اختلال کلاب‌هاوس؛ از شائبه فیلترینگ تا تهدید اپراتورهای خاطی
با وجود تصمیم وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به جریمه سنگین اپراتورها پس از اختلال در دسترسی به کلاب‌هاوس، شرکت مخابرات این اختلالات را رد کرده و اپراتورهای همراه هم تا کنون واکنشی به این اظهارات نداشته‌اند.
کلاب‌هاوس یک اپلیکیشن چت صوتی است که این روزها در ایران طرفداران بسیاری پیدا کرده است و مانند هر اپلیکیشن خارجی دیگری، شایعاتی مبنی بر مسدود شدن آن به گوش می‌رسد. اواسط فروردینماه، محمدجعفر منتظری -دادستان کل کشور – درباره اینکه آیا فیلتر "کلاب هاوس" در دستور کار قرار دارد یا خیر؟ گفته بود: هنوز راجع به این مساله تصمیم‌گیری نشده است.
محمدجواد آذری جهرمی – وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات – نیز در پاسخ به سوالی در مورد کلاب‌هاوس و احتمال فیلتر آن، گفت: اینکه فضای مجازی، مجادلات و فحاشی را به گفت‌وگو و تعامل اجتماعی سوق داده، امیدبخش است. باید از ایجاد فضای گفت‌وگو استقبال کرد. گفت‌وگوهای صوتی یک نوآوری جدید در فضای مجازی دنیا است و ضمن استفاده از آن، از توسعه در پلتفرم‌های ایرانی هم استقبال و حمایت می‌کنیم.
پس از آن و هنگام یکی از گفت‌وگوهایی که در کلاب‌هاوس در جریان بود، این اپلیکیشن دچار اختلال شد و اینگونه شد که کاربران باز هم شائبه فیلترینگ آن را مطرح کردند، اما آذری جهرمی در واکنش به قطع مکرر ارتباط اعضای نشست و مطرح شدن گمانه فیلتر شدن کلاب‌هاوس، گفت: کلاب‌هاوس فیلتر نیست و مشکلاتی که برای کاربران ایجاد شده ممکن است ناشی از مسائل فنی باشد. به نظر می‌رسد ماجرای فیلتر بودن، بیشتر یک فرافکنی است؛ «فیلتر کردن»، قواعد خاص خودش را دارد و نباید با مطرح کردن «فیلتر شدن کلاب هاوس»، اقدام به تشویش اذهان عمومی کرد.
با وجود این، این اختلالات ادامه داشت تا زمانی که یکشنبه ۲۲ فروردین، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، زیرمجموعه وزارت ارتباطات با ارسال هشداری به سه اپراتور همراه اول، ایرانسل و مخابرات ایران، ۲۴ ساعت فرصت داد تا اختلال مشهود در شبکه اجتماعی کلاب‌هاوس را برطرف کنند.
در این هشدار، ماده ۷۳۷ قانون مجازات اسلامی که ایجاد اختلال در ارتباطات را جرم‌انگاری کرده، مورد استناد قرار گرفته بود و اینکه طبق بند ف ماده ۳ قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، این وزارتخانه را طبق قانون مامور حراست و حفاظت از تبادل اطلاعات در شبکه‌های اطلاع‌رسانی می‌کند. در متن نامه همچنین متذکر شده بود که در صورت استمرار این اختلال و با توجه به جمع‌آوری ادله فنی، گزارش رخداد جرم برای پیگیری قضایی به دادسرا ارائه و درخواست پیگرد قضایی آمران و عاملان این اختلال ثبت و پیگیری خواهد شد.
موضع دولت نسبت به فعالیت کلاب هاوس
حتی علی ربیعی -سخنگوی دولت- درباره اظهارنظرهای ضد و نقیض در خصوص بسته‌شدن شبکه اجتماعی کلاب هاوس و نظر دولت در این زمینه تصریح کرد: کسی نباید از آگاه شدن مردم واهمه داشته باشد. برخی خودشان توانایی گفت‌وگو با مردم و نخبگان را ندارند و از صحبت دولت مردان با مردم هراسان شده‌اند. دیدگاه دولت مبنی بر باز بودن این شبکه اجتماعی است. باید مطابق قانون از اختلال‌کنندگان شکایت و از اهرم‌های قانونی موجود برای پاسخگویی متخلفین و هم برای حفظ فضای ایجادشده و بازشده استفاده شود.
با وجود این، به نظر می‌رسد اختلالات کلاب‌هاوس ادامه دارد. علیرضا معزی -معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس جمهوری- یکشنبه ۲۹ فروردین، در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: پس از اختلال عمدی برخی اپراتورها در ارتباطات اینترنتی کاربران، هیات وزیران پس از دستور صریح رییس جمهور، ضمن تاکید بر حق آزاد شهروندان در دسترسی به اطلاعات و خلاف برشمردن اقدامات اخیر اپراتورها، به پیشنهاد وزیر ارتباطات، جرایم سنگینی برای اینگونه تخلفات تصویب کرد.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در مورد این پیشنهاد به پیوست گفته که برای برداشته شدن این اختلال از سمت اپراتورها، سه اقدام انجام شده است. در گام اول سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیوی موظف است با جمع‌آوری مستندات فنی، ظرف ۲۴ ساعت محدودیت، اختلال یا انسداد را به اپراتورها اعلام کند و همچنین جزییات این اختلال نیز باید روی سایت این سازمان اطلاع‌رسانی شود.
در گام دوم، در صورتی که ظرف ۲۴ ساعت زمان اعلام‌شده نسبت به رفع این محدودیت‌ها از سمت اپراتورها، آنها اقدامی برای رفع آن نکنند، رگولاتوری موظف خواهد بود تا زمان رفع تخلفات روزانه تا سقف ۵۰ میلیارد تومان اپراتورهای متخلف را جریمه کند. در صورتی که پس از دو هفته از نامه سازمان به اپراتورها، اختلال بازهم مرتفع نشود برای اپراتور متخلف دو سال تعلیق از فروش و کاهش مدت پروانه در نظر گرفته خواهد شد.
هرچند اپراتورهای همراه تا کنون به این اظهارات واکنش نشان نداده‌اند. با وجود این، محمدرضا بیدخام -مدیرکل ارتباطات و امور بین‌الملل شرکت مخابرات ایران- چندی پیش درباره اختلالات کلاب‌هاوس گفته بود: موضوع ایجاد محدودیت برای پلتفرم کلاب‌هاوس در شبکه شرکت مخابرات ایران بررسی شد و در حال حاضر هیچگونه اختلال و محدودیتی در راستای استفاده از این پلتفرم در شبکه داخلی شرکت مخابرات ایران مشاهده نمی‌شود.