وضعیت استفاده ایرانی ها از رایانه، اینترنت و تلفن همراه
براساس پژوهش موج سوم پیمایش سنجش وضعیت مصرف کالاهای فرهنگی در ایران، وضعیت استفاده از رایانه، اینترنت و تلفن همراه اعلام شد.
به گزارش شورای عالی انقلاب فرهنگی، پژوهش «موج سوم پیمایش سنجش وضعیت مصرف کالاهای فرهنگی در ایران»؛ به‌کوشش دکتر سعید معیدفر (مدیر علمی)، محمد سلگی (مدیر طرح) و عباس وریج‌کاظمی (ناظر علمی) انجام شده که توسط پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در سال ۱۳۹۹ منتشر شده است.
شناخت عالمانه مصرف فرهنگی؛ جزئیات، الگوهای اصلی و روندهای نوپدید؛ گامی در راستای بازنگری و بررسی ذائقه فرهنگی مردم ایران، به منزلۀ یکی از نشانگرهای تحولات فرهنگی و اجتماعی کلان و به‌عنوان منبعی موثق در تحلیل تمایزات و نابرابری‌ها در دسترسی به تولیدات فرهنگی و نیز معیاری برای سنجش کارآمدی و اثربخشی سیاست‌های فرهنگی است.
لذا هدف‌کلی پژوهشگران این پیمایش به شرح ذیل است:
فراهم ساختن مجموعه‌ای از داده‌ها درباره شیوه گذرندان زمان فراغت مردم در شهرها و روستاهای ایران و «مصرف فرهنگی» آنان بوده است. همچنین این پژوهش از نظر هدف، کاربردی بوده و از نظر زمانی، از نوع مقطعی و از نظر گستره، از نوع پهنانگر است. در این پژوهش در دو سطح توصیفی و تحلیلی و با بهره‌گیری از پارادایم مطرح در چهارچوب نظری، یافته‌های به‌دست آمده ارائه شده است.
داده‌های این پژوهش به شیوه پیمایش گردآوری شده و اطلاعات مربوط به شهروندان ایرانی از طریق پرسشنامه ساختاریافته به‌صورت مصاحبه رو در رو، جمع‌آوری شده است.
همچنین جمعیت آماری این پژوهش، شامل تمامی افراد ۱۵ سال به بالای ساکن شهر و روستاهای کشور است. تعداد نمونه در این بررسی ۱۵ هزار و ۶۰۶ نفر در ۳۱ استان کشور هستند.
در بخش «رایانه، اینترنت و تلفن همراه» این پیمایش از پاسخ‌گویان پرسیده شده است: شما از کامپیوتر استفاده می‌کنید؟ که به‌شرح ذیل نگاشته شده است:
۳۲.۷ درصد گفته‌اند که از رایانه استفاده می‌کنند که در جدول ذیل نگاشته شده است:
لذا مشخص شد با کاهش سن و افزایش تحصیلات، منزلت شغلی و پایگاه اقتصادی افراد، استفاده از رایانه بیشتر میشود.
مردان بیشتر از زنان، دانش‌آموزان و دانشجویان بیشتر و افراد دارای درآمد بدون کار و خانه‌دارها کمتر از دیگر گروه‌های فعالیت از رایانه استفاده می‌کنند.
همچنین در جدول ذیل «میزان استفاده از رایانه در شبانه روز» نگاشته شده است:
همچنین در ادامه بخش «نوع استفاده از رایانه» این پیمایش در مورد اینکه "از رایانه / لپ تاپ چه استفاده‌هایی می‌کنید؟ " نگاشته شده است:
۴۴.۲ درصد استفاده‌کنندگان رایانه گفته‌اند که از رایانه استفاده‌کاری، ۳۸.۶ درصد برای وصل شدن به اینترنت، ۳۷.۶ درصد برای دیدن فیلم، ۲۸.۲ درصد برای گوش دادن به موسیقی، ۱۶.۶ درصد برای بازی و ۱۶.۵ درصد برای مطالعه کتاب و مقاله استفاده می‌کنند.
در جدول ذیل «نوع استفاده از رایانه» نشان داده شده است.
لذا مشخص شد، با کاهش سن، استفاده از رایانه برای بازی، دیدن فیلم، گوش دادن به موسیقی، وصل شدن به اینترنت و مقاله افزایش و استفاده کاری کاهش می‌یابد.
مردان بیشتر از زنان برای کار و بازی و کمتر از آنان برای دیدن فیلم، گوش دادن موسیقی و مطالعه کتاب و مقاله از رایانه استفاده می‌کنند.
با افزایش سطح تحصیلات، استفاده از رایانه برای کار، وصل شدن به اینترنت و مطالعه کتاب و مقاله بیشتر و برای بازی و دیدن فیلم کمتر میشود.
شاغلان نسبت به دیگر گروه‌های فعالیت از رایانه بیشتر برای کار و کمتر برای گوش دادن به موسیقی و مطالعه کتاب و مقاله استفاده می‌کنند.
دانش‌آموزان و دانشجویان بیشتر از دیگران برای مطالعه کتاب، مقاله و بازی، بیکاران بیشتر از دیگران برای بازی و دیدن فیلم و خانه‌دارها نیز کمتر از دیگران برای کار و وصل شدن به اینترنت از رایانه استفاده می‌کنند.
ادامه این بخش که "استفاده از تلفن همراه" است از پاسخ‌گویان سوال شده که "تلفن همراه (موبایل) دارید؟ " ۹۰.۷ درصد گفته‌اند که تلفن همراه دارند.
در جدول ذیل «استفاده از تلفن همراه و میزان آن» نگاشته شده است:
بنابراین مشخص شد با افزایش سن و کاهش سطح تحصیلات، منزلت شغلی و پایگاه اقتصادی افراد کمتری تلفن همراه دارند.
زنان کمتر از مردان، خانه‌دارها و افراد دارای درآمد بدون کار کمتر از دیگر گروه‌هی فعالیت تلفن همراه دارند.
همچنین در بخش "نوع تلفن همراه" از کسانی که تلفن همراه دارند سوال شده که "تلفن همراه شما از چه نوعی است؟ هوشمند یا ساده" ۷۵.۸ درصد کسانی که تلفن همراه دارند گفته‌اند که تلفن همراه آنان هوشمند است.
۶۸.۶ درصد تلفن همراه هوشمند دارند
با کاهش سن و افزایش سطح تحصیلات، منزلت شغلی و پایگاه اقتصادی افراد، نسبت دارندگان تلفن هوشمند بیشتر میشود.
دانش‌آموزان و دانشجویان نسبت به دیگر گروه‌های فعالیت بیشتر و افراد دارای درآمد بدون کار و سپس خانه‌دارها کمتر از دیگران تلفن همراه هوشمند دارند.
۶۸.۶ درصد تلفن همراه هوشمند دارند.
دانش‌آموزان و دانشجویان بیشتر از بیکاران و بیکاران بیشتر از شاغلان و شاغلان بیشتر از خانه‌دارها و خانه‌دارها بیشتر از افراد دارای درآمد بدون کار، تلفن هوشمند دارند.
همچنین درباره "میزان استفاده از تلفن همراه" از دارندگان تلفن همراه سوال شده که "به‌طور متوسط در شبانه‌روز چند ساعت از وقت خود را صرف استفاده از تلفن همراه می‌کنید؟ "
۲۳.۳ درصد دارندگان تلفن همراه تا نیم ساعت، ۲۱.۴ درصد تا یک ساعت، ۲۱.۸ درصد تا دو ساعت، ۱۴.۱ درصد تا سه ساعت، ۱۲.۴ درصد سه تا پنج ساعت و ۷.۲ درصد بیش از پنج ساعت در شبانه‌روز از تلفن همراه خود استفاده‌های مختلف می‌کنند.
لذا مشخص شد با افزایش سن، سطح تحصیلات، منزلت شغلی و پایگاه اقتصادی میزان استفاده از تلفن همراه بیشتر میشود.
میزان استفاده از تلفن همراه افراد دارای درآمد بدون کار کمتر از خانه‌دارها و این افراد نیز کمتر از شاغلان و شاغلان نیز کمتر از دانش‌آموزان، دانشجویان و بیکاران است.
در ادامه این پیمایش از دارندگان تلفن همراه سوال شده "افزون بر تماس تلفنی و فرستادن پیامک، معمولاً چه استفاده‌های دیگری از تلفن همراه می‌کنید؟ "
۶۹.۳ درصد برای گرفتن عکس و فیلم و ۶۶.۸ درصد برای ارتباط با اینترنت است. گوش دادن به موسیقی یا نواهای مذهبی با ۳۴.۶ درصد، بازی با نرم‌افزارهای بازی با ۱۳.۵ درصد، مطالعه کتاب یا مجله با ۱۲.۵ درصد، تماشای فیلم با ۹.۵ درصد، گوش دادن به رادیو با ۴ درصد و تماشای برنامه‌های تلویزیونی داخلی و خارجی با ۳.۹ درصد در ردیف بعدی اهمیت از نظر استفاده از تلفن همراه قرار دارند.
در جدول ذیل «نوع استفاده از تلفن همراه و تعدد آن» نشان داده شده است:
در بخش «استفاده از تبلت» از پاسخ‌گویان پرسیده شده که "شما از تبلت استفاده می‌کنید؟ "
۵.۹ درصد گفته‌اند که از تبلت استفاده می‌کنند.
دانش‌آموزان و دانشجویان بیشتر از دیگران برای مطالعه کتاب، مقاله و بازی، بیکاران بیشتر از دیگران برای بازی و دیدن فیلم و خانه‌دارها نیز کمتر از دیگران برای کار و وصل شدن به اینترنت از رایانه استفاده می‌کنند.
در جدول ذیل «استفاده از تبلت و میزان آن» نگاشته شده است:
بنابراین با کاهش سن، افزایش سطح تحصیلات، منزلت شغلی و پایگاه اقتصادی استفاده از تبلت نیز افزایش می‌یابد.
زنان بیشتر از مردان، دانش‌آموزان و دانشجویان بیشتر از شاغلان و بیکاران و این دو نیز بیشتر از خانه‌دارها و افراد دارای درآمد بدون کار از تبلت استفاده می‌کنند.