چه کسی دستور به اختلال کلاب هاوس داد؟
کلاب هاوس با وجود اخطار سازمان تنظیم مقررات مبنی بر جریمه روزانه تا سقف ۵۰ میلیارد تومان که از هفته گذشته به اجرا گذاشته شد؛ اما همچنان روی اینترنت اپراتورهای همراه اول و ایرانسل و مخابرات با اختلال و فیلتر مواجه است. اختلال روی این شبکه همچنان از ابراز علاقه دولتمردان و سیاسیون مختلف برای اظهار نظر در این شبکه نکاسته است. شب گذشته (۱۰ اردیبهشت) این شبکه اجتماعی میزبان گروهی بود که در آن اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری به دفاع از دولت و تلاش آن برای باز نگه داشتن فضای مجازی پرداخت و محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات هم در پاسخ به این سوال که چه وزارتخانه‌ای درخواست فیلترینگ کلاب هاوس را داده برای اولین بار اعلام کرد به صورت خاص، وزارت اطلاعات در اسفند ماه در نامه‌ای به مرکز ملی فضای مجازی، گفته بود باید در مورد کلاب هاوس مراقبت شود، اما اساسا این درخواست، درخواستی برای فیلترینگ نبود. همچنین جهرمی با اشاره به جریمه‌های تا سقف ۵۰ میلیارد تومان برای اپراتورهای اختلال‌گر در کلاب هاوس گفت: «شاید آنها پرداخت این جریمه را تا دولت بعد بکشانند؛ اما باید بگویم که این جریمه جزء اموال دولت است و قابل بخشش توسط دولت بعدی نیست.»
بیش از دو هفته از اختلال در شبکه اجتماعی کلاب هاوس از می‌گذرد و رگولاتوری دلایل و چگونگی اختلال روی سه اپراتور را را در گزارشی هفته گذشته منتشر کرد در این گزارش تاکید شده بود که دستور اختلال یا فیلتر این شبکه اجتماعی توسط کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه (کمیته فیلترینگ) یا دستور مقام قضایی ضادر نشده است،شب گذشته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در کلاب هاوس در پاسخ به سوالی که دستور فیلتر این شبکه اجتماعی از سمت چه وزارتخانه‌ای صادر شده، بدون اشاره به مستقیم به این موضوع اعلام کرد که وزارت اطلاعات در اسفند ماه نامه‌ای به مرکز ملی فضای مجازی ارسال و اعلام کرده بود که باید درمورد کلاب هاوس مراقبت شود، اما براساس ادعای محمدجواد آذری جهرمی این وزارتخانه درخواست فیلترینگ کلاب هاوس را نداده بود. جهرمی تاکید کرده بود که این اختلال از سمت اپراتورها و خلاف قانون اتفاق افتاده است.
محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات می‌گوید که روند فیلترینگ توسط کمیته فیلترینگ آنلاین آنقدر ناکارآمد است که یک بار برای امتحان درخواست دادند که سایت پیوندها که مربوط به فیلترینگ است باید فیلتر شود؛ در کمیته فیلترینگ رای به فیلتر کردن سایت خود پیوندها دادند!.
محمدجواد آذری جهرمی در این مورد گفت: «اینکه درباره کلاب هاوس یک دستگاهی براساس نظر کارشناسی خودش از طریق سامانه آنلاین رای‌گیری کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه رایانه‌ای (کمیته فیلترینگ) اقدام به را‌گیری در مورد فیلتر این شبکه کرده است را نمی‌دانم؛ اما آنچه می‌دانم این است که دادستانی دستوری مبنی بر فیلتر این شبکه نداشته است.» جهرمی ایجاد این اختلال را متوجه اپراتورها دانست و تاکید کرد که برخی اپراتورها اقدامی خلاف قانون کرده‌اند و باید متناسب قانون با آنها برخورد شود.
جهرمی با اشاره به افزایش بسته‌های اینترنت همراه در سال گذشته توسط اپراتورها بدون مجوز قانونی توضیح داد: «سال گذشته اپراتورهای همراه اقدام به افزایش قیمت بسته‌های خود کردند و ما هم طبق قانون با آنها برخورد و قیمت بسته‌ها به حالت اول بازگشت. مملکت قانون دارد. ما ابزارهای زیادی برای اجبار اپراتورها برای برداشتن اختلال از روی کلاب هاوس داریم و می‌توانیم خلاف قانون به آنها فشار بیاوریم که اختلال را رفع کنند اما ما طبق قانون عمل می‌کنیم.»
جهرمی به جریمه روزانه تا سقف ۵۰ میلیاردی اپراتورها و در مرحله بعد کاهش مدت اعتبار پروانه آنها اشاره کرد و گفت: «جریمه و کاهش مدت پروانه یکی از ابزارهایی است که قطعا از آن استفاده خواهیم کرد. شاید عده‌ای بگویند تا انتخابات این جرائم را می‌پردازند یا آنقدر پرداخت را طولانی می‌کنند که دولت بعدی این جریمه را ببخشد؛ اما وقتی جریمه‌ای صادر شود جزو حقوق دولت محسوب میشود و قابل بخشش نیست.» او تاکید کرد که اگر دولت بعدی هم پرداخت این جریمه را لغو کند مشخص میشود چه کسانی به دنبال فیلترینگ این شبکه اجتماعی بوده‌اند.
مصائب رای‌گیری آنلاین کمیته فیلترینگ
در ادامه بحث بر سر ایجاد نهاد دستور دهنده برای ایجاد اختلال در کلاب هاوس وزیر ارتباطات تاکید کرد که این شبکه اجتماعی توسط کمیته فیلترینگ فیلتر نشده؛ چرا که جز مصادیق برای رای‌گیری آنلاین نبوده است. آنطور که جهرمی در کلاب هاوس اعلام کرد طبق قراری که پیش از این بین اعضای کمیته فیلترینگ گذاشته شده بود، سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها با کاربران زیاد برای بررسی فیلترینگ آنها نباید در کمیته آنلاین مورد بررسی قرار می‌گرفتند و باید در جلسه حضوری در مورد آنها تصمیم‌گیری می‌شده است.
جهرمی از منظر خود به روند برگزاری غیرقانونی جلسه‌های آنلاین کمیته فیلترینگ اشاره کرد و توضیح داد: « کمیته تعیین مصادیق یک روالی طبق قانون دارد که هر ۱۵ روز یک بار باید تشکیل جلسه بدهد و موضوعات مرتبط با فیلترینگ با حضور ۶ نماینده از دولت و ۶ نماینده از غیر دولت به بحث و بررسی گذاشته شود. در سال ۱۳۸۸ که کارگروه تشکیل میشود یک آیین نامه‌ای برای نحوه اجرای این جلسه نوشته میشود و در همان دولت نهم یا دهم مکانیزیمی برای رای‌گیری آنلاین می‌گذارند، چون می‌گویند مصادیق مجرمانه‌ای که در مورد مسائل غیراخلاقی، مسائل فساد وجود دارد را نمی‌شود دوهفته صبر کرد تا جلسه حضوری برگزار و بعد در مورد آن نظرگیری و رای گیری شود.»
او ادامه داد: «بنابراین در آیین نامه‌ای با همین هدف برگزاری جلسات آنلاین نوشته میشود و سیستم آنلاینی هم برای برگزاری این نوع جلسات درست می‌کنند. ۵ عضو در این جلسات آنلاین حضور دارند که دادستانی کل کشور، نیروی انتظامی، سازمان تبلیغات، وزارت ارشاد و وزارت اطلاعات یعنی سه عضو دولتی و دو عضو غیر دولتی. بنا بود این افراد مسائلی که در رابطه با فساد و منافی عفت است در این جلسه انلاین به تصمیم‌گیری بگذارند.» به گفته او این فرایند یک راه حلی شده بود که برخی از دستگاه‌ها که به دنبال فیلتر کردن شبکه‌های اجتماعی بودند از آن استفاده کنند. او با ذکر مثالی در مورد ایراد داشتن این سیستم آنلاین رای‌گیری برای فیلترینگ گفت: «به عنوان نمونه اعلام کردیم که سایت پیوندها که مربوط به فیلترینگ است باید فیلتر شود؛ در کمیته فیلترینگ رای به فیلتر کردن سایت خود پیوندها دادند!.»
او به اعتراض‌های وزارت ارتباطات دولت دوازدهم نسبت به برگزاری این روش برگزاری جلسه‌های کمیته فیلترینگ اشاره کرد که در نهایت باعث برگزاری جلسه حضوری و رسیدن به یک جمع‌بندی شده است: «بعد از نامه‌نگاری‌ها و اعتراض‌های بسیاری ما در نهایت به این جمع‌بندی رسیدیم که برای سایت‌ها و اپلیکیشن‌هایی که دارای کاربران زیادی هستند به هیچ وجه از مکانیزم آنلاین برای تصمیم‌گیری در خصوص فیلترینگ آنها به دنبال یک اشتباه استفاده نشود.» با تکیه بر همین جمع‌بندی هم وزیر ارتباطات تاکید می‌کند که کلاب هاوس توسط کمیته فیلترینگ، فیلتر نشده است.
فضای مجازی نجات دهنده در دوران کرونا
بحث اظهار نظر در مورد فضای مجازی و دفاع از عملکرد دولت برای توسعه اینترنت در کشور توسط اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری در گروه گفت‌وگو کلاب هاوس در مورد انتخابات، شرایط کشور در تحریم ادامه یافت. اسحاق جهانگیری با بیان اینکه در این حوزه هزینه‌هایی داده؛ اما عقب‌نشینی نکرده است از ساختن پرونده‌های مختلف برای او گفت و ادامه داد: «به صورت طبیعی رسانه‌های رسمی کشور فرصتی در اختیار ما قرار می‌دهند که البته فرصت گفت وگوی یک طرفه است. یکی از کارهای خوب دولت یازدهم و دوازدهم، اقداماتی بود که برای توسعه اینترنت انجام شد که امروز به نقطه ای رسیدیم که در دوره کرونا خیلی از کارها با استفاده از فضای مجازی انجام میشود.
او ادامه داد: «اگر این فضا ایجاد نشده بود، دوره کرونا می‌توانست یک بحران بزرگ در کشور ایجاد کند. من به همه دوستانی که نگران هستند و طوری اظهار نظر می‌کنند که از فضای مجازی می‌ترسند، می گویم که چرا باید بترسیم؟» جهانگری با بیان اینکه باید مردم را برای صحبت کردن آزاد گذاشت گفت: «بگذاریم مردم آزادانه صحبت کنند و باید قدر این آزادی را بدانیم. دولت تمام تلاش خود را برای دسترسی مردم به شبکه مجازی به کار خواهد بست. البته دولت یک بخش است و بخش‌های دیگری هم در کشور حضور دارند که اختیار دارند اما تلاش دولت بر این است که تسلیم نشود.»