بررسی فرآیندهای کسب‌وکار در دیجیکالا/ نظارت بر قیمت‌ها به روش هوشمند
دیجیکالا یکی از پلتفرم‌های خرید و فروش آنلاین کالاست که توانسته به دلیل نوآوری‌های فراوان در این عرصه به یکی از موفق‌ترین شرکت‌ها تبدیل شود.
کسب‌وکارهای الکترونیک و نوین یکی از راه‌های راه های کسب درآمد در دنیای امروز است. این نوع کسب و کارها به دلیل پیچیدگی‌هایی که دارند هنوز جای کار بسیار دارند و می توانند عرصه‌های بیشتری را پیش روی خود بگشایند. در جهان امروز که کرونا بسیاری از روابط را مجازی کرده است، فرآیند خرید و فروش نیز به صورت آنلاین می‌تواند بسیاری از مشکلات را حل کند. بازدید روزانه میلیون‌ها کاربر از سراسر ایران از دیجیکالا، نشان می دهد این وب‌سایت توانسته است اعتماد مشتریان و کاربران دیجیکالا را به عنوان مهم‌ترین سرمایه خود به دست آورد.
برگزاری موفق جشنواره‌های متعدد به مناسبت‌های مختلف برای خریدوفروش ویژه، یکی از تجربه‌هایی است که می‌تواند برای خریداران، فروشندگان و پلتفرم واسط در فضای مارکت‌پلیس سودمند و آموزنده باشد. اما گذر از این شرایط با چالش‌هایی برای پلتفرم‌های مارکت‌پلیس همراه است که در ادامه به چند مورد آن اشاره می‌کنیم:
تفکیک کالای اصل و غیر اصل در دیجیکالا
مهم‌ترین اصل در دیجی کالا، مشتری‌محوری و تعهد خود به فروش کالاهای اصل است. تیم پشتیبان در دیجی کالا همواره برای ساختن تجربه خریدی امن و قابل اعتماد تلاش کرده است. ضمانت اصالت کالا از اصول جدی و غیرقابل نقض دیجیکالا از ابتدای شکل‌گیری تاکنون بوده است.
تفکیک کالاهای اصل و غیراصل از یکدیگر، یکی دیگر از پروژه‌های جدید دیجیکالا برای حفظ حقوق معنوی برندهای معتبر و حمایت از مشتریان و فروشندگان دیجیکالا است. به همین منظور کالاهایی که تولیدکننده آن، برندها و نمایندگی‌های اصلی نیستند، همواره با نشان برند متفرقه در دسترس مشتریان قرار می‌گرفتند. در جدیدترین اقدام دیجی کالا برای شفافیت بیشتر، در عنوان کالا هم به غیراصل بودن آنها اشاره میشود.
راه‌حل دیجیکالا برای مبارزه با کالاهای غیراصل و شفافیت کامل در این بخش، توسعه ابزارهای نظارتی و بهره‌گیری از تکنولوژی‌های تشخیص خودکار و پردازش تصاویر در ورودی‌های مرکز پردازش کالا برای نظارت کامل بر همه کالاهای ورودی از ۳۰ هزار فروشنده مارکت‌پلیس است. همین‌طور فروشندگان در پلتفرم مارکت‌پلیس تعهد به تضمین اصالت کالا دارند و در صورت مشاهده ارائه کالای غیر اصل به جای اصل، تا ده برابر فروش کل خود جریمه می‌شوند و دسترسی آنها نیز برای فروش مسدود میشود. در صورت رسیدن چنین کالاهایی به دست مشتریان، دیجیکالا مسئولیت کامل آن را پذیرفته و خدمات جبرانی لازم به مشتریان ارائه میشود.
ابزارهای دیجیکالا برای کنترل قیمت‌ها
دیجیکالا در حال حاضر با ۱۵ هزار فروشنده در سطح کشور همکاری می‌کند و این فروشندگان بیش از ۷۰۰ هزار نوع کالا را به طور مستقیم عرضه می‌کنند. کنترل و نظارت بر این تعداد کالا در دسته‌های محصولی مختلف و متنوع در شرایط پرتلاطم قیمتی با ابزارهای کنترل دستی و تنها استفاده از نیروی انسانی، به شدت دشوار و پیچیده است. به همین دلیل دیجی کالا ابزاری هوشمند طراحی کرده است تا خطاها در کنترل و نظارت به حداقل ممکن کاهش یابد.
در دیجی کالا سه دسته کالا وجود دارد:
کالاهایی که روی آنها قیمت مصرف‌کننده درج شده است و امکان ثبت قیمت بیشتر از قیمت درج شده روی محصول برای هیچ فروشنده‌ای ممکن نیست. این کالاها در وب‌سایت دیجیکالا با ذکر عبارت «قیمت مصرف‌کننده» از بقیه متمایز شده‌اند. مواد غذایی و محصولات تند مصرف نمونه‌ای از این گروه کالایی است.
کالاهایی که قیمت روی آنها درج نشده اما لیست قیمت قطعی و به‌روز از طرف واردکنندگان رسمی، تولیدکنندگان یا اتحادیه‌های مربوطه برای آنها وجود دارد. برای این گروه از کالاها نیز، قیمت‌های موجود در لیست به عنوان حداکثر قیمت مجاز در نظر گرفته شده است و هیچ فروشنده‌ای در پنل خود مجاز نیست که قیمتی بیشتر از آن برای این گروه از کالاها تعیین کند. محصولات برخی از برندهای معتبر لوازم خانگی در این دسته قرار می گیرند.
دسته‌ی سوم کالاهایی هستند که نه قیمتی بر آنها درج شده است و نه لیست قیمت قطعی برای آنها وجود دارد. با بهره گیری از تکنیک‌های تشخیص تغییرات قیمتی نامتعارف و قوانین طراحی شده، از افزایش ناگهانی و غیرمنطقی قیمت‌ها توسط فروشندگان برای این گروه از کالاها جلوگیری خواهد شد.
دیجیکالا در تلاش است با به کارگیری تمامی امکانات داخلی و ظرفیت علمی و فنی کشور، ابزارهای نظارتی جدید را برای کنترل دقیق‌تر قیمت‌ها توسعه دهد.
فرآیند فروش و نظارت بر قیمت‌ها در دیجیکالا
جلوگیری از افزایش قیمت غیرقانونی و نامتعارف در شرایط فعلی، تعهد دیجیکالا به مشتریان و کاربران خود است. در راستای عمل به این تعهد و حفظ حقوق مشتریان و کاربرانی که از دیجیکالا به عنوان مرجع قیمتی استفاده می‌کنند، دیجی کالا توانسته است ثبات قیمت‌ها را تضمین کند.
دیجیکالا از دو بستر برای فروش کالا استفاده می‌کند؛ ۱ – خرده فروشی؛ ۲ – مارکِت‌پِلِیس یا بازارگاه که روش‌های متداول در تمامی شرکت‌های تجارت الکترونیک دنیاست.
طی ۱۰ سال ابتدایی فعالیت دیجیکالا مدل فروش این شرکت فقط به صورت خرده‌فروشی آنلاین بوده است. یعنی تمام کالاهایی که در وب‌سایت دیجیکالا به فروش رفته ابتدا توسط این شرکت از تأمین‌کنندگان معتبر خریداری و سپس قیمت‌گذاری و فروخته شده است. در این مدل دیجیکالا محصولات را خریداری کرده و با حاشیه سود حداقلی به فروش می‌رسید.
از ابتدای سال ۱۳۹۶ دیجیکالا بستری جدید به منظور فروش کالا برای اتصال مستقیم فروشندگان، تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان کالا به خریداران فراهم کرد. از طریق این بستر تولیدکنندگان ایرانی به بازاری به وسعت سراسر ایران متصل می‌شدند و خریداران هم بدون واسطه می‌توانند به کالای لازم خود دسترسی داشته باشند. در مارکت‌پلیس دیجیکالا تأمین‌کنندگان همچون مغازه‌داران یک پاساژ خودشان قیمت کالاها را تعیین می‌کنند و دیجیکالا دخالت مستقیم در نحوه قیمت‌گذاری کالاها ندارد.
با این حال، دیجیکالا نیز از بحران‌های اقتصادی و تلاطم قیمتی بی نصیب نمی‌ماند.
چالش‌های پلتفرم‌های مارکت‌پلیس در بحران‌های اقتصادی و تلاطم قیمتی
به هنگام نوسانات نرخ ارز و آشفتگی بازار، دو مشکل اصلی پیش روی پلتفرم‌های مارکت‌پلیس مانند دیجی‌کالاست:
ایجاد سقف قیمت و مشکل ناموجود شدن
حذف سقف قیمت و مشکل گران‌فروشی
در مورد چالش اول باید گفت: وقتی تعادل بازار برهم می‌خورد؛ کالای فروشندگان به سرعت با قیمت‌های قبلی به فروش می‌رود یا فروشندگان از فروش با قیمت‌های قبلی اجتناب می‌کنند و دیجیکالا به عنوان پلتفرم قانونا مجاز نیست و نمی‌تواند فروشنده‌ای را وادار به فروش کالای خود کند. در این مواقع دیجیکالا می‌تواند سقف قیمتی تعیین کند و به فروشندگان اجازه ندهد کالایی را بیش از اندازه مشخصی گران کنند. اما فروشنده مختار است که در این محدوده قیمتی کالای خود را بفروشد یا نفروشد. پافشاری بر یک سقف قیمتی معمولا باعث میشود فروشنده از فروش کالاهایش اجتناب کند و در نتیجه کالا ناموجود میشود. در این مواقع ممکن است اینطور به نظر برسد که پلتفرم کالاها را ناموجود کرده است تا بعدا گران‌تر بفروشد! در حالی که اینطور نیست و چون سقف قیمت ایجاد شده است فروشندگان از فروش کالای خود با قیمت قبلی اجتناب می‌کنند.
و برای حل معضل دوم؛ دیجیکالا درباره کمتر از ۳۰ درصد محصولات و آن‌هایی که به طور مستقیم در مدل خرده‌فروشی فروشنده است، اختیار کامل در قیمت‌گذاری درست و منصفانه دارد. بعضی از کاربران این نکته مهم را نمی دانند و تصور می‌کنند تمام بیش از ۳ میلیون محصولی که روی این پلتفرم وجود دارد به طور مستقیم توسط خود دیجیکالا قیمت‌گذاری میشود.
برداشتن این سقف به فروشنده‌ها اجازه می‌دهد به جبران ضرر و زیانی که در پی افزایش قیمت‌های مواد خام، دلار و کاهش ارزش پول ملی دیدند؛ کالاها را با قیمت دلخواه بفروشند و بازار هم معمولا خریدار است اما باز ممکن است اتهام گران‌فروشی متوجه پلتفرم مارکت پلیس شود.
با توجه به اینکه این مسائل و مشکلات نه برای دیجیکالا که برای همه پلتفرم‌های دو سویه و فروشگاه‌های مارکت پلیس به ویژه در زمان بر هم خوردن تعادل بازار و موج گرانی‌ها مطرح است، به نظر می‌رسد آنچه تاکنون دیجی کالا انجام داده است، براساس مهم‌ترین اصل در تداوم کسب وکارهای نوین یعنی مشتری‌محوری بوده است. دیجی کالا امیدوار است به کمک تکنولوژی‌ها و زیرساخت‌هایی که توسط ۳۵۰۰ نفر از پرتلاش‌ترین جوانان این کشور توسعه داده شده است، همواره و در هر شرایطی بخشی از راه حل جهت مبارزه با مشکلاتی مانند کرونا باشد. این مساله جز با حمایت مردم عزیز ایران شدنی نیست و دیجی کالا نیز در تلاش است تا محصولات و کالاها را با بهترین قیمت و بهترین شیوه و در کمترین زمان به دست مشتریان برساند.