باقری اصل: استفاده شهروندان از خدمات دولت الکترونیک وضعیت خوبی ندارد
به گفته رئیس سازمان فناوری اطلاعات، اگرچه فاز نخست الکترونیکی شدن خدمات دولت به نحو مطلوب انجام شده است، اما استفاده شهروندان از خدمات دولت الکترونیک وضعیت خوبی ندارد و چون دستگاه‌ها به سمت ارائه خدمات به کاربران نمی‌روند، دولت کاربرمحور ضعیف است.
امیر ناظمی -معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- امروز در نشست ارائه نتایج ارزیابی خدمات دولت الکترونیکی دستگاه‌های اجرایی که در دبیرخانه شورای اجرایی فناوری اطلاعات برگزار شد، به تشریح شاخص‌های این دوره ارزیابی پرداخت و گفت: این شاخص‌ها نسبت به دوره‌های قبل با توجه به مدل بلوغ سازمان ها تغییر کرده است. در ششمین دوره ارزیابی خدمات الکترونیکی دستگاه‌های اجرایی اولویت را بر مبنای شاخص‌های «دولت کاربرمحور»، «دولت شفاف»، «دولت یکپارچه» و «دولت مشارکتی» در نظر گرفته‌ایم.
وی ادامه داد: مطابق با شاخص دولت کاربرمحور قابلیت استفاده مردم از خدمات و میزان ارائه آنلاین خدمات مورد ارزیابی قرار گرفته است، در شاخص دولت یکپارچه دسترسی به زیرساخت‌های توانمندساز و ارائه خدمات الکترونیکی یکپارچه دستگاه‌های دولتی مدنظر بود در همین حال در شاخص دولت شفاف، شفافیت فرآیند ارائه خدمات و میزان شفافیت دستگاه‌های اجرایی و در شاخص دولت مشارکتی میزان الکترونیکی بودن مشارکت دستگاه‌ها و تصمیم گیری آنها مورد پایش قرار گرفته است.
رئیس سازمان فناوری اطلاعات با بیان اینکه مطابق برآوردها، فاز نخست الکترونیکی شدن خدمات دولت به نحو مطلوب انجام شده است، گفت: با وجود این، استفاده شهروندان از خدمات دولت الکترونیک وضعیت خوبی ندارد و به بیان دیگر دستگاه‌ها به سمت ارائه خدمات به کاربران نمی روند و دولت کاربرمحور ضعیف است.
رشد ۵۰ درصدی تعداد دستگاه‌هایی که خدماتشان را الکترونیکی ارائه می‌دهند
ناظمی با اشاره به رتبه‌بندی خدماتی که از سوی دستگاه‌های دولتی به‌صورت الکترونیکی انجام میشود، بیان کرد: هم‌اکنون ۱۵۴ دستگاه، ۱۴۳۹ خدمت و ۵۴۶۷ زیرخدمت را به صورت الکترونیکی ارائه می‌دهند که در مقایسه با دور قبل رشد ۵۰ درصدی را در تعداد دستگاه‌ها و رشد سه برابری را در تعداد زیرخدمات داشتیم. همچنین میزان تراکنش روی مرکز ملی تبادل خدمات (NIX) به ۱۵۰ میلیون تراکنش در ماه رسیده است، حدود ۲.۵ سال پیش که تبادلات اولیه در این مرکز آغاز شده بود تعداد تراکنش هفت میلیون بود که هم اکنون این رقم نشان از الکترونیکی شدن فرآیندها و برقراری ارتباط میان دستگاه دارد.
وی با بیان اینکه هم اکنون ۱۸۰ دستگاه اجرایی و دولتی به این مرکز تبادل اطلاعات متصل و نیمی از این دستگاه‌ها ارائه‌دهنده سرویس هستند، اظهار کرد: طی دو سال گذشته هر روز یک خدمت دولتی تبدیل به خدمت الکترونیکی شده است و خدمات بین دستگاه‌های حاکمیتی هم اکنون به صورت الکترونیکی تبادل میشود اما وضعیت سرویس دریافت‌شده برای شهروندان خوب نیست و وقتی فرد می‌خواهد خدمات الکترونیکی را دریافت کند این سرویس به شهروند ارائه نمی‌شود.
رئیس سازمان فناوری اطلاعات بیان کرد: هم‌اکنون حدود ۱۴۰۰ سرویس رسمی و شناسنامه‌دار در حوزه دولت الکترونیک وجود دارد که حدود ۹۸۰ خدمت به صورت الکترونیک و با اتصال به مرکز NIX ارائه میشود و تا رسیدن به عدد ۱۰۰ درصد فاصله‌ای نداریم. همچنین طبق آخرین جلسه‌ای که حدود یک ماه پیش با قوه قضاییه داشتیم، به زودی گواهی سوءپیشینه به صورت الکترونیکی ارائه خواهد شد، در همین حال تدوین آیین‌نامه برای برگزاری جلسات آنلاین دادگاه‌ها در حال انجام است.
۳۴ دستگاه در جلسات کارگروه تعامل‌پذیری شرکت نداشته‌اند
در این نشست همچنین رضا باقری اصل -دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات- با اشاره به کارنامه دولت الکترونیک دستگاه‌های اجرایی گفت: گزارش ما از همکاری سازمان‌ها و دستگاه‌ها و حضور آنها در جلسات کارگروه تعامل‌پذیری نشان می‌دهد که حدود ۳۴ دستگاه در این جلسات یا شرکت نکرده و یا عدم همکاری داشته‌اند، از جمله دستگاه‌هایی که عدم همکاری داشته‌اند می‌توان به وزارت نیرو، بانک‌های عامل و استانداردها و پالایشگاه گاز اشاره کرد.
وی گفت: مطابق با نتایج ارزیابی خدمات الکترونیکی دستگاه های اجرایی وزارتخانه های کار، ورزش، ارتباطات، اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه رتبه‌های نخست را در الکترونیکی کردن خدمات به خود اختصاص داده است. در این جدول بانک مرکزی هیچ‌گونه همکاری نداشته است. مطابق این بررسی‌ها، ۱۰ دستگاه برتر شامل بیمه مرکزی، سازمان نقشه‌برداری، سازمان فناوری اطلاعات، سازمان بیمه سلامت، وزارت تعاون، شرکت زیرساخت، شرکت مادرتخصصی حمل و نقل، بنیاد شهید، وزارت اقتصاد و شرکت آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک می‌شوند.
دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات خاطرنشان کرد: البته در عین حال خدمات مهمی نیز بوده‌اند که تاکنون الکترونیکی نشده‌اند، این خدمات شامل خدمات سازمان هدفمندی یارانه‌ها، سازمان نظام دامپزشکی، سازمان غذا و دارو، سازمان بهزیستی، سازمان پزشکی قانونی، وزارت بهداشت در حوزه آموزش الکترونیک و سازمان راهداری و حمل و نقل میشود.
ارتقای رتبه شاخص توسعه دولت الکترونیک، نیازمند الکترونیکی شدن خدمات است
باقری اصل با اشاره به رتبه‌بندی سال ۲۰۲۰ سازمان ملل در شاخص توسعه دولت الکترونیک (EGDI) گفت: مطابق با این شاخص که مربوط به خدمات پایه دولتی میشود، برخی خدمات دستگاه‌ها تاکنون الکترونیکی نشده و پیشرفتی نداشته و این در حالی است که این خدمات در اغلب کشورها به‌صورت الکترونیکی ارائه میشود، برای مثال درخواست مجوز ساخت به عنوان سرویسی از سوی شهرداری و درخواست گواهینامه رانندگی به عنوان سرویسی از سوی نیروی انتظامی تاکنون الکترونیکی نشده است.
وی ادامه داد: مطابق این آمار، ۲۰ سرویس باید به صورت الکترونیکی ارائه شوند تا رتبه ما در این شاخص بین‌المللی افزایش یابد که هم اکنون ۴ سرویس الکترونیکی نشده و سایر سرویس‌ها نیز ۱۰۰ درصد نیست. برخی دستگاه‌ها تمایل به همکاری در حوزه یکپارچگی و مشارکت‌پذیری ندارند و عامل عدم توفیق آنها در دولت الکترونیک، عدم تمایل مدیران و ساختار ناکارآمد آنهاست. ما معتقدیم که هیچ مشکلی در زمینه منابع مالی، مشکلات فنی و حتی موانع قانونی وجود ندارد.
دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات با اشاره به برگزاری هفت جلسه این شورا طی یک سال اخیر و با حضور رئیس جمهوری گفت: پیگیری شخص رئیس جمهوری برای اجرای دولت الکترونیک نشان از اهمیت این بخش دارد و ما ادله خود را در مورد عدم همکاری برخی دستگاه‌ها به صورت شفاف به رئیس جمهور ارائه خواهیم کرد. در خصوص ۲۳ پروژه اولویت‌دار مورد تاکید رئیس جمهور نیز جلسه‌ای با سازمان فناوری اطلاعات، سازمان اداری استخدامی و برنامه و بودجه انجام شد و وضعیت سامانه‌های مدنظر و پیشرفت آنها مورد بررسی قرار گرفت و گزارش آن به رئیس جمهوری ارائه میشود.
باقری اصل ادامه داد: برای مثال در حوزه سلامت الکترونیک، نسخه الکترونیک به صورت پایلوت اجرا شده است و ۲۰ هزار مرکز سلامت به این سامانه متصل شده اند. پیش بینی می شود تا آخر اردیبهشت هیچ پرداختی بدون نسخه الکترونیک انجام نشود.
وی درباره نحوه اجرای مصوبه ۷.۷.۹۹ شورای اجرایی فناوری اطلاعات برای ارتقا شفافیت و دسترسی داده‌ها گفت: مطابق با این مصوبه ۱۲ دسته داده‌ای که دستگاه‌ها ملزم به انتشار آن هستند را ارزیابی کردیم از جمله این دسته‌ها می‌توان به عملکرد مالی سالانه دستگاه‌های اجرایی و هزینه‌کرد آنها، برنامه توسعه و راهبری، معاملات دولتی، تفاهم‌نامه‌ها و قراردادها و صورت‌جلسات شوراها اشاره کرد. درصد تحقق از میان ۲۰ دستگاه ارزیابی‌شده حدود ۲۵ درصد است و ارزیابی‌ها نشان می‌دهد وزارت تعاون با ۴۷ درصد، وزارت فرهنگ با ۴۱ درصد، وزارت راه با ۳۵ درصد و وزارت صنعت با ۲۹ درصد دارای شفافیت هستند.
همچنین بهنام ولی‌زاده -معاون دولت الکترونیک سازمان فناوری اطلاعات- گفت: ۵۴۶۷ سرویس به صورت شناسنامه‌دار از سوی اداری استخدامی تایید شده‌اند و طی چهار سال گذشته توانستیم حدود ۵۰ درصد خدمات را الکترونیکی کنیم. میانگین وضعیت بلوغ الکترونیکی دستگاه‌های اجرایی برای ۶۰ دستگاه در سال ۹۵ حدود ۴۵ درصد بود که امسال با ارزیابی ۱۵۴ دستگاه به متوسط ۵۰ درصد الکترونیکی شدن خدمات دولت رسیده‌ایم. برای مثال حضور دستگاه‌ها در وب به دو برابر افزایش پیدا کرده است. در محور یکپارچگی و مشارکت دستگاه ها نیز شاهد افزایش از ۸ درصد به ۴۵ درصد هستیم.