رصد تخلفات و تقلب در بازار سرمایه با استفاده از هوش مصنوعی
مدیر شرکت فناوری اطلاعات بورس گفت: بزودی از هوش مصنوعی برای رصد تخلفات و تقلب در بازار سرمایه استفاده خواهد شد.
روح الله دهقان با اشاره به سامانه های نظارتی سازمان بورس گفت: ناظر بازار به صورت زنده دیتاهای نظارتی تولیدی را دریافت و بر این مبنا نظارت می کند. با توجه به گسترش نیازمندی های نظارتی ناظر بازار از زمانی که بستر الکترونیکی سامانه معاملات فراهم شده است سامانه های نظارتی متعددی توسط شرکت مدیریت فناوری توسعه پیدا کرده و در اختیار ناظران بازار قرار گرفته است. تقریبا در 10 سال گذشته یکی از مهمترین این سامانه ها، سامانه ای به اسم بیدار یا بستر یکپارچه دسترسی به اطلاعات راهبردی، بوده که این سامانه توسط شرکت مدیریت فناوری بورس توسعه پیدا کرده است.
به گفته دهقان، سامانه کاملا در اختیار متخصصان داخلی شرکت است و این سامانه با تجمیع اطلاعات مختلف معاملات پس از معاملات دارایی افراد و تمام مواردی که مد نظر ناظر بازار و مورد نیازش بوده است سعی کرده گزارش ها و هشدارهای مورد نیاز را در اختیار ناظر بازار قرار بدهد.
وی افزود: این سامانه تقریبا عمر ده ساله دارد. قبل از آن سامانه های جزیره ای را داشتیم. هر بخشی از نظارت به یک منظور خاصی، یک سامانه خاص در اختیار داشت اما از زمان ایجاد سامانه بیدار، ما تمام این سامانه ها را داخل سامانه واحد نظارتی تجمیع کردیم از آن به بعد مرجع عمده نظارت های بازار سامانه بیدار است. گزارش های متعددی را می گیرد و تمام اطلاعات مورد نیاز را به صورت تجمیع شده در اختیار ناظر قرار می دهد.
وی گفت: با توجه به افزایش معاملات بازار در سال 99 و افزایش ورود مردم به بازار سرمایه، شاید می شود گفت این نظارت‌ها ممکن است با کندی همراه بوده اما وقتی حجم معاملات زیاد میشود قاعدتا ممکن است کندی هایی داشته باشد اما از نظر دسترسی سامانه ما ایرادی نداشتیم.
به گفته این مقام مسئول، لاگ سامانه‌هایمان کاملا از ابتدای سال مشخص است و از کسانی که از ما سوال کردند این لاگ ها را در اختیارشان گذاشتیم. باوجود اینکه فشار زیادی که در سال 99 به سامانه وارد شده است اما سامانه همیشه فعال بوده و گزارش های مورد نیاز را در اختیار ناظر قرار داده است.
دهقان تاکید کرد، با توجه به افزایش حجم معاملات در سال آینده به دنبال این هستیم که از هوش مصنوعی برای جلوگیری از تقلب ها استفاده بکنیم و زیرساخت های جدید را تعریف می کنیم که بتوانیم پاسخگوی حجم زیاد اطلاعات باشیم.
در همین خصوص عبداللهی رییس مرکز فناوری اطلاعات وزارت اقتصاد گفت: سامانه های نظارتی بورس دو کارکرد رسمی دارند یکی در حین انجام معاملات نظارت می کنند که آیا دستکاری و اتفاقی در بازار می افتد که اینها خیلی باید آنلاین باشند و جزو پیشرفته ترین سامانه های نظارتی هم در دنیا و هم در ایران هستند. ما سامانه هایی در این حد نداریم که اینقدر لایو دیتاها را چک و تحلیل بکند. اما نوع دیگر هم پس از معاملات است بالاخره بر اساس هیستوری هایی که شکل می گیرد باید بتوان از این دیتاها بتوانند آن الگوهای نامنظم را تشخیص بدهند.
حسن زاده دیگر مقام مسئول در این حوزه در پاسخ به تسنیم معتقد است، از زمانی که سامانه های جدید مستقر شده اند، هیچ اختلالی در سامانه ها نبوده است. امروز چند سامانه نظارتی داریم یکی یک ماژول مربوط به هسته معاملات است یکی هم سامانه بیدار که اشاره شد. برای طراحی این سامانه ها. هم در از ظرفیت داخلی استفاده شده و ،شرکت بورس تهران و فرابورس در حال استفاده از انها هستند. از سوی دیگر خود آن شرکت ها، دوباره سامانه های نظارتی را خودشان دارند.
چندی قبل نیز ابهاماتی در خصوص غیر فعال شدن آ سامانه های نظارتی مطرح شد که باید گفت، هیچ سامانه‌ای غیرفعال نیست بلکه سامانه ها ی قدیمی با سامانه های نوین جایگزین شدند.