سیستم حمل‌ونقل هوایی در شرف تغییری بزرگ است به گونه‌ای که می‌تواند تصور ما را درباره حمل‌ونقل در شهرها، آن هم در آینده‌ای نه چندان دور به کلی تغییر دهد. پروژه‌های متعددی که تاکنون در زمینه حمل‌ونقل هوایی در جهان مورد مطالعه و بررسی و آزمون و خطا قرار گرفته، هرچند با بن‌بستی به‌نام «کرونا» برخورد کردند و فاصله‌ای یک تا دوساله از اهداف خود گرفتند اما گفته می‌شود بزرگ ترین پروژه مشترک اروپا و امریکا قرار است کاملاً بموقع به سرانجام برسد و با راه‌اندازی خدمات تاکسی پرنده بین‌شهری در اتحادیه اروپا، شاهد پرواز نسبتاً پرتعداد خودروها بر فراز اروپا تا پایان سال 2022 باشیم.

یک طرح بلندپروازانه

توسعه خودروهای پرنده در اروپا در قالب پروژه Urban Air Mobility )UAM) دنبال می‌شود که عملاً بزرگ ترین طرح هوایی در نوع خود محسوب می‌شود. می‌توان گفت که نام این پروژه درواقع عبارتی جذاب برای نوع جدیدی از مسافرت هوایی و حمل‌ونقل مدرن است، عبارتی که پیشرفته‌ترین و پیشگام‌ترین‌های هنر را با تکنولوژی و فناوری‌های مربوط به باتری خودروهای پرنده و پهپادها ترکیب کرده و شاهد پیشرفت‌های چشمگیر حوزه روباتیک، ماشین‌های دیداری (machine vision) و هوش مصنوعی (AI) در این پروژه خواهیم بود. نتیجه نهایی این طرح بزرگ، می‌تواند یک بازنگری اساسی در نحوه حرکت و سفرهای بشر در شهرها و اطراف آن درآینده باشد.

این طرح درواقع کنسرسیومی از ۱۷شرکت، سازمان و شهرداری در امریکا و اروپاست و همه اعضای این کنسرسیوم با ناسا، آژانس فضایی امریکا فعالیت دارند تا با استفاده از تجربیات این آژانس، بتوانند با کمترین میزان خطا در سیستم حمل‌ونقل هوایی اتحادیه اروپا تأثیرگذار باشند.

این پروژه در سال آینده میلادی و به‌دنبال بیش از صدها ساعت تست پرواز بر فراز شهرهای هلند، اسپانیا و بریتانیا، نهایی خواهد شد. به این ترتیب احتمالاً تا پایان ۲۰۲۲ شاهد پیشرفتی چشمگیر در تعداد تاکسی‌هایی که پرواز می‌کنند و نیز پهپادهایی که مسافران و بارها را جابه جا می‌کنند، خواهیم بود.

در واقع «ناسا» طرح‌های حمل‌ونقل شهری هوایی خود را با ۱۷کمپانی توسعه داده است که از این کمپانی‌ها می‌توان به بوئینگ، اوبر و Air Map اشاره کرد و قرار است راهکارهای حمل‌ونقل هوایی در مناطق پرتراکم و پرجمعیت در قالب طرح UAM ارائه شود.

اگر این طرح بخوبی اجرا شود می‌تواند در سراسر اروپا حمل بسته‌های کوچک، سرویس‌های تاکسی، سرویس‌های دارویی ازجمله آمبولانس پرنده و همچنین ارسال بار به مناطق روستایی ازطریق خودروهای پرنده انجام شود. این تاکسی‌ها در مسیرهای پرترافیک می‌توانند بسیار کارآمد باشند و در شرایط اضطراری جان بیماران یا مجروحان را نجات دهند. البته اتحادیه اروپا اعلام کرده است که در سال ۲۰۲۲ همچنان تعداد این تاکسی‌های پرنده بسیار کمتر از میزان پیش‌بینی شده قبلی خواهد بود اما اگر همه چیز بخوبی پیش برود می‌توان امیدوار بود که در آینده‌ای نه چندان دور، این اتحادیه میزبان تعداد قابل توجهی خودروی پرنده شود.

«رابرت پیرس»، دستیار مدیر هوانوردی ناسا گفت: ما امیدواریم بزودی چشم‌انداز مورد انتظار وسایل نقلیه کوچکتر خلبانی و بدون خلبان را که خدمات متنوعی در اطراف شهرها و مناطق روستایی ارائه می‌دهند، شکل واقعی به خود بگیرد. ناسا تلاش کرده است تا شرکت‌های مختلفی را که قصد تولید و بهره‌برداری از وسایل نقلیه هوایی یا خدمات پشتیبانی دارند، برای افزایش توانمندی‌ها گرد هم آورد و در عین حال به سازمان هواپیمایی فدرال(Federal Aviation Administration) کمک کند تا بهترین شیوه‌ها و مقررات را در این زمینه ارائه دهد.

وی افزود: آزمایش فناوری توسعه برای بررسی سناریوهای مربوط به آزمایش پرواز، کمک به جمع‌آوری داده‌ها و ارزیابی آمادگی می‌تواند یک رقابت رسمی را در سال 2022 آغاز کند.

در این پروژه، کمپانی‌هایی همچون

 ANRA Technologies که در زمینه نرم‌افزارهای پهپادها فعالیت دارد، نقشی حیاتی دارند. Joby Aviation هم به‌عنوان بخشی از این چالش بر ارائه وسیله نقلیه برای پرواز تمرکز خواهد کرد. در همین حال کمپانی‌های بوئینگ، NFT Inc، Prodentity و Zeva در زمینه تبادل اطلاعات ارائه دهنده خودرو کار خواهند کرد و بقیه شرکت‌ها نیز همگی در زمینه توسعه شبیه‌سازی فضای هوایی فعالیت خواهند داشت.

سرمایه‌گذاری ۸۰میلیارد یورویی

اما طرحUAM چگونه شکل گرفت؟ در پاسخ باید گفت که این طرح پیشرو درواقع بخشی از یک طرح بزرگ‌تر به شمار می‌رود که چندین سال قبل در اتحادیه اروپا به تصویب رسید. طبق گزارش مجله خبری زد دی نت، این طرح بخشی از برنامه و چشم‌انداز افق ۲۰۲۰(Horizon 2020) اتحادیه اروپا به شمار می‌رود. طرح «افق ۲۰۲۰» عملاً بزرگ‌ترین برنامه تحقیقاتی و نوآورانه اتحادیه اروپا تاکنون است که در ۸سال گذشته حدود ۸۰میلیارد یورو سرمایه جذب کرده است. در سال ۲۰۱۴ کمیسیون اتحادیه اروپا با جمع‌بندی تحقیقات و پژوهش‌های پیشین اتحادیه اروپا به این نتیجه رسیدند که این منطقه نیاز به یک استراتژی مشخص و واحد دارد تا با جذب سرمایه گذاری‌های مورد نیاز، در دنیای فناوری و نوآوری بتواند در جهان با کشورها و مناطق پیشرو رقابت کند که سرانجام نتیجه این تلاش‌ها به تصویب طرح و برنامه افق ۲۰۲۰ اروپا منجر شد. اعضای پارلمان اروپا اعتقاد داشتند که هرگونه تحقیقات و پژوهش در واقع سرمایه‌گذاری برای آینده محسوب می‌شود بنابراین پژوهش را در قلب طرح اتحادیه اروپا برای رشد مشاغل هوشمند با رشد پایدار و فراگیر قرار دادند. درواقع اروپا با این طرح که به هرکسی اجازه ورود و سرمایه‌گذاری در آن داده می‌شود تلاش کرد تا موانع نوآوری را در این منطقه از میان بردارد. طرح بزرگ افق ۲۰۲۰ اتحادیه اروپا در زمینه سلامت و پزشکی، ابداع و نوآوری و… تلاش‌هایی داشته و یکی از بخش‌های آن هم به خودروهای پرنده و حمل‌ونقل هوایی درون شهری اختصاص دارد. در همین راستا این اتحادیه تلاش کرده است تا قوانین مربوط به هواپیماهای بدون سرنشین را هماهنگ کند، تلاشی که توانایی بالقوه تجاری در بخش‌های پهپاد و طرح UAM را به بالفعل تبدیل خواهد کرد.

 اما چرا نام این طرح بزرگ افق ۲۰۲۰ اتحادیه اروپاست اما خودروهای پرنده از پایان ۲۰۲۲ بر فراز این منطقه پروازی جدی خواهند داشت؟ درواقع اعضای پارلمان با این طرح تصمیم گرفتند که تا سال ۲۰۲۰ ساخت خودروهای پرنده کوچک را به مرحله‌ای جدی برسانند و پرواز آزمایشی خودروها را آغاز کنند و پس از ۲سال آزمون و خطا، تا پایان سال ۲۰۲۲ مردم این منطقه خودروهای پرنده کاربردی را بر فراز آسمان برخی از شهرها ببینند. موضوعی که هرچند اتحادیه اروپا بر انجام بموقع آن تأکید دارد اما بسیاری معتقدند به‌دلیل شیوع کرونا احتمالاً اجرای این طرح کمی بیشتر طول خواهد کشید.

پروازهای موفق خودروها در آسمان

خودروها و تاکسی‌های پرنده پیش از این هم به‌صورت آزمایشی بر فراز برخی شهرهای اروپا پرواز کرده‌اند و به‌عنوان مثال شاهد پرواز موفق یک تاکسی پرنده با نام ولوکوپتر (Volocopter) در شهر اشتوتگارت آلمان بوده‌ایم. پرواز کوتاه یک تاکسی هوایی ۱۸ موتوره بر فراز یک سیتی سنتر که قبلاً هم پروازهای کوتاه آزمایشی در نمایشگاه جهانی CES، دوبی و آلمان داشت و نگاه سرمایه‌گذاران بزرگی مانند دایملر را به خود جلب کرد. همچنین استارتاپ انگلیسی «ورتیکال ایرو اسپیس» موفق شد یک تاکسی پرنده را که به‌صورت عمودی از زمین برخاسته و فرود می‌آید، مورد آزمایش قرار دهد. این تاکسی هوایی از سه‌چرخ و چهار پروانه در جلو و عقب برخوردار است و طراحان امیدوارند که روزی قابلیت پرواز بدون نیاز به خلبان را در این تاکسی طراحی کنند.

همچنین پیش از این قرار بود در رویداد ورزشی المپیک تابستانی ۲۰۲۴ فرانسه، تاکسی‌های پرنده میزبان مسافران و توریست‌ها باشند. هرچند با شیوع کرونا و دست و پاگیر بودن آن برای انجام طرح‌های تحقیقاتی، معلوم نیست چه سرانجامی برای این طرح رقم خواهد خورد. البته برخی معتقدند این طرح اتحادیه اروپا می‌تواند فرانسه را روسفید کرده و بموقع از تاکسی‌های پرنده خود رونمایی خواهد کرد اما برخی دیگر با دیده تردید به این موفقیت می‌نگرند. حال باید منتظر ماند و دید آیا واقعاً آسمان اروپا تا پایان ۲۰۲۲ و آسمان فرانسه تا سال ۲۰۲۴میزبان خودروهای پرنده خواهد شد یا نه؟