری بر عهده ما نیست، مشکلات بخش‌های دیگر را باید از مسوولان مربوطه مطالبه کنید. ما مسوول برقراری ارتباطات هستیم، اگر فیلتر تلگرام هم برداشته شود، ما نمی‌گوییم که ما فیلتر را برداشتیم، رفع فیلتر بر عهده کمیته تعیین مصادیق یا قوه قضاییه است.