در حالی که تا چند سال پیش، مسوولان حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات، اینترنت ۱۲۸ کیلوبیتی را برای کاربران کافی میدانستند، در دولت یازدهم و دوازدهم، اینترنت نسل سه و چهار در تلفن همراه و تبدیل از ADSL به فیبر نوری برای دسترسی به سرعت ۱۶ مگابیتبرثانیه اینترنت ثابت، مورد توجه قرار گرفته است.
افزایش پهنای باند برای دسترسی به اینترنت پرسرعت و با کیفیت، موضوعی است که حدقل در ۱۰ سال گذشته بارها مورد بحث قرار گرفته، چه زمانی که مسوولان وقت در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات معتقد بودند اینترنت، جزو کالاهای لوکس محسوب میشود و اینترنت ۱۲۸ کیلوبیتی برای دسترسی مردم کافی است، چه زمانی که کارشناسان حوزه اعلام کردند برای ارتقای کیفیت سرویسهای کاربران خانگی لازم است حجم پهنای باند را تا چندین برابر افزایش دهیم و ۱۲۸ کیلوبیتبرثانیه برای کاربر خانگی با معیارهای دنیا هیچ تناسبی ندارد.
بر این اساس بود که محمود واعظی -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در دولت یازدهم- درباره محدودیتهای پهنای باند گفت: قطعا در زمینه توسعه ارتباطات و ICT از آنچه که به حوزه وزارت ارتباطات از تامین زیرساختها و پهنای باند مربوط است، دریغ نخواهیم کرد. تمام اپراتورها و مخابرات هر چقدر پهنای باند بخواهند ما حاضریم در اختیار آنها قرار دهیم و این درحالی است که تا ماهها پیش اپراتورها باید در صف انتظار برای پهنای باند میبودند.
اما داستان اینترنت ۱۲۸ کیلوبیتی و محدودیتهای پهنای باند، حتی تا اوایل دولت یازدهم هم ادامه داشت؛ تاجایی که محمدجواد آذری جهرمی -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- در این باره گفته بود: مسیر در پیش گرفته در دولت تدبیر و امید از سال ۱۳۹۲ به سمت توسعه فناوری اطلاعات بوده است، خیلی از آن نگذشته که سه میلیون مشترک ADSL و ۳۰۰ هزار مشترک اینترنت موبایل داشتیم و هنوز مفهوم پهنای باند سریع جا نیفتاده بود و فاصله دیجیتال زیادی میان ایران و کشورهای منطقه وجود داشت و نگاه لوکسی نسبت به فناوری اطلاعات بود بطوریکه اشتراک ۱۲۸ کیلوبیت کافی دانسته میشد.
این در حالی است که طی سالهای گذشته، اپراتورهای سیار با سرمایهگذاریهای خود دسترسی پهنباند سیار را توسعه دادهاند، بهطوریکه همه شهرهای کشور تحت پوشش نسل سوم و چهارم تلفن همراه قرار گرفتهاند. نمیتوان انکار کرد که در سالهای اخیر، وضعیت ارتباطات در روستاها تغییر کرده و کمتر جایی را میتوان یافت که از حداقل ارتباطات از جمله ارتباطات تلفن ثابت، تلفن همراه و پهنباند برخوردار نباشد.
بر این اساس اوایل سال ۱۳۹۲ بود که به دنبال پارهای مسائل به تنها اپراتور ارائهدهنده خدمات نسل سه در آن دوران اینگونه ابلاغ شد که لازم است تماسهای تصویری خود را مسدود کند، اما اکنون تماس تصویری به واسطه توسعه نسل سه و چهار اینترنت از طریق شبکههای اجتماعی و پیامرسانها صورت میگیرد. کما اینکه آذری جهرمی درباره تأخیر در توسعه پهنباند در کشور نیز اظهار کرده بود: زمانی، جلوی توسعه نسل سوم تلفنهمراه در کشور گرفته شد اما از ابتدای دولت یازدهم، این توسعه اتفاق افتاد.
یکی دیگر از مواردی که در دولت تدبیر و امید به آن توجه شده، پوشش اینترنت روستایی است، آذری جهرمی بارها با تاکید بر این موضوع عنوان کرده که تا پایان سال جاری همه روستاهای بالای ۲۰ خانوار به اینترنت مجهز میشوند. او همچنین گفته بود: در سال ۱۳۹۶ عمده روستاهای ایران از اینترنت محروم بودند. اگر بیماری کرونا در سال ۱۳۹۵ به ایران میآمد چه میزان از دانشآموزان از تحصیل محروم میشدند؟ سلامت چه تعداد خانواده آسیب میدید؟ همکاران من در این سالها زحمت کشیدند تا تعداد زیادی از روستاها از اینترنت بهرهمند شوند.
در هر حال شیوع کرونا در جهان نشان داد که استفاده از فناوری اطلاعات برای تحصیل دانشآموزان و دانشجویان، دورکاری کارمندان، خریدهای اینترنتی و بسیاری از فعالیتهای روزمره مورد نیاز است. این در حالی است که بدون بهرهگیری از اینترنت پرسرعت و باکیفیت، برخورداری از این امکانات ممکن نیست، کما اینکه همین حالا نیز با وجود سرعتهای چند مگابیتی در منازل و ادارات، کاربران از کیفیت اینترنت رضایت کامل ندارند، اما آنچه به همه ثابت شده اینکه سرعتهای کیلوبیتی دیگر جوابگوی نیاز کابران نیست.