پژوهشگر فضای مجازی: دچار یک عقب‌ماندگی تاریخی در کنترل و مدیریت فضای مجازی هستیم
یک پژوهشگر حوزه فضای مجازی معتقد است که کشور دچار یک عقب‌ماندگی تاریخی نسبت به کنترل و مدیریت فضای مجازی شده و باید برنامه و ابزارهایی براساس معماری خانواده‌محور به وجود بیاید.
فرشاد مهدی‌پور در برنامه «بدون توقف» شبکه ۳ سیما با اشاره به اینکه باید برای کودکان اینترنت اختصاصی کودکان در نظر گرفت، گفت: قطعاً میشود به کودکان و دانش‌آموزان خدمات اختصاصی داد و بگوئیم که شما اگر می‌خواهید فیلم ببینید یا با برنامه‌ای کار کنید از اپلیکیشن داخلی استفاده کنید. در کشور شورای عالی فضای مجازی و وزارت ارتباطات را برای این کار داریم و از طرفی اپراتورها، مسئولیت مستقیم دارند و با یک سری از شرکت‌های بزرگ هم روبرو هستیم که توان برابری دارند چون این یک کار بین دستگاهی است.
این استاد دانشگاه در خصوص عدم استقبال مردم از پیام‌رسان‌های داخلی نیز گفت: در ابتدا حدود ۱۴ میلیون کاربر از پیام‌رسان‌های داخلی استقبال کردند. از قبل که از مردم نظرسنجی شد که آیا در این پیام‌رسان‌ها شرکت می‌کنند یک گروه گفتند که ما می‌رویم، یک گروه گفتند نمی‌رویم و یک گروه گفتند از هر دو تا استفاده می‌کنیم. اما به دلیل فقدان خدمات و اینکه امکانات لازم در پیام رسان های داخلی وجود نداشت، بسیاری از آنها انصراف دادند. ما برنامه و اراده‌ای نداشتیم که این پیام‌رسان را در مقابل پیام‌رسان‌های خارجی قرار دهیم.
وی تصریح کرد: یک اپ ۳۰ میلیون نفره بود که سرعت خوب با خدمات بالا داشت اما مسئولان گفتند که ما ۱۰ تا اپ داخلی می‌فرستیم داخل میدان یکی از آنها در این کشتی باقی بماند که نشد. نتیجه اینکه از همان گروه اول بخش زیادی ماندند اما از گروه سوم که بخش عمده‌ای از آنها به دلیل کسب و کار آمده بودند به مشکل خوردند. موضوع این است که در هر نوع پیوست شبکه ملی اطلاعات، باید به کسب‌وکار هم توجه کرد و این خواسته را نیز تأمین کرد.
رئیس پژوهشکده علوم اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و ارتباطات اسلامی با طرح این سوال که آن موقع چرا می‌خواستیم تلگرام را محدود کنیم، گفت: موضوع این بود که تلگرام ارز مجازی می‌آورد و ما نمی‌توانستیم آن را کنترل کنیم، اما آمریکایی‌ها توانستند این مشکل را حل کنند. یک سندیکایی در آمریکا به نام کمیسیون بورس و اوراق بهادار وجود دارد که به دلیل عدم ثبت سفارش و عدم کنترل حساب‌های مالی، در دادگاه پاول دوروف را محکوم کرد و به همین دلیل وی اعلام کرد که از ارز مجازی استفاده نمی‌کنم.
این کارشناس حوزه ارتباطات ادامه داد: در واقع قانون یک دادگاه آمریکایی بر ارز «گرام» باعث عقب‌نشینی دوروف شد. کاری که ما نتوانستیم انجام دهیم. یا همین اواخر ترامپ در تلگرام کانال باز کرد اما تلگرام به کانال ترامپ تگ کلاهبرداری زد. چون می‌خواهد که به حیات خود ادامه دهد. اما وزیر ما نامه زد که فلان کانال آشوبگر که خرید و فروش اسلحه کرده را ببند و او حاضر نشد این کار را بکند.
وی با اشاره به اینکه رمزگذاری اینترنت در انحصار آمریکایی‌ها است، تصریح کرد: قزاقستانی‌ها برای رمزگذاری به سمت طراحی اس اس ال رفتند، اما آمریکا گفت این بدافزار است و در تمام سامانه‌ها آن را بست، چون اگر قزاقستان می‌توانست به رمزگذاری جهانی ورود پیدا کند باقی کشورها هم این کار را می‌کردند و این انحصار از بین می‌رفت.
مهدی‌پور تأکید کرد: ما واقعاً با مشکلات در حوزه سیاستگذاری، اداره و مدیریت و حاکمیت در این حوزه مواجه هستیم. اما مرز تکنولوژی و دانش جایی قرار گرفته که باید به آن مرز دانش بیشتر فکر کنیم که از آنجا این ابزار خلق میشود و آمریکایی‌ها سعی می‌کنند آنها را در انحصار خودشان قرار دهند. اگر می‌بینید به غیر از آمریکا گاهی اتحادیه اروپا هم می‌تواند قانون مفصلی برای حفظ حریم خصوصی و صیانت از کودکان اجرا کند، به این دلیل است که یک سری از هاب ها در آنجا قرار دارد که مستقیم می‌تواند اگر لازم شد اعمال حاکمیت کند.
این کارشناس سیاستگذاری فرهنگی با اشاره به اینکه ما در ایران چیزی به نام قانون حمایت از کودکان در حوزه اینترنت نداریم، یادآور شد: یعنی قانون داریم ولی اجازه استفاده از آن در فضای مجازی داده نشده، چند سال پیش در کشور سیاستی نوشته شد با نام سیاست اینترنت پاک و سالم اگر آن سیاست پیش می‌رفت برای آن ابزار درست می‌شد.
وی گفت: ابزار فقط این نیست که بتواند یک نرم‌افزار را باز کند، کودک باید بتواند با آن کار کند. در ترکیه و امارات نمونه‌هایی از ابزارهای مخصوص کودکان تولیده شده که به کشور ما هم وارد شد و بسیار نمونه موفقی است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه باید روی بالا بردن سواد رسانه‌ای خانواده‌ها در زمینه فضای مجازی کار کرده و فرهنگ‌سازی کنیم، عنوان کرد: این یک وظیفه قطعی است، اما راه‌حل دیگر برای کم کردن مشکلات این حوزه راه حقوقی و قضائی و سیستم و دستگاه است که باید روی اپ‌ها، ابزارها و محتواها نظارت کند. درواقع ما اگر این فضای پارک را داشته باشیم اگر کودک وارد این فضا هم شود خیلی نگران نمی‌شویم. اما چون نمی‌توانیم خود آن را به صورت یک شبکه ملی متناسب با ارزش‌ها و باورهای خودمان هدایت کنیم نسبت به این موضوع نگرانی داریم.
مهدی‌پور تصریح کرد: ما ۱۰ سال است که از اجرای این موضوع عقب ماندیم و کشور دچار یک عقب‌ماندگی تاریخی نسبت به کنترل و مدیریت فضای مجازی شده است. مورد دیگر این است که باید اپ‌ها و ابزارهایی را براساس معماری خانواده‌محور به وجود بیاوریم. چیزی که آن را نداریم. البته خودمان تجاربی در این زمینه داریم و مدل‌هایی را ساختیم که تجاری نشده و شکست خورده، اما ترکیه و امارات نمونه‌های موفق آن را اجرایی کردند. پس اگر نمی‌توانیم تقویت داخلی کنیم لااقل از نمونه خارجی و تجربیات آنها در این حوزه استفاده کنیم.